एकपाद शीर्षासन *

(चित्र क्र. २०८ आणि २०९)
एकपाद म्हणजे एक पाय. शीर्षासनाच्या या प्रकारात एक पाय डोक्यासमोर जमिनीवर टेकला जातो. आणि दुसरा पाय वर सरळ उभा ठेवला जातो.

पध्दती
१. शक्य तितका वेळ सालंब शीर्षासन १ मध्ये राहिल्यावर श्वास सोडा आणि उजवा पाय डोक्यासमोर जमिनीवर आणा. (बाजूचे दृश्य : चित्र क्र. २०८)
२. उजवा पाय खाली आणून जमिनीवर टेकवताना डावा पाय शीर्षासनातल्याप्रमाणे सरळ वर उचललेला असावा.
३. सुरुवातीला मानेला विलक्षण ताण पडतो. डावा पाय पुढल्या बाजूने खाली ओढला जाऊ लागतो. असे होऊ नये म्हणून पाय गुडघ्याशी ताठ ठेवावे आणि दोन्ही मांडयांच्या पाठीमागचे स्नायू ताणावे. त्याचप्रमाणे पोटाच्या खालच्या बाजूच्या मधल्या भागातील स्नायू आवळून धरावे.
४. दोन्ही पायांचे गुडघे आणि बोटे एका ओळीमध्ये असावयास हवीत. ती कोणत्याही बाजूला कलता कामा नयेत.
५. दीर्घ श्वसन करीत या स्थितीत १० ते २० सेकंद राहा. श्वास सोडा आणि उजवा पाय उचलून नेहमीचे शीर्षासन करा.
६. काही वेळ शीर्षासनात राहिल्यावर डावा पाय जमिनीवर आणा. (पुढील दृश्य : चित्र क्र. २०९) आणि आधीच्या आसनातल्या इतकाच वेळ तो जमिनीवर ठेवून श्वास सोडा. आणि पुन्हा शीर्षासनात या.
७. पाय वर नेताना किंवा खाली आणताना ते अगदी सरळ ठेवा. ते गुडघ्याशी वाकू देऊ नका. जर गुडघे वाकले तर डोक्यावर सांभाळलेला तोल कलंडू लागतो.

परिणाम
हे आसन करावयास कठीण आहे. त्यामुळे एक पाय जमिनीला टेकविणे सुरवातेला शक्य होणार नाही. पाय जसजसे लवचिक होत जातील आणि पाठ जसजशी मजबूत होत जाईल तसतसे, डोक्यावर सांभाळलेला तोल जाऊ न देता, हळूहळू पाय जमिनीला स्पर्शू लागतील आणि नंतर टेकू लागतील. या आसनामुळे मान आणि पोटाच्या भिंती (उदरस्नायू) मजबूत होतात. पोटातील स्नायू आकुंचन पावतात आणि त्यामुळे त्यांचे कार्य अधिक चांगल्या रीतीने होऊ लागते.