एकपाद राजकपोतासन ३ **

(चित्र क्र. ५४७)
पध्दती
१. जमिनीवर गुडघे टेका आणि तळहात अंगाच्या दोन बाजूस जमिनीवर टेका. गुडघे वर उचला. उजवा पाय पुढे आणा, डावा पाय मागे न्या आणि श्वास सोडून दोन्ही पाय सरळ ताठ करा. पुढे असलेल्या पायाची मागची बाजू आणि मागे असलेल्या पायाची पुढची बाजू जमिनीला लगटलेली असावी. पाय आता हनुमानासनात असतील. (चित्र क्र.४७५) ते पाश्चात्य बँले नृत्यातील ‘स्लिपट्‍स’ सारखे दिसतील.
२. छाती पुढे काढा, मान लांबवा आणि डोके जास्तीत जास्त पाठीमागे झोका. डावा गुडघा वाकवा आणि डावे पाऊल वर डोक्यापाशी न्या. गुडघ्यापासून घोटयापर्यंतची नडगी जमिनीशी काटकोनात असू द्या.
३. श्वास सोडून डावा हात डोक्यावरुन मागे न्या आणि डावे पाऊल डाव्या हातने धरा. थोडा वेळ श्वसन केल्यावर श्वास सोडा, उजवा हात डोक्यावरुन न्या आणि डावे पाऊल उजव्या हाताने पकडा. डोके त्यावर टेका. (चित्र क्र.५४७)
४. या स्थितीत सुमारे १० सेकंद राहा. डाव्या पावलावरील पकड सोडा आणि पुन्हा हनुमानासनात या (चित्र क्र.४७५). तळहात जमिनीवर दाबून ढुंगण जमिनीवरुन उचला.
५. आता हनुमानासनात या. मात्र यावेळी डावा पाय सरळ समोर पसरलेला असू द्या. उजवा गुडघा वाकवा आणि उजवे पाऊल वर डोक्यापाशी न्या.
६. उजवे पाऊल पकडून आणि डोके त्यावर टेकून हे आसन पुन्हा करा. या बाजूकडील आसनाला आधीच्या इतकाच वेळ द्या.

एकपाद राजकपोतासन चक्राचे परिणाम
या आसनामुळे कण्याचे कमरेजवळचा व छातीमागचा हे भाग चैतन्यमय बनतात. मान व खांद्यांचे स्नायू यांना पूर्ण व्यायाम घडतो. आणि पायांच्या वेगवेगळ्या स्थितीमुळे मांडया व घोटे सशक्त बनतात. कंठस्थ, उपकंठस्थ, मूत्रस्थ व जनन या ग्रंथींना रक्ताचा भरपूर पुरवठा होऊन त्या कार्यक्षम आणि चैतन्यपूर्ण बनतात. या आसनामध्ये जघन भागातील रक्ताभिसरण वाढते आणि तो निरोगी राहातो. मूत्रोत्सर्ग-यंत्रणेतील दोष काढण्यासाठी आणि कामवासनेचे दमन करण्यासाठी या आसनाचा फार उपयोग होतो.