पूर्वभागः - अध्यायः ३५

सनत्कुमार उवाच ॥
कथं जघान राजानं क्षुपं पादेन सुव्रत ॥
दधीचः समरे जित्वा देवदेवं जनार्दनम् ॥१॥

वज्रास्थित्वं कथं लेभे महादेवान्महातपाः ॥
वक्तुमर्हसि शैलादे जितो मृत्युस्त्वया यथा ॥२॥

शैलादिरुवाच ॥
ब्रह्मपुत्रो महातेजा राजा क्षुप इति स्मृतः ॥
अभून्मित्रो दधीचस्य मुनींद्रस्य जनेश्वरः ॥३॥

चिरात्तयोः प्रसंगाद्वै वादः क्षुपदधीचयोः ॥
अभवत् क्षत्रियश्रेष्ठो विप्र एवेति विश्रुतः ॥४॥

अष्टानां लोकपालानां वपुर्धारयते नृपः ॥
तस्मादिन्द्रो ह्ययं वह्निर्यमश्च निर्ऋतिस्तथा ॥५॥

वरुणश्चैव वायुश्च सोमो धनद एव च ॥
ईश्वरोहं न संदेहो नावमंतव्य एव च ॥६॥

महती देवता या सा महतश्चापि सुव्रत ॥
तस्मात्त्वया महाभाग च्यावनेय सदा ह्यहम् ॥७॥

नावमन्तव्य एवेह पूजनीयश्च सर्वथा ॥
श्रुत्वा तथा मतं तस्य क्षुपस्य मुनिसत्तमः ॥८॥

दधीचश्च्यावनिश्चोग्रो गौरवादात्मनो द्विजः ॥
अताडयत्क्षुपं मूर्ध्नि दधीचो वाम मुष्टिना ॥
चिच्छेद वज्रेण च तं दधीचं बलवान् क्षुपः ॥९॥

ब्रह्मलोके पुरासौ हि ब्रह्मणः क्षुतसंभवः ॥
लब्धं वज्रं च कार्यार्थं वज्रिमा चोदितः प्रभुः ॥१०॥

स्वेच्छयैव नरो भूत्वा नरपालो बभूव सः ॥
तस्माद्राजा स विप्रेन्द्रमजयद्वै महाबलः ॥११॥

यथा वज्रधरः श्रीमान्बलवांस्तमसान्वितः ॥
पपात भूमौ निहतो वज्रोम द्विजपुंगवः ॥१२॥

सस्मार च तदा तत्र दुःखाद्वै भार्गवं मुनिम् ॥
शुक्रोपि संधयामास ताडितं कुलिशेन तम् ॥१३॥

योगादेत्य दधीचस्य देहं देहभृतांवरः ॥
संधाय पूर्ववद्देहं दधीचस्याह भार्गवः ॥१४॥

भो दधीच महाभाग देवदेवमुमापतिम् ॥
संपूज्य पूज्यं ब्रह्माद्यैर्देवदेवं निरंजनम् ॥१५॥

अवध्यो भव विप्रर्षे प्रसादात्त्र्यम्बकस्य तु ॥
मृत संजीवनं तस्माल्लब्धमेतन्मया द्विज ॥१६॥

नास्ति मृत्युभयं शंभोर्भक्तानामिह सर्वतः ॥
मृतसंजीवनं चापि शैवमद्य वदामि ते ॥१७॥

त्रियंबकं यजामहे त्रैलोक्यपितरं प्रभुम् ॥
त्रिमंडलस्य पितरं त्रिगुणस्य महेश्वरम् ॥१८॥

त्रितत्त्वस्य त्रिवह्नेश्च त्रिधाभूतस्य सर्वतः ॥
त्रिवेदस्य महादेवं सुगांधिं पुष्टिवर्धनम् ॥९॥(३५.१९)

सर्वभूतेषु सर्वत्र त्रिगुणे प्रकृतौ तथा ॥
इंद्रियेषु तथाऽन्येषु देवेषु च गणेषु च ॥२०॥

पुष्पेषु गंधवत्सूक्ष्मः सुगंधिः परमेश्वरः ॥
पुष्टिश्च प्रकृतिर्यस्मात्पुरुषस्य द्विजोत्तम ॥२१॥

महदादिविशेषांतविकल्पस्यापि सुव्रत ॥
विष्णोः पितामहस्यापि मुनीनां च महामुने ॥२२॥

इन्द्रस्यापि च देवानां तस्माद्वै पुष्टिवर्धनः ॥
तं देवममृतं रुद्रं कर्मणा तपसा तथा ॥२३॥

स्वाध्यायेन च योगेन ध्यानेन च यजामहे ॥
सत्येनानेन मुक्षीयान्मृत्युपाशाद्भवः स्वयम् ॥२४॥

बंधमोक्षकरो यस्मादुर्वारुकमिव प्रभुः ॥
मृतसंजीवनो मंत्रो मया लब्धस्तु शंकरात् ॥२५॥

जप्त्वा हुत्वाभिमंत्र्यैवं जलं पीत्वा दिवानिशम् ॥
लिंगस्य सन्निधौ ध्यात्वा नास्ति मृत्युभयं द्विज ॥२६॥

तस्य तद्वचनं श्रुत्वा तपसाराध्य शंकरम् ॥
वज्रास्थित्वमवध्यत्वमदीनत्वं च लब्धवान् ॥२७॥

एवमाराध्य देवेशं दधीचो मुनिसत्तमः ॥
प्राप्यावध्यत्वमन्यैश्च वज्रस्थित्वं प्रयत्नतः ॥२८॥

अताडयच्च राजेंद्रं पादमूलेन मूर्धनि ॥
क्षुपो दधीचं वज्रेण जघानोरसि च प्रभुः ॥२९॥

नाभून्नाशाय तद्वज्रं दधीचस्य महात्मनः ॥
प्रभावात्परमेशस्य वज्रबद्धशरीरिणः ॥३०॥

दृष्ट्वाप्यवध्यत्वमदीनतां च क्षुपा दधीचस्य तदा प्रभावम् ॥
आराधयामास हरिं मुकुंदमिन्द्रानुजं प्रेक्ष्य तदांबुजाक्षम् ॥३१॥

इति श्रीलिंगमहापुराणे पूर्वभागे क्षुपाबिधनृपपराभववर्णनं नाम पञ्चत्रिंशोऽध्यायः ॥३५॥