पूर्वभागः - अध्यायः ३०

शैलादिरुवाच ॥
एवमुक्तास्तदा तेन ब्रह्मणा ब्राह्मणर्षभाः ॥
श्वेतस्य च कथां पुण्यामपृच्छन्परमर्षयः ॥१॥

पितामह उवाच ॥
श्वेतो नाम मुनिः श्रीमान् गतायुर्गिरिगह्वरे ॥
सक्तो ह्यभ्यर्च्य यद्भक्त्या तुष्टाव च महेश्वरम् ॥२॥

रुद्राध्यायेन पुण्येन नमस्तेत्यादिना द्विजाः ॥
ततः कालो महातेजाः कालप्राप्तं द्विजोत्तमम् ॥३॥

नेतुं संचित्य विप्रेंद्रास्सान्निध्यमकरोन्मुनेः ॥
श्वेतोपि दृष्ट्वा तं कालं कालप्राप्तोपि शंकरम् ॥४॥

पूजयामास पुण्यात्मा त्रियंबकमनुस्मरन् ॥
त्रियंबकं यजेदेवं सुगंधिं पुष्टिवर्धनम् ॥५॥

किं करिष्यति मे मृत्युर्मृत्योर्मृत्युरहं यतः ॥
तं दृष्ट्वा सस्मितं प्राह श्वेतं लोकभयंकरः ॥६॥

एह्येहि श्वेता चानेन विधिना किं फलं तव ॥
रुद्रो वा भगवान् विष्णुर्ब्रह्मा वा जगदीश्वरः ॥७॥

कः समर्थः परित्रातुं मया ग्रस्तं द्विजोत्तम ॥
अनेन मम किं विप्र रौद्रेण विधिना प्रभोः ॥८॥

नेतुं यस्योत्थितश्चाहं यमलोकं क्षणेन वै ॥
यस्माद्गतायुस्त्वं तस्मान्मुने नेतुमिहोद्यतः ॥९॥

तस्य तद्वचनं श्रुत्वा भैरवं धर्ममिश्रितम् ॥
हा रुद्र रुद्ररुद्रेति ललाप मुनिपुंगवः ॥१०॥

तं प्राह च महादेवं कालं संप्रेक्ष्य वै दृशा ॥
नेत्रेण बाष्पमिश्रेण संभ्रांतेन समाकुलः ॥११॥

श्वेत उवाच ॥
त्वया किं काल नो नाथश्चास्ति चेद्धि वृषध्वजः ॥
लिङ्गेऽस्मिन् शंकरो रुद्रः सर्वदेवभवोद्भवः ॥१२॥

अतीव भवभक्तानां मद्विधानां महात्मनाम् ॥
विधिना किं महाबाहो गच्छ गच्छ यथागतम् ॥१३॥

ततो निशम्य कुपितस्तीक्ष्णदंष्ट्रो भयंकरः ॥
श्रुत्वा श्वेतस्य तद्वाक्यं पाशहस्तो भयावहः ॥१४॥

सिंहनादं महत्कृत्वा चास्फाट्य च मुहुर्मुहुः ॥
बबंध च मुनिं कालः कालप्राप्तं तमाह च ॥१५॥

मया बद्धोसि विप्रर्षे श्वेतं नेतुं यमालयम् ॥
अद्य वै देवदेवेन तव रुद्रेण किं कृतम् ॥१६॥

क्व शर्वस्तव भक्तिश्च क्व पूजा पूजया फलम् ॥
क्व चाहं क्व च मे भीतिः श्वेत बद्धोसि वै मया ॥१७॥

लिंगेस्मिन् संस्थितः श्वेत तव रुद्रो महेश्वरः ॥
निश्चेष्टोसौ महादेवः कथं पूज्यो महेश्वरः ॥१८॥

ततः सदाशिवः स्वयं द्विजं निहन्तुमागतम् ॥
निहन्तुमंतकं स्मयन् स्मरारियज्ञहा हरः ॥१९॥

त्वरन् विनिर्गतः परः शिवः स्वयं त्रिलोचनः ॥
त्रियंबकोऽम्बया समं सनंदिना गणेश्वरैः ॥२०॥

ससर्ज जीवितं क्षणाद्भवं निरिक्ष्य वै भयात् ॥
पपात चाशु वै बली मुनेस्तु सन्निधौ द्विजाः ॥२१॥

ननाद चोर्ध्वमुच्चधीर्निरीक्ष्य चांतकांतकम् ॥
निरीक्षणेन वै मृतं भवस्य विप्रपुंगवाः ॥२२॥

विनेदुरुच्चमीश्वराः सुरेश्वरा महेश्वरम् ॥
प्रणेमुरंबिकामुमां मुनीश्वरास्तु हर्षिताः ॥२३॥

ससर्जुरस्य मूर्ध्नि वै मुनेर्भवस्य खेचराः ॥
सुशोभनं सुशीतलं सुपुष्पवर्षमंबरात् ॥२४॥

अहो निरीक्ष्य चांतकं मृतं तदा सुविस्मितः ॥
शिलाशनात्मजोऽव्ययं शिवं प्रणम्य शंकरम् ॥२५॥

उवाच बालधीर्मृतः प्रसीद चेति वै मुनेः ॥
महेश्वरं महेश्वरस्यचानुगो गणेश्वरः ॥२६॥

ततो विवेश भगवाननुगृह्य द्विजोत्तमम् ॥
क्षणाद्गूढशरीरं हि ध्वस्त दृष्ट्वांतकं क्षणात् ॥२७॥

तस्मान्मृत्युंजयं चैव भक्त्या संपूजये द्विजाः ॥
मुक्तिदं भुक्तिदं चैव सर्वेषामपि शंकरम् ॥२८॥

बहुना किं प्रलापेन संन्यस्याभ्यर्च्य वै भवम् ॥
भक्त्या चापरया तस्मिन् विशोका वै भविष्यथ ॥२९॥

शैलादिरुवाच ॥
एवमुक्तास्तदा तेन ब्रह्मणा ब्रह्मवादिनः ॥
प्रसीदभक्तिर्देवेशे भवेद्रुद्रे पिनाकिनि ॥३०॥

केन वा तपसा देव यज्ञेनाप्यथ केन वा ॥
व्रतैर्वा भगवद्भक्ता भविष्यंति द्विजातयः ॥३१॥

पितामह उवाच ॥
न दानेन मुनिश्रेष्ठास्तपसा च न विद्यया ॥
यज्ञैर्होमैर्व्रतैर्वेदैर्योगशास्त्रैर्निराधनैः ॥३२॥

प्रसादे नैव सा भक्तिः शिवे परमकारणे ॥
अथ तस्य वचः शुत्वा सर्वे ते परमर्षयः ॥३३॥

सदारतनयाः श्रांताः प्रणेमुश्च पितामहम् ॥
तस्मात्पाशुपती भक्तिर्धर्मकामार्थसिद्धिदा ॥३४॥

मुनोर्विजयदा चैव सर्वमृत्युजयप्रदा ॥
दधीचस्तु पुरा भक्त्या हरिं जित्वामरैर्विभुम् ॥३५॥

क्षयं जघान पादेन वज्रास्थित्वं च लब्धवान् ॥
मयापि निर्जितो मृत्युर्महादेवस्य कीर्तनात् ॥३६॥

श्वेतेनापि गतेनास्यं मृत्योर्मुनिवरेणतु ॥
महादेवप्रसादेन जितो मृत्युर्यथा मया ॥३७॥

इति श्रीलिंगमहापुराणे पूर्वभागे त्रिंशोध्यायः ॥३०॥