संस्कृत सूची|पूजा विधीः|षोडशसंस्कारः| अथ विच्छिन्नस्यगृह्याग्ने:पुन:संधानम् षोडशसंस्कारः प्रस्तावना विषयानुक्रमणिका अथ संस्कारक्रम: संस्कारफ़लानि संस्कार परिभाषा पत्नी उपवेशलक्षणम् अथ गणपति पूजनम् पुण्याहवाचन कारिका अथ पुण्याहवाचनम् अथ मातृकापूजनम् अथ नांदीश्राद्धम् अथ कर्मांगदेवता: अथ मंडपदेवताप्रतिष्ठा कर्मविशेषेsग्निनामानि अथ कुंडमंडपवेदी लक्षणम् यज्ञपात्राकृतय: तत्परिमाणंच अथ कुंडसंस्कार: अथ स्थालीपाक तंत्रम् ग्रहयज्ञावश्यकता ग्रहाणांप्रतिमावर्णादि च ग्रहयज्ञसंकल्प: आचार्यवरणम् पंचगव्यविधि: भूमिप्रोक्षणम् अथाग्न्युत्तारणम् प्राणप्रतिष्ठा ग्रहस्थापनम् अथ बलिदानम् पूर्णाहुति: अभिषेक: श्रेय:संपादनम् नवग्रहदानानि विनायकशांति विचार: अथ विनायकशांति: अथ गर्भाधानसंस्कार निर्णय: अथ गर्भांधान मुहूर्त निर्णय: अथ विच्छिन्नस्यगृह्याग्ने:पुन:संधानम् अथ दुष्टरजोदर्शने भुवनेश्वरीशांति: अथ गर्भाधानसंस्कार: संततिजनक विधानम् गर्भरक्षण प्रयोग: गर्भपात लक्षणानि वंध्यत्व निवारणम् अनपत्यत्व निवारणम् वंध्याया: पुत्रवतीकरणम् पुंसवनावलोभसमिंतोन्नयनसंस्काराणा निर्णय: पुंसवन संस्कार: अनवलोभन संस्कार: सीमंतोन्नयन संस्कार: अथ गर्भिणीधर्मा: अथ गर्भिणीपतिधर्मा: अथ सुखप्रसवोपाय: जातकर्म संस्कार निर्णय: जननशांतिविचार: अथ जातकर्म संस्कार: षष्ठ देवी पूजा संस्कार - निर्णय: अथ नामकरणसंस्कार: अथ आंदोलारोहणं अथ दुग्धपानविधि: अथ कर्णवेध संस्कार: जलपूजाविचार: बालकस्य दुष्टदृष्टिदोषादो रक्षाविधि: निष्क्रमण - संस्कारनिर्णय: सूर्यावलोकननिष्क्रमणसंस्कारौ कटिसूत्रधारणं भूम्युपवेशनम् विधि: संस्कार - निर्णय: अथान्नप्राशन संस्कार: प्रथम केशकर्तन निर्णय: वर्धापन निर्णय: अथ वर्धापन संस्कार: प्रायश्चित्तहोम: संस्काराणांसहतंत्रप्रयोग: अक्षरारंभ निर्णय: अथ अक्षरारंभ संस्कार: रजोदोषविचार: अथ श्रीपूजनादिशांति: श्रीसूक्तम् चूडा ( शिखा ) संस्कार विचार: अथ चौलसंस्कार निर्णय: अथ चौलसंस्कार प्रयोग: अथ उपनयनसंस्कार विचार: अथोपनयन संस्कार निर्णय: अथ उपनयन पूर्वाङ्गकृत्यम् अथ उपनयनसंस्कार प्रयोग: अथ अनुप्रवचनीय होम: मेधाजनन प्रयोग: मंडपदेवतोत्थापनम् उपनयन मंगलाष्टकम् येयज्ञेन सूक्तम्, बृहस्पते सूक्तम् व्रतचतुष्टय - संस्कारनिर्णय: वेदाध्ययनप्रकार: प्रयोग: अथ समावर्तनसंस्कारनिर्णय: अथ समावर्तनसंस्कार: अथ विवाहसंस्कारनिर्णय: निर्णय: अथ वाग्दान ( वाङनिश्चय ) प्रयोग: अथ सीमांतपूजनम् कृत्यम् अथ वरस्य वधूगृहगमनम् अथ मधुपर्क: अथ गौरीहरपूजा वधूवरयो: परस्परनिरीक्षणम् प्रयोग: अक्षतारोपणम् प्रयोग: अथ गृहप्रवेशनीयहोम: विवाहचतुर्थदिनकृत्यम् ( ऐरिणीदानम् ) लक्ष्मीपूजनम् मंडपोद्वासने अथ सत्येनोत्तभितेति विवाहसूक्तम् विवाहमंगलाष्टकम् ऋक्चवेत्यादि अक्षतारोपणमंत्रा: पारित्वेत्यादि सूत्रवेष्टनमंत्रा: आयुष्यवर्चस्यमित्यादि भूषणधारणमंत्रा: अविधवेत्यादि आशीर्वचनमंत्रा: अथ औपासनाख्य: सायंप्रातर्होमनिर्णय: प्रयोग: प्रातरौपासनहोमे विशेष: सभार्यस्यप्रवासेप्रसक्ते अग्निरमारोपविधि: अग्ने: प्रत्यवरोहणम् ( पुनरवतरणम् ) गृहवप्रवेशनिर्णय: विचार: अथ कन्यावैधव्ययोगपरिहारोपाय: विधानम् अथ मृतभार्यात्वदोषपरिहारोपाय अथ द्वितीयतृतीयविवाह निर्णय: प्रयोग: विचार: अथ विच्छिन्नस्यगृह्याग्ने:पुन:संधानम् ‘ संस्कार ’ हे केवळ रूढी म्हणून करण्यापेक्षां त्यांचे हेतू जाणून ते व्हावेत अशी अनेकांची इच्छा असते. ज्यावेळीं एखाद्या घरांमध्यें शुभकार्य असते त्यावेळीं या गोष्टी सविस्तर माहीत असल्यास कार्य सुव्यवस्थित पार पडते असा अनुभव आहे. Tags : poojasanskarvidhiपूजाविधीसंस्कार अथ विच्छिन्नस्यगृह्याग्ने:पुन:संधानम् Translation - भाषांतर ॥ श्री: ॥ पत्न्यासहकृतस्नानादि: कृतनित्यक्रियो देशकालौसंकीर्त्यमम गृह्याग्निविच्छेददिनादारभ्यैतावंतंकालंगृह्याग्निविच्छेदजनितदोषपरिहारद्वाराश्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ गृह्याग्निच्छेददिनादारभ्यैतावदद्वपर्यंतंप्रत्यद्वमेअकैककृच्छ्रंयथाशक्तितत्प्रत्यान्मायगोनिष्कयीभूतरजतनिषकनिषार्ध निष्कपादनिष्कपादार्धान्यतमद्रव्यदानेनाहमाचरिष्ये । तथाएतावद्दिनेषुगृह्याग्निविच्छेदेनलुप्तसा यंप्रातसौपासनहोमद्रव्यंतथालुप्तदर्शपौर्णमासस्थालीपाकादिकर्मपर्याप्तव्रीह्याज्यद्रव्यंतन्निष्क्रयंवादातुमहअमुत्सृजे ॥ इतिसंकल्प्यकृत्वापुनर्देशकालौस्मृत्वाविच्छिन्नस्यगृह्याग्ने:पुन:संधानंकरिष्यइतिसंकल्प्य स्थंडिलोपलेपनोल्लेखनाभ्युक्षणद्विजनामाग्निप्रतिष्ठापनानिकृत्वा न्वाधानंकुर्यात् ॥ समिद्द्वयमादायपुन:संधानहोमेदेवतापरिग्रहार्थमत्वाधानंकरिष्ये ॥ अस्मिन्नन्वाहितेग्नांजातवेदसमग्निमिध्मेनमजांपतिं२चाधारदेवतेआज्येवात्रप्रवानं त्रिरग्निंपवमानंसकृदग्निंप्रजापतिंचाज्मेनअर्यमाग्निंवरुणाग्निं पृवाग्निं प्रजापतिंचलाजद्रव्येणसूर्यासावित्रींचतुर्वारमाज्यद्रव्येण शेषेणस्विष्टकृतमिस्यादिपरिसमूहनादिकृत्वा ॥ पात्रासादनेविशेष: ॥ प्रोक्षणींसुवंप्रणीसामाज्य्पात्रंलाजशूर्पंइध्यंबर्हिश्चदधिप्राशनपक्षे दधिंचासादयेत् ॥ आज्यसंस्कारादिकृत्वा ॥ तत्नाज्येनसहलाजानामपिपर्याग्निकरणं ॥ आज्योत्पवनमात्रेकृनेलाजानांत्रि:प्रोक्षणं ॥ स्रुवसंमार्जनादि पत्न्यान्वारब्धइध्माधानाद्याघारांतंकुर्यान्नचक्षुषी ॥अग्नआयूंषीतितिसृणांशतंवैखानसाऋषय: ॥ अग्नि:पवमानादेवता ॥ गायत्रीछंद: ॥ पुन:संधानप्रधानाज्यहोमविनियोग: ॥ ॐ अग्नआयूंषिपवसआसुवोर्जमिषंचन: ॥ आरेबाधस्वदुच्छुनांस्वाहा ॥ अग्नयेपवमानायेदं० ॐ अग्निरृषि:पवमान:पांचजन्य:पुरोहित: ॥ तमीमहेमहागयंस्वाहा ॥ अग्नये० ॥ ॐ अग्नेपवस्वस्वपाअस्मेवर्च:सुवीर्य ॥ दधद्रयिंमयिपोषंस्वाहा ॥॥ अग्नये० ॥ त्वमर्यमावसुश्रुतोग्नेस्त्रिष्टुप् ॥ पुन:संधानप्रधाना० ॥ ॐ त्वमर्यमाभवसियत्कनीनांनामस्वधावन्गुह्यंबिभर्षि ॥ अंजंतिमित्रंसुधितंनगोभिर्यद्दंपतीसमनसाकृणोषिस्वाहा ॥ अग्नग्न० ॥ प्रजापतेहिरण्यगर्भ: प्रजापतिस्त्रिष्टुप् ॥ पुन:संधानप्रधाना० ॥ ॐ प्रजापतेन०स्वाहा प्रजा० ॥अथपत्न्या: प्रक्षालितेंजलौपतिराज्येनोपस्तीर्यद्विर्लाजानोप्यपंचावत्तीतुत्रिरोप्यशूर्पस्थानभिघार्यांजलिस्थानप्यभिघार्यस्वअयमुपविष्टएवतिष्ठंत्याअंजलिंस्वकराभ्यांधृत्वाअर्यमणवरुणंपूषणामितितिसृणांवामदेवोर्यमा ग्निर्वरुणाग्नि:पूषाग्निरनुष्टुप् ॥ गृह्याग्निपुन:संधानलाजहोमेविनियोग: ॥ ॐ अर्यमणंनुदेवकन्याअग्निमयक्षत ॥ सइमांदेवोअर्यमाप्रेतोमुंचातुनामुतस्वाहाइतिपठितमंत्रांतेअंजलिमविच्छिंदंती अंगुल्यग्रैरंगुलिवामपार्श्वेनवापत्नीजुहुयात् अर्यम्णेग्नयइदं० एवमग्रेपि ॥ ॐ वरुणंनुदेवंकन्याअग्निमयक्षत ॥ सइमांदेवोवरुण: प्रेतोमुंचातुनामुतस्वाहा वरूणाग्नयइदं० ॥ॐ पूषणंनुदेवंकन्याअग्निमयक्षत ॥ सइमांदेव:पूषाप्रेतोमुंचातुनामुतस्वाहा पूष्णेग्नय० ॥ तत:शूर्पकोणेनावशिष्टान्सर्वाजान्पति:पत्नीवाभ्यात्मंप्रजापतिंध्यायन्जुहुयात्प्रजापयइनमम ॥ लाजानांस्विष्टकृनास्ति ॥तिष्ठन्होमेकृतेउपविश्याज्यंपतिर्जुहुयात् ॥ आन:प्रजामितिचतसृणांसूर्यासावित्री २ आद्याजगतीद्वितीयात्रिष्टुबंत्येद्वेअनुष्टुभौ अग्नि:पुन:संधा० ॐ आन:प्रजांजनयतुप्रजापतिराजरसायसमनवत्वर्यमा ॥ अदुर्मंगली: पतिलोकमाविशशंनोभवद्विपदेशंचतुष्पदेस्वाहा ॥ सूर्यासावित्र्याइदं० ॥ एवमग्रेपित्याग: ॥ ॐ अघोरचक्षुरपतिघ्न्येधिशिबापशुभ्य:सुमनासुवर्चा: ॥ वीरसोदेवकामांस्योनाशंनोभवद्विपदेशंचतुष्पदेस्वाहा ॥ ॐ इमांत्वमिद्रमीढ्व:सुपुत्रांसुभगांकृणु ॥ दशास्यांपुत्रानाधेहिपतिमेकादशंकृधिस्वाहा ॥ ॐ सम्राज्ञीश्वशुरेभवसम्राज्ञीश्वश्रवांभव ॥ ननांदरिसम्राज्ञीअधिदेवृषुस्वाहा ॥समंजंत्वित्यस्यसूर्यासावित्रीसूर्यासावित्रनुष्टुप् ॥ दधिप्राशनेआज्यशेषेणहृदयांजनेवावि० ॥ ॐ समंजंतुविश्वेदेवा:समापोहृदयानिनौ ॥ संमातरिश्वासंधातासमुदेष्ट्रीदधातुनौ ॥ एतेनस्वयंदधिप्राश्नीयात् ॥आज्यशेषेणहृदयांजनंवाकुर्यात् ॥ पत्न्यैचदधिप्रयच्छेत् ॥ साचतूष्णींप्राश्नीयात् ॥ स्वहृदयांजनपक्षेपत्न्याअपितूष्णींहृदयांजनं ॥अथाज्येनयदस्यकर्मणइतिस्विष्टकृतंहुत्वाइध्मसंनहनादिकर्मशेषंसमापयेत् ॥ N/A References : N/A Last Updated : May 24, 2018 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP