खडकी व अष्टीची लढाई - जास्त आढळले सबब त्या दोघा...

जास्त आढळले सबब त्या दोघांची एक प्रत करून येथे छापली आहे.
शके सत्राशें एकुणचाळसा मधीं ॥ ईश्वरे नाम हा बरवा संवत्सर होता तधीं । झाली प्रथम लढाई द्पवाळीचे आधीं ॥ वेळ कठीण मोठी तेव्हांची कैकांच्या हरल्या शुधी । मी सांगत होतें घरीं स्वस्थ राहावें चार दी ॥ ऐकिलें नाहीं गडे माझे, चाकरीस गेले गुणनिधी ॥ चाल ॥ टाकूनी पती मजला गेले ते परतून येतील कधीं । आजवर सोडून सखयाला राहिलेच नव्हतें जुदी ॥ आठवण तयाची होती मजला क्षणोक्षणी पदोपदी । फलटणचा मार मोठा लागले परक्याचे बुधी ॥ बंदुकी तोफेचे गोळे येतातं लष्करामधी । रक्ताचे पूर वाहताती जशी भरून चालली नदी ॥ हा पण लढाईचा भारी, श्रीहरीच नेयील सिद्धी । या उपरांति ललाटीं नकळे काय लिहिलें सिद्धी ॥ वर्तलें जगीं बडें न लागतां नखी । ईश्वरी सूत्र घर ज्याचें त्याला पारखें ॥ पती नाहींत घरींग बाई तीळ गालूं कोणाचे मुखीं । आला संक्रांतीचा सण जीव हा दुःखी ॥धृ०॥ ॥१॥

पहिल्यापासून श्रीमंताचें लष्कर । माहुलीवर जमाव झाला पुण्यानजीक गारपिर ॥ होते पंतप्रतिनिधी, सचिव, स्वारीबरोबर । काळे गोविंदराव बापू, नानाजी माणकेश्वर ॥ होते अबा पुरंदरे आणिक विंचूरकर । राजे बाहादर आणि रास्ते, पटवर्धन मिरजकर ॥ मोरू दीक्षित पडले प्रथम लढाईवर । ते आघाडीवरती बापू गोखले रणी रणशूर ॥ चाल ॥ पत्र धाडून निपाणीतून आणिले निपाणकर । आले अक्क्लकोटचे राजे, ढमढेरे, निंबाळकर ॥ घाटगे जगताप दरेकर होळकर । ते दौलतराव शिंदे त्या हिंदुस्थानामधीं दूर ॥ भोंसले व गायकवाड अशी नांवें सांगू कोठवर । किती वर्णूं श्रीमंतसरदार हे आणखी ॥पती०॥ ॥२॥

इंग्रेजें घेऊन टेंकडी बांधलें बळा । मोचें साधून त्यावेळीं किंचित न मागें ढळ ॥ होते गोसावी अरब सिंदे पायदळ । एलवडयावर पहिल्याने जाउनियां केली कळ ॥ त्यामागें उभे राहिले घोडे दळ । महाकाळीच्या गोळ्यानें इंग्रेजे सोडिला तळ ॥ भाले बरच्या लखलखती, सुरईचे मोकळष सळ ॥ चाल ॥ पुढें इंग्रेज चालून येतां साफ झाले रणमंडळ ॥ त्यावेळी आकाशी पाहातां चंद्राने केलें खळ । बळ आणखी पाहून ते दिवशीं श्रीमंत मिळावी दळ ॥ सरली फौज अवघी मागें शहरांत सुटला पळा । सावकार वाणी अदमी बैसलें होऊनी निर्मळ ॥ द्र्व्याच्या शोकें करून कितीकाला भरला चळ । सोडून पुजारी गेले त्या देवाचें देउळ ॥ कैकांचे कुटुंबें चुकले रानांत करी तळमळ । ईश्वरि सुत्र घर ज्याचे त्याला पारकी ॥पती०॥ ॥३॥

फलटणें कोरेगांवीं जाऊन घातलें कडें । उभयतांची पाहून लढाई कैकासि घासत पडे ॥ वीरश्री शूराचे आंगी सागरीं बाई भरतील हुडे । दरमजल लढाई होती दोहीकडून किंन्हा जडे ॥ सोडचे मारती हात शिर जैसें चेंडू उडे । अशी बातमी ऐकतां काळिज माझे धडधडे ॥ रात्र दिवस माझा जीव गे माझ्या पतीराजाकडे । सांगती भट ब्राह्मण मया यशवंत तुझे चुडे ॥ म्हणे होनाजी बाळा अवघे श्रीहरी निरसिल सांकडें । गाईकांसी ऐकतात जन हे सुखी ॥पती०॥ ॥४॥