पूर्वभागः - अध्यायः ४२

सूत उवाच ॥
गते पुण्ये च वरदे सहस्राक्षे शिलाशनः ॥
आराधयन्महादेवं तपसाऽतोषयद्भवम् ॥१॥

अथ तस्यैवमनिशं तत्परस्य द्विजस्य तु ॥
दिव्यं वर्षसहस्रं तु गतं क्षणमिवाद्भुतम् ॥२॥

वल्मीकेनावृतांगश्च लक्ष्यः कीटगणैर्मुनिः ॥
वज्रसूचीमुखैश्चान्यै रक्तकीटैश्च सर्वतः ॥३॥

निर्मांसरुधिरत्वग्वै निर्लेपः कुड्यवत्स्थितः ॥
अस्थिशेषोऽभवत्पश्चात्तममन्यत शंकरः ॥४॥

यदा स्पृष्टो मुनिस्तेन करेण च स्मरारिणा ॥
तदैव मुनिशार्दूलश्चोत्ससर्ज क्लमं द्विजः ॥५॥

तपतस्तस्य तपसा प्रभुस्तुष्टाथ शंकरः ॥
तुष्टस्तवेत्यथोवाच सगणश्चोमया सह ॥६॥

तपसानेन किं कार्यं भवतस्ते महामते ॥
ददामि पुत्रं सर्वज्ञं सर्वशास्त्रार्थपारगम् ॥७॥

ततः प्रणम्य देवेशं स्तुत्वोवाच शिलाशनः ॥
हर्षगद्गदया वाचा सोमं सोमविभूषणम् ॥८॥

शिलाद उवाच ॥
भगवन्देवदेवेश त्रिपुरार्दन शंकर ॥
अयोनिजं मृत्युहीनं पुत्रमिच्छामि सत्तम ॥९॥

सूत उवाच ॥
पूर्वमाराधितः प्राह तपसा परमेश्वरः ॥
शिलादं ब्रह्मणा रुद्रः प्रीत्या परमया पुनः ॥१०॥

श्रीदेवदेव उवाच ॥
पूर्वमाराधितो विप्र ब्रह्मणाहं तपोधन ॥
तपसा चावतारार्थं मुनिभिश्च सुरोत्तमैः ॥११॥

तव पुत्रो भविष्यामि नंदिनाम्ना त्वयोनिजः ॥
पिता भविष्यसि मम पितुर्वै जगतां मुने ॥१२॥

एवमुक्त्वा मुनिं प्रेक्ष्य प्रणिपत्य स्थितं घृणी ॥
सोमः सोमोपमः प्रीतस्तत्रैवांतरधीयत ॥१३॥

लब्धपुत्रः पिता रुद्रात्प्रीतो मम महामुने ॥
यज्ञाङ्गणं महत्प्राप्य यज्ञार्थं यज्ञवित्तमः ॥१४॥

तदंगणादहं शंभोस्तनुजस्तस्य चाज्ञया ॥
संजातः पूर्वमेवाहं युगांताग्निसमप्रभः ॥१५॥

ववर्षुस्तदा पुष्करावर्तकाद्या जगुः खेचराः किन्नराः सिद्धसाध्याः ॥
शिलादात्मजत्वं गते मय्युपेन्द्रः ससर्जाथ वृष्टिं सुपुष्पौघमिश्राम् ॥१६॥

मां दृष्ट्वा कालसूर्याभं जटामुकुटधारिणम् ॥
त्र्यक्षं चतुर्भुजं बालं शूलटंकगदाधरम् ॥१७॥

वज्रिणं वज्रदंष्ट्रं च वज्रिणाराधितं शिशुम् ॥
वज्रकुंडलिनं घोरं नीरदोपमनिः स्वनम् ॥१८॥

ब्रह्माद्यास्तुष्टुवुः सर्वे सुरेन्द्रश्च मुनीश्वराः ॥
नेदुः समंततः सर्वे ननृतुश्चाप्सरोगणाः ॥१९॥

ऋषयो मुनिशार्दूल ऋग्यजुःसामसंभवैः ॥
मंत्रैर्माहेश्वरैः स्तुत्वा संप्रणेमुर्मुदान्विताः ॥२०॥

ब्रह्मा हरिश्च रुद्रश्च शक्रः साक्षाच्छिवांबिका ॥
जीवश्चेन्दुर्महातेजा भास्करः पवनोनलः ॥२१॥

ईशानो निर्ऋतिर्यक्षो यमो वरुण एव च ॥
विश्वेदेवास्तथा रुद्रा वसवश्च महाबलाः ॥२२॥

लक्ष्मीः साक्षाच्छची ज्येष्ठा देवी चैव सरस्वती ॥
अदितिश्च दितिश्चैव श्रद्धा लज्जा धृतिस्तथा ॥२३॥

नंदा भद्रा च सुरभी सुशीला सुमनास्तथा ॥
वृषेन्द्रश्च महातेजा धर्मो धर्मात्मजस्तथा ॥२४॥

आवृत्य मां तथालिंग्य तुष्टुवुर्मुनिसत्तम ॥
शिलादोपि मुनिर्दृष्ट्वा पिता मे तादृशं तदा ॥२५॥

प्रीत्या प्रणम्य पुण्यात्मा तुष्टावेष्टप्रदं सुतम् ॥
शिलाद उवाच ॥
भगवन्देवदेवेश त्रियंबक ममाव्यय ॥२६॥

पुत्रोसि जगतां यस्मात्त्राता दुःखाद्धि किं पुनः ॥
रक्षको जगतां यस्मात्पिता मे पुत्र सर्वग ॥२७॥

अयोनिज नमस्तुभ्यं जगद्योने पितामह ॥
पिता पुत्र महेशान जगतां च जगद्गुरो ॥२८॥

वत्सवत्स महाभाग पाहि मां परमेश्वर ॥
त्वयाऽहं नंदितो यस्मान्नंदी नाम्ना सुरेश्वर ॥२९॥

तस्मान्नंदय मां नंदिन्नमामि जगदीश्वरम् ॥
प्रसीद पितरौ मेद्य रुद्रलोकं गतौ विभो ॥३०॥

पितामहाश्च भो नंदिन्नवतीर्णे महेश्वरे ॥
ममैव सफलं लोके जन्म वै जगतां प्रभो ॥३१॥

अवतीर्णे सुते नंदीन् रक्षार्थं मह्यमीश्वर ॥
तुभ्यं नमः सुरेशान नंदीश्वर नमोस्तु ते ॥३२॥

पुत्र पाहि महाबाहो देवदेव जगद्गुरो ॥
पुत्रत्वमेव नंदीश मत्वा यत्कीर्तितं मया ॥३३॥

त्वया तत्क्षम्यतां वत्स स्तवस्तव्य सुरासुरैः ॥
यः पठेच्छृणुयाद्वापि मम पुत्र प्रभाषितम् ॥३४॥

श्रावयेद्वा द्विजान् भक्त्या मया सार्धं स मोदते ॥
एवं स्तुत्वा सुतं बालं प्रणम्य बहुमानतः ॥३५॥

मुनीश्वरांश्च संप्रेक्ष्य शिलादोवाच सुव्रतः ॥
पश्यध्वं मुनयः सर्वे महाभाग्यं ममाव्ययः ॥३६॥

नन्दी यज्ञाङ्गणे देवश्चावतीर्णो यतः प्रभुः ॥
मत्समः कः पुमाँल्लोके देवो वा दानवोपि वा ॥३७॥

एष नंदी यतो जातो यज्ञभूमौ हिताय मे ॥३८॥
इति श्रीलिंगमहापुराणे पूर्वभागे नंदिकेरश्वरोत्पत्तिर्नाम द्विचत्वारिंशोऽध्यायः ॥४२॥