पूर्वभागः - अध्यायः ५०

सूत उवाच ॥
शितांतशिखरे शक्रः पारिजातवने शुभे ॥
तस्य प्राच्यां कुमुदाद्रिकूटोसौ बहुविस्तरः ॥१॥

अष्टौ पुराण्युदीर्णानि दानवानां द्विजोत्तमाः ॥
सुवर्णकोटरे पुण्ये राक्षसानां महात्मनाम् ॥२॥

नीलकानां पुराण्याहुरष्टषष्टिर्द्विजोत्तमाः ॥
महानीलेपि शैलेन्द्रे पुराणि दश पंच च ॥३॥

हयाननानां मुख्यानां किन्नराणां च सुव्रताः ॥
वेणुसौधे महाशैले विद्याधरपुरत्रयम् ॥४॥

वैकुंठे गरुडः श्रीमान् करंजे नीललोहितः ॥
वसुधारे वसूनां तु निवासः परिकीर्तितः ॥५॥

रत्नधारे गिरिवरे सप्तर्षिणां महात्मनाम् ॥
सप्तस्थानानि पुण्यानि सिद्धावासुयुतानि च ॥६॥

महत्प्रजापतेः स्थानमेकशृंगे नगोत्तमे ॥
गजशैले तु दुर्गाद्याः सुमेधे वसवस्तथा ॥७॥

आदित्याश्च तथा रुद्राः कृतावासास्तथाश्विनौ ॥
अशीतिर्देवपुर्यस्तु हेमकक्षे नगोत्तमे ॥८॥

सुनीले रक्षसां वासाः पंचकोटिशतानि च ॥
पंचकूटे पुराण्या सन्पंचकोटिप्रमाणतः ॥९॥

शकशृंगे पुरशतं यक्षाणाममितौजसाम् ॥
ताम्राभे काद्रवायाणां विशाखे तु गुहस्य वै ॥१०॥

श्वेतोदरे मुनिश्रेष्ठाः सुपर्णस्य महात्मनः ॥
पिशाचके कुबेरस्य हरिकूटे हरेर्गृहम् ॥११॥

कुमुदे किंनरावासस्त्वंजने चारणालयः ॥
कृष्णे गंधर्व निलयः पांडुरे पुरसप्तकम् ॥१२॥

विद्याधराणां विप्रेन्द्रा विश्वबोगसमन्वितम् ॥
सहस्रशिखरे शैले दैत्यानामुग्रकर्मणाम् ॥१३॥

पुराणां तु सहस्राणि सप्त शक्रारिणां द्विजाः ॥
मुकुटे पन्नगावासः पुष्पकेतौ मुनीश्वराः ॥१४॥

वैवस्वतस्य सोमस्य वायोर्नागाधिपस्य च ॥
तक्षके चैव शैलेन्द्रे चत्वार्यायतनानि च ॥१५॥

ब्रह्मेन्द्रविष्णुरुद्राणां गुहस्य च महात्मनः ॥
कुबेरस्य च सोमस्य तथान्येषां महात्मनाम् ॥१६॥

संत्यायतनमुख्यानि मर्यादापर्वतेष्वपि ॥
श्रीकंठाद्रिगुहावासी सर्वावासः सहोमया ॥१७॥

श्रीकंठस्याधिपत्यं वै सर्वदेवेश्वरस्य च ॥
अंडस्यास्य प्रवृत्तिस्तु श्रीकंठेन न संशयः ॥१८॥

अनंतेशादयस्त्वेवं प्रत्येकं चाण्डपालकाः ॥
चक्रवर्तिन इत्युक्तास्ततो विद्येश्वरास्त्विह ॥१९॥

श्रीकंठाधिष्ठितान्यत्र स्थानानि च समासतः ॥
मर्यादापर्वतेष्वद्य श्रृण्वंतु प्रवदाम्यहम् ॥२०॥

श्रीकंठाधिष्ठितं विश्वं चराचरमिदं जगत् ॥
कालाग्निशिवपर्यंतं कथं वक्ष्ये सविस्तरम् ॥२१॥

इति श्रीलिंगमहापुराणे पूर्वभागे भुवनविन्यासोद्देशस्थानवर्णनं नाम पंचाशत्तमोध्यायः ॥५०॥