पूर्वभागः - अध्यायः ८१

ऋषय ऊचुः ॥
व्रतमेतत्त्वया प्रोक्तं पशुपाशविमोक्षणम् ॥
पूर्वभागे पाशुपतव्रतमाहात्म्यं नामाशीतितमोध्यायः ॥१॥

वक्तुमर्हसि चास्माकं यथापूर्वं त्वया श्रुतम् ॥
सूत उवाच ॥
पुरा सनत्कुमारेण पृष्टः शैलादिरादरात् ॥२॥

नंदी प्राह वचस्तस्मै प्रवदामि समासतः ॥
देवैर्दैत्यैस्तथा सिद्धैर्गंधर्वैः सिद्धचारणैः ॥३॥

मुनिभिश्च महाभागैरनुष्ठितमनुत्तमम् ॥
व्रतं द्वादशलिंगाख्यं पशुपाशविमोक्षणम् ॥४॥

भोगदं योगदं चैव कामदं मुक्तिदं शुभम् ॥
अवियोगकरं पुण्यं भक्तानां भयनाशनम् ॥५॥

षडंगसहितान् वेदान्मथित्वा तेन निर्मितम् ॥
सर्वदानोत्तमं पुण्यमश्वमेधायुताधिकम् ॥६॥

सर्वमंगलदं पुण्यं सर्वशत्रुविनाशनम् ॥
संसारार्णवमग्नानां जंतूनामपि मोक्षदम् ॥७॥

सर्वव्याधिहरं चैव सर्वज्वरविनाशनम् ॥
देवैरनुष्ठितं पूर्वं ब्रह्मणा विष्णुना तथा ॥८॥

कृत्वाऽकनीयसं लिंगंस्नाप्य चंदनवारिणा ॥
चैत्रमासादि विप्रेंद्राः शिवलिंगव्रतं चरेत् ॥९॥

कृत्वा हैमं शुभं पद्मं कर्णिकाकेसरान्वितम् ॥
नवरत्नैश्च खचितमष्टपत्रं यथाविधि ॥१०॥

कर्णिकायां न्यसेल्लिंगं स्फाटिकं पीठसंयुतम् ॥
तत्र भक्त्या यथान्यायमर्चयेद्बिल्वपत्रकैः ॥११॥

सितैः सहस्रकमलै रक्तैर्नीलोत्पलैरपि ॥
श्वेतार्ककर्णिकारैश्च करवीरैर्बकैरपि ॥१२॥

एतैरन्यैर्यथालाभं गायत्र्या तस्य सुव्रताः ॥
संपूज्य चैव गंधाद्यैर्धूपैर्दीपैश्च मंगलैः ॥१३॥

नीराजनाद्यैश्चान्यैश्च लिंगमूर्ति महेश्वरम् ॥
अगरुं दक्षिणे दद्यादघोरेण द्विजोत्तमाः ॥१४॥

पश्चिमे सद्यमंत्रेण दिव्यां चैव मनःशिलाम् ॥
उत्तरे वामदेवेन चंदनं वापि दापयेत् ॥१५॥

पुरुषेण मुनिश्रेष्ठा हरितालं च पूर्वतः ॥
सितागरूद्भवं विप्रास्तथा कृष्णागरूद्भवम् ॥१६॥

तथा गुग्गुलुधूपं च सौगंधिकमनुत्तमम् ॥
सितारं नाम धूपं च दद्यदीशाय भक्तितः ॥१७॥

महाचरुर्निवेद्यः स्यादाढकान्नमथापि वा ॥
एतद्वः कथितं पुण्यं शिवलिंगमहाव्रतम् ॥१८॥

सर्वमासेषु सामान्यं विशेषोपि च कीर्त्यते ॥
वैशाखे वज्रलिंगं च ज्येष्ठे मारकतं तथा ॥१९॥

आषाढं मौक्तिकं लिंगं श्रावणे नीलनिर्मितम् ॥
मासि भाद्रपदे लिंगं पद्मरागमयं शुभम् ॥२०॥

आश्विने चैव विप्रेंद्राः गोमेदकमयं शुभम् ॥
प्रवलेनैव कार्तिक्यां तथा वै मार्गशीर्षके ॥२१॥

वैडूर्यनिर्मितंलिंगं पुष्परागेण पुष्यके ॥
माघे च सूर्यकांतेन फाल्गुने स्फाटिकेन च ॥२२॥

सर्वमासेषु कमलं हैममेकं विधीयते ॥
अलाभे राजतं वापि केवलं कमलं तु वा ॥२३॥

रत्नानामप्यलाभे तु हेम्ना वा राजतेन वा ॥
रजतस्याप्यलाभे तु ताम्रलोहेन कारयेत् ॥२४॥

शैलं वा दारुजं वापि मृन्मयं वा सवेदिकम् ॥
सर्वगंधमयं वापि क्षाणिकं परिकल्पयेत् ॥२५॥

हैमंतिके महादेवं श्रीपत्रेणैव पूजयेत् ॥
सर्वमासेषु कमलं हैममेकमथापि वा ॥२६॥

राजतं वापि कमलं हैमकर्णिकमुत्तमम् ॥
राजतस्याप्यभावे तु बिल्वपत्रैः समर्चयेत् ॥२७॥

सहस्रकमलालाभेतदर्धेनापि पूजयेत् ॥
तदर्धार्धेन वा रुद्रमष्टोत्तरशतेन वा ॥२८॥

बिल्वपत्रे स्थिता लक्ष्मीर्देवी लक्षणसंयुता ॥
नीलोत्पलेंबिका साक्षादुत्पले षण्मुखः स्वयम् ॥२९॥

पद्माश्रिता महादेवः सर्वदेवपतिः शिवः ॥
तस्मात्सर्वप्रयत्नेन श्रीपत्रं न त्यजेद्बुधः ॥३०॥

नीलोत्पलं चोत्पलं च कमलं च विशेषतः ॥
सर्ववश्यकरं पद्मं शिला सर्वार्थसिद्धिदा ॥३१॥

कृष्णागरुसमुद्भूतं सर्वपापनिकृंतनम् ॥
गुग्गुलु प्रभृतीनां च दीपानां च निवेदनम् ॥३२॥

सर्वरोगक्षयं चैव चंदनं सर्वसिद्धिदम् ॥
सौगंधिकं तथा धूपं सर्वकामार्थसाधकम् ॥३३॥

श्वेतागरूद्भवं चैव तथा कृष्णागरूद्भवम् ॥
सौम्यं सीतारिधूपं च साक्षान्निर्वाणसिद्धिदम् ॥३४॥

श्वेतार्ककुसुमे साक्षाच्चतुर्वक्त्रः प्रजापतिः ॥
कर्णिकारस्य कुसुमे मेधा साक्षाद्व्यवस्थिता ॥३५॥

करवीरे गणाध्यक्षो बके नारायणः स्वयम् ॥
सुगंधिषु च सर्वेषु कुसुमेषु नगात्मजा ॥३६॥

तस्मादेतैर्यथालाभं पुष्पधूपादिभिः शुभैः ॥
पूजयेद्देवदेवेशं भक्त्या वित्तानुसारतः ॥३७॥

निवेदयेत्ततो भक्त्या पायसं च महाचरुम् ॥
सघृतं सोपदंशं च सर्वद्रव्यसमन्वितम् ॥३८॥

शुद्धान्नं वापि मुद्गान्नमाढकं चार्धकं तु वा ॥
चामरं तालवृंतं च तस्मै भक्त्या निवेदयेत् ॥३९॥

उपहाराणि पुण्यानि न्यायेनैवार्जितान्यपि ॥
नानाविधानि चार्हाणि प्रोक्षितान्यंभसा पुनः ॥४०॥

निवेदयेच्चरुद्राय भक्तियुक्तेन चेतसा ॥
क्षीराद्वै सर्वदेवानां स्थित्यर्थममृतं ध्रुवम् ॥४१॥

विष्णुना जिष्णुना साक्षादन्ने सर्वं प्रतिष्ठितम् ॥
भूतानामन्नदानेन प्रीतिर्भवति शंकरे ॥४२॥

तस्मात्संपूजयेद्देवमन्ने प्राणाः प्रतिष्ठिताः ॥
उपहारे तथा तुष्टिर्व्यंजने पवनः स्वयम् ॥४३॥

सर्वात्मको महादेवो गंधतोये ह्यपांपतिः ॥
पीठे वै प्रकृतिः साक्षान्महदाद्यैर्व्यवस्थिता ॥४४॥

तस्माद्देवं यजेद्भक्त्या प्रतिमासं यथाविधि ॥
पौर्णमास्यांव्रतं कार्यं सर्वकामार्थसिद्धये ॥४५॥

सत्यं शौचं दया शांतिः संतोषो दानमेव च ॥
पौर्णमास्याममावास्यामुपवासं च कारयेत् ॥४६॥

संवत्सरांते गोदानं वृषोत्सर्गं विशेषतः ॥
भोजयेद्ब्राह्मणान्भक्त्या श्रोत्रियान् वेदपारगान् ॥४७॥

तल्लिंगं पूजितं तेन सर्वद्रव्यसमन्वितम् ॥
स्थापयेद्वा शिवक्षेत्रे दापयेद्ब्राह्मणाय वा ॥४८॥

य एवं सर्वमासेषु शिवलिंगमहाव्रतम् ॥
कुर्याद्भक्त्या मुनिश्रेष्ठाः स एव तपतां वरः ॥४९॥

सूर्यकोटिप्रतीकाशैर्विमानै रत्नभूषितैः ॥
गत्वा शिवपुरं दिव्यं नेहायाति कदाचन ॥५०॥

अथवा ह्येकमासं वा चरेदेवं व्रतोत्तमम् ॥
शिवलोकमवाप्नोति नात्र कार्या विचारणा ॥५१॥

अथवा सक्तचित्तश्चेद्यान्यान् संचिंतयेद्वरान् ॥
वर्षमेकं चरेदेवं तांस्तान्प्राप्य शिवंव्रजेत् ॥५२॥

देवत्वं वा पितृत्वं वा देवराजत्वमेव च ॥
गाणपत्यपदं वापि सक्तोपि लभते नरः ॥५३॥

विद्यार्थी लभते विद्यां भोगार्थि भोगमाप्नुयात् ॥
द्रव्यार्थी च निधिं पश्येदायुःकामश्चिरायुषम् ॥५४॥

यान्यांश्चिंतयते कामांस्तांस्तान्प्राप्येह मोदते ॥
एकमासव्रतादेव सोंते रुद्रत्वमाप्नुयात् ॥५५॥

इदं पवित्रं परमं रहस्यं व्रतोत्तमं विश्वसृजापि सृष्टम् ॥
हिताय देवासुरसिद्धमर्त्यविद्याधराणां परमं शिवेन ॥५६॥

संपूज्य पूज्यं विधिनैवमीशं प्रणम्य मूर्ध्ना सह भृत्यपुत्रैः ॥
व्यपोहनं नाम जपेत्स्तवं च प्रदक्षिणं कृत्य शिवं प्रयत्नात् ॥५७॥

पुराकृतं विश्वसृजा स्तवं च हिताय देवेन जगत्त्रयस्य ॥
पितामहेनैव सुरैश्व सार्धं महानुभावेन महार्घ्यमेतत् ॥५८॥

इति श्रीलिंगमहापुराणे पूर्वभागे पशुपाशविमोचनलिंगपूजादिकथनं नामैकाशीतितमोध्यायः ॥८१॥