संस्कृत सूची|पूजा विधीः|षोडशसंस्कारः| सूर्यावलोकननिष्क्रमणसंस्कारौ षोडशसंस्कारः प्रस्तावना विषयानुक्रमणिका अथ संस्कारक्रम: संस्कारफ़लानि संस्कार परिभाषा पत्नी उपवेशलक्षणम् अथ गणपति पूजनम् पुण्याहवाचन कारिका अथ पुण्याहवाचनम् अथ मातृकापूजनम् अथ नांदीश्राद्धम् अथ कर्मांगदेवता: अथ मंडपदेवताप्रतिष्ठा कर्मविशेषेsग्निनामानि अथ कुंडमंडपवेदी लक्षणम् यज्ञपात्राकृतय: तत्परिमाणंच अथ कुंडसंस्कार: अथ स्थालीपाक तंत्रम् ग्रहयज्ञावश्यकता ग्रहाणांप्रतिमावर्णादि च ग्रहयज्ञसंकल्प: आचार्यवरणम् पंचगव्यविधि: भूमिप्रोक्षणम् अथाग्न्युत्तारणम् प्राणप्रतिष्ठा ग्रहस्थापनम् अथ बलिदानम् पूर्णाहुति: अभिषेक: श्रेय:संपादनम् नवग्रहदानानि विनायकशांति विचार: अथ विनायकशांति: अथ गर्भाधानसंस्कार निर्णय: अथ गर्भांधान मुहूर्त निर्णय: अथ विच्छिन्नस्यगृह्याग्ने:पुन:संधानम् अथ दुष्टरजोदर्शने भुवनेश्वरीशांति: अथ गर्भाधानसंस्कार: संततिजनक विधानम् गर्भरक्षण प्रयोग: गर्भपात लक्षणानि वंध्यत्व निवारणम् अनपत्यत्व निवारणम् वंध्याया: पुत्रवतीकरणम् पुंसवनावलोभसमिंतोन्नयनसंस्काराणा निर्णय: पुंसवन संस्कार: अनवलोभन संस्कार: सीमंतोन्नयन संस्कार: अथ गर्भिणीधर्मा: अथ गर्भिणीपतिधर्मा: अथ सुखप्रसवोपाय: जातकर्म संस्कार निर्णय: जननशांतिविचार: अथ जातकर्म संस्कार: षष्ठ देवी पूजा संस्कार - निर्णय: अथ नामकरणसंस्कार: अथ आंदोलारोहणं अथ दुग्धपानविधि: अथ कर्णवेध संस्कार: जलपूजाविचार: बालकस्य दुष्टदृष्टिदोषादो रक्षाविधि: निष्क्रमण - संस्कारनिर्णय: सूर्यावलोकननिष्क्रमणसंस्कारौ कटिसूत्रधारणं भूम्युपवेशनम् विधि: संस्कार - निर्णय: अथान्नप्राशन संस्कार: प्रथम केशकर्तन निर्णय: वर्धापन निर्णय: अथ वर्धापन संस्कार: प्रायश्चित्तहोम: संस्काराणांसहतंत्रप्रयोग: अक्षरारंभ निर्णय: अथ अक्षरारंभ संस्कार: रजोदोषविचार: अथ श्रीपूजनादिशांति: श्रीसूक्तम् चूडा ( शिखा ) संस्कार विचार: अथ चौलसंस्कार निर्णय: अथ चौलसंस्कार प्रयोग: अथ उपनयनसंस्कार विचार: अथोपनयन संस्कार निर्णय: अथ उपनयन पूर्वाङ्गकृत्यम् अथ उपनयनसंस्कार प्रयोग: अथ अनुप्रवचनीय होम: मेधाजनन प्रयोग: मंडपदेवतोत्थापनम् उपनयन मंगलाष्टकम् येयज्ञेन सूक्तम्, बृहस्पते सूक्तम् व्रतचतुष्टय - संस्कारनिर्णय: वेदाध्ययनप्रकार: प्रयोग: अथ समावर्तनसंस्कारनिर्णय: अथ समावर्तनसंस्कार: अथ विवाहसंस्कारनिर्णय: निर्णय: अथ वाग्दान ( वाङनिश्चय ) प्रयोग: अथ सीमांतपूजनम् कृत्यम् अथ वरस्य वधूगृहगमनम् अथ मधुपर्क: अथ गौरीहरपूजा वधूवरयो: परस्परनिरीक्षणम् प्रयोग: अक्षतारोपणम् प्रयोग: अथ गृहप्रवेशनीयहोम: विवाहचतुर्थदिनकृत्यम् ( ऐरिणीदानम् ) लक्ष्मीपूजनम् मंडपोद्वासने अथ सत्येनोत्तभितेति विवाहसूक्तम् विवाहमंगलाष्टकम् ऋक्चवेत्यादि अक्षतारोपणमंत्रा: पारित्वेत्यादि सूत्रवेष्टनमंत्रा: आयुष्यवर्चस्यमित्यादि भूषणधारणमंत्रा: अविधवेत्यादि आशीर्वचनमंत्रा: अथ औपासनाख्य: सायंप्रातर्होमनिर्णय: प्रयोग: प्रातरौपासनहोमे विशेष: सभार्यस्यप्रवासेप्रसक्ते अग्निरमारोपविधि: अग्ने: प्रत्यवरोहणम् ( पुनरवतरणम् ) गृहवप्रवेशनिर्णय: विचार: अथ कन्यावैधव्ययोगपरिहारोपाय: विधानम् अथ मृतभार्यात्वदोषपरिहारोपाय अथ द्वितीयतृतीयविवाह निर्णय: प्रयोग: विचार: सूर्यावलोकननिष्क्रमणसंस्कारौ ‘ संस्कार ’ हे केवळ रूढी म्हणून करण्यापेक्षां त्यांचे हेतू जाणून ते व्हावेत अशी अनेकांची इच्छा असते. ज्यावेळीं एखाद्या घरांमध्यें शुभकार्य असते त्यावेळीं या गोष्टी सविस्तर माहीत असल्यास कार्य सुव्यवस्थित पार पडते असा अनुभव आहे. Tags : poojasanskarvidhiपूजाविधीसंस्कार सूर्यावलोकननिष्क्रमणसंस्कारौ Translation - भाषांतर ॥ श्री: ॥ जननात्तृतीयेमासिजन्मदिनेजन्मनक्षत्रेवाइष्टदेवतापूजनपूर्वकमलंकृतेनशिशुनासोत्सवंसूर्यदर्शनं कारयित्वा चतुर्थमासे शुभकालेsग्निंचंद्रंघेनुंचदर्शयेत् ॥स्वस्तिनआत्रेयोविश्वेदेवास्त्रिष्टुप् ॥ शिशोरंकारोपणे विनियोग: ॥ ॐ स्वस्तिनोमिमीतामश्विनाभग: स्वस्तिदेव्यदितिरनर्वण: ॥ स्वस्तिपषाअसुरोदधातुन: स्वस्तिद्यावापृथिवीसुचेतुना ॥ अनेनपित्रादि: शिशुमंकमारोप्य ॥ आशु:शिशानइतित्रयोदशर्चस्याप्रतिरथस्यसूक्तस्य ऐंद्रोsप्रतिरथइंद्रस्त्रिष्टुप् ॥ चतुर्थीबृहस्पतिदेवत्या ॥ त्रयोदश्यनुष्टुप् ॥ शिशोरायुष्याभिवृद्धयर्थंजपेविनियोग: ॥ ॐ आशु:शिशानो० ऋ० १३॥ ॐ असौयासेना० ऋ० २॥ तच्चक्षुर्वसिष्ठ:सूर्य:पुरउष्णिक् ॥ कुमारस्या दित्यावक्षणेविनियोग: ॥ ॐ तच्चक्षुर्देव० ॥ इतिसूर्यंनिरीक्षरेत् ॥ इति सूर्यावलोकनसंस्कार: ॥ इदंअग्रेतनंष्क्रमणंचसहतंत्रेणैवकुर्वंति ॥निष्क्रमण - संस्कार: ॥ श्री: ॥ ( सूर्यावलोकनतंत्रेण ) तत श्वरप्रात्यर्थं निष्क्रमणाख्यंकमकारष्ये ॥ इतिसंकल्प्यतदंगतयास्वस्तिवाचनाभ्युदयिकग्रहयज्ञान्कृत्वा ॥ इंद्राग्नियमनिरृतिवरुणवायुकुबेरेशाना नांप्राच्यादिदिशांचंद्रार्कवासुदेवगगनानांचयथाक्रमंतंडुलपुंजेषु पूजांकृत्वा ब्राह्मणान्भोजयित्वातै:स्वस्त्ययनंवाचयित्बा ॥सायंसंध्यादिकंकृत्वाशिशुंसौवर्णै:कृत्रिमैर्वभरणैर्यथाशक्तिअलंकृत्यपूर्वंनकृतंचेदिदानींशिशुनाग्निचंद्रधेनूनांदर्शनं कारयित्वाsश्वादिवाहनस्थंशिशुमारुलेनधात्र्यावावाहयित्वा भार्यापुत्रविद्वद्ब्राह्मणज्ञातिबांधवपुरंध्रीगणदर्पणपूर्णकलशयुक्तकन्यागणपुष्पहरिद्राक्षतदीपमाला ध्वजलाजमंगलवाद्यघोषयुक्त: ॥ ॐ कनिक्रदज्जनुषं० ॥ऋ० ३॥ ॐप्रदक्षिनिदभि० ॥ऋ० २॥ ॐ आवदंस्त्वं० ॥ऋ० १॥ इत्यादि शकुंतादिसुमंगलसूक्तं पथन्गृहाद्बहिर्गत्वामंत्रमेतमुदीरयेत् ॥ चंद्रार्कयोर्दिगीशानांदिशांचगगन स्यच ॥ निक्षेपार्थमिमंदद्मिते ( sमुं ) त्वांरक्षंतुसर्वदा ॥ अप्रमत्तंप्रमत्तंवादिवारात्रावथापिवा ॥ रक्षंतुसततसर्वेदेवा: शक्रपुरोगमा: ॥ एवंशिशुरक्षणार्थं देवान्संप्रार्थ्य विष्णुशिवालययोरन्यतरद्बंधुगृहंवागत्वा तत्नदेवंसुमंगल वाद्यघोषपुष्पोपाहारादिभि:प्रपूज्य ॥गोमयाद्यनुलप्तचतुरस्त्रदेशेधान्यादिनिधायतत्नाशिशुमासयित्वा मंत्रेणरक्षांकुर्यात् ॥ मत्रश्च ॥ त्र्यंबकमित्यस्यवसिष्टोमृत्युंजयस्त्र्यंबकोनुष्टुप् ॥ शिशोरक्षयांविनि० ॥ ॐ हौंजूंस: ॐ भूर्भुव:स्व: ॐ त्र्यंबकंयजामहे० ॥ ॐ स्व:भुव:भू: ॐ स:जूंहौं ॐ इत्येवंरूपंमृतसंजीवनी मंत्रंजपन्विभूत्याक्षतैर्वामूर्घ्निललाटे च रक्षांकृत्वा ॥ अपूपादिभिर्भूतेशानं - गणेशमभ्यर्च्यशिशुभक्ष्यादिभिस्तोषयित्वाशिषोवाचयित्वा देवतप्रणामंप्रदक्षिणत्रयंचशिशुनाकारयित्वा मातिलाद्यासन्नबंधगृहेपूर्ववन्नीत्वातत्रदानोपहारादिभि: शिशुंतोषयित्वा स्वगृहंगत्वाब्राह्मणैराशिषोवाचयित्वा तेभ्य: सुवासिनीभ्यश्चयथाशक्तिदक्षिणांदत्वाबंधुभि:सहभुंजीत ॥कुमार्याअप्येतत्समानं ॥ होमोsत्रकृताकृत: ॥ होमपक्षेशिशोरलंकरणानंतरं लौकिकाग्निंप्रतिष्ठाप्यजातकर्मवदनादेशदेवताभ्योहुत्वाग्निचंद्र दर्शनादिस्वगृहगमनांतंकृत्वा स्विष्टकृदादिहोमशेषंसमाप्यब्राह्मणाशीर्वादादि:कारयेदितिक्रम: ॥ इति निष्क्रमणसंस्कार: ॥ N/A References : N/A Last Updated : May 24, 2018 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP