संस्कृत सूची|शास्त्रः|वास्तुशास्त्रः|समराङ्गणसूत्रधार| १५१ ते २१० समराङ्गणसूत्रधार ८३ अध्यायांची नांवे महासमागमनो नाम प्रथमोऽध्यायः पुत्रसंवादो नाम द्वितीयोऽध्यायः प्रश्नो नाम तृतीयोऽध्यायः महदादिसर्गश्चतुर्थोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०५ सहदेवाधिकारो नाम षष्ठोऽध्यायः वर्णाश्रमप्रविभागो नाम सप्तमोऽध्यायः भूमिपरीक्षा नामाष्टमोऽध्यायः हस्तलक्षणं नाम नवमोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १४८ वास्तुत्रयविभागो नामैकादशोऽध्यायः नाड्यादिसिरादिविकल्पो नाम द्वादशोऽध्यायः मर्मवेधस्त्रयोदशोऽध्यायः पुरुषाङ्गदेवतानिघण्ट्वादिनिर्णयश्चतुर्दशोऽध्यायः राजनिवेशो नाम पञ्चदशोऽध्यायः वनप्रवेशो नाम षोडशोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २१२ नगरादिसंज्ञा नामाष्टादशोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २०० २०१ ते २२४ निम्नोच्चादिफलानि नाम विंशोऽध्यायः द्वासप्ततित्रिशाललक्षणं नामैकविंशोऽध्यायः द्विशालगृहलक्षणं नाम द्वाविंशोध्यायः एकशालालक्षणफलादि नाम त्रयोविंशोऽध्यायः द्वारपीठभित्तिमानादिकं नाम चतुर्विंशोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते १६४ १ ते ५० ५१ ते ८० सभाष्टकं नाम सप्तविंशोऽध्यायः गृहद्र व्यप्रमाणानि नामाष्टाविंशोऽध्यायः शयनासनलक्षणं नाम एकोनत्रिंशोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १४० १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २०० २०१ ते २२३ गजशाला नाम द्वात्रिंशोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते ७९ अथाप्रयोज्यप्रयोज्यं नाम चतुस्त्रिंशोऽध्यायः शिलान्यासविधिर्नाम पञ्चत्रिंशोऽध्यायः बलिदानविधिर्नाम षट्त्रिंशोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते ८१ वास्तुसंस्थानमातृका नामाष्टात्रिंशोऽध्यायः द्वारगुणदोषो नामैकोनचत्वारिंशोऽध्यायः पीठमानं नाम चत्वारिंशोऽध्यायः चयविधिर्नामैकचत्वारिंशोऽध्यायः शान्तिकर्मविधिर्नाम द्विचत्वारिंशोऽध्यायः द्वारभङ्गफलं नाम त्रिचत्वारिंशोऽध्यायः स्थपतिलक्षणं नाम चतुश्चत्वारिंशोऽध्यायः अष्टङ्गलक्षणं नाम पञ्चचत्वारिंशोऽध्यायः तोरणभङ्गादिशान्तिको नाम षट्चत्वारिंशोऽध्यायः वेदीलक्षणं नाम सप्तचत्वारिंशोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १४० १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २०३ प्रासादशुभाशुभलक्षणं नाम पञ्चाशोऽध्यायः अथायतननिवेशो नामैकपञ्चाशोऽध्यायः प्रासादजातिर्नाम द्विपञ्चाशोऽध्यायः जघन्यवास्तुद्वारं नाम त्रिपञ्चाशोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १२३ १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १६० १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २०० २०१ ते २५० २५१ ते ३१२ १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २१० मेर्वादिविंशिका नाम सप्तपञ्चाशोऽध्यायः प्रासादस्तवनं नाम अष्टपञ्चाशोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २०० २०१ ते २४५ १ ते ५० ५१ ते ९९ पीठपञ्चकलक्षणं नामैकषष्टितमोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २२० १ ते ५० ५१ ते ११७ १ ते ५० ५१ ते १२० १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २०१ मण्डपलक्षणं नाम षट्षष्टितमोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते ११४ जगत्यङ्गसमुदायाधिकारो नामाष्टषष्टितमोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २२० १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५७ चित्रोद्देशो नामैकसप्ततितमोऽध्यायः भूमिबन्धो नाम द्विसप्ततितमोऽध्यायः लेप्यकर्मादिकं नाम त्रिसप्ततितमोऽध्यायः अथाण्डकप्रमाणं नाम चतुःसप्ततितमोऽध्यायः मानोत्पत्तिर्नाम पञ्चसप्ततितमोऽध्यायः प्रतिमालक्षणं नाम षट्सप्ततितमोऽध्यायः देवादिरूपप्रहरणसंयोगलक्षणं नाम सप्तसप्ततितमोऽध्यायः दोषगुणनिरूपणं नामाष्टसप्ततितमोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १५१ ते १७० वैष्णवादिस्थानकलक्षणं नामाशीतितमोऽध्यायः पञ्चपुरुषस्त्रीलक्षणं नामैकाशीतितमोऽध्यायः रसदृष्टिलक्षणं नाम द्व्यशीतितमोऽध्यायः १ ते ५० ५१ ते १०० १०१ ते १५० १५१ ते २०० २०१ ते २५४ मेर्वादिविंशिका नाम सप्तपञ्चाशोऽध्यायः - १५१ ते २१० समराङ्गणसूत्रधार भारतीय वास्तुशास्त्र से सम्बन्धित ज्ञानकोशीय ग्रन्थ है जिसकी रचना धार के परमार राजा भोज (1000–1055 ई) ने की थी। Tags : bhojsamarangansanskritvastu shastraभोजवास्तुशास्त्रसंस्कृतसमराङ्गणसूत्रधार मेर्वादिविंशिका नाम सप्तपञ्चाशोऽध्यायः - १५१ ते २१० Translation - भाषांतर जयो कुम्भः सपादांशः पादोनः स्यान्मसूरकः ।अर्धेनान्तरपत्रं स्यात्कपोताली च तत्समा ॥१५१॥माला विद्याधरी काया पुष्पहस्तैरलङ्कृता ।पदद्वादशकोत्सेधः स्यात्तुलोदयः ॥१५२॥अस्य मध्ये विधातव्यो वेदीबन्धस्त्रिभागिकः ।पदाधं खुरकं कुर्याद्भागेनैकेन कुम्भकम् ॥१५३॥मसूरकं पदार्धेन मेखला पदमानतः ।षड्भागमुच्छ्रिता जङ्घा पुष्पके परिकीर्तिता ॥१५४॥वरालग्रासमकरैः पुष्पविद्याधरैरपि ।सूक्ष्मकर्णसमा कर्णा चास्य जङ्घा विधीयते ॥१५५॥भागेनैकेन भरणं भागेनैकेन पट्टिका ।मेखलान्तरपत्रं च भागेनैकेन चोच्छ्रितम् ॥१५६॥ऊर्ध्वतस्तलपट्टस्य पट्टस्योर्ध्वस्य मस्तकम् ।भागैकादशका तावद्विधेया कर्णचर्चिता ॥१५७॥भागेन राजसेनं स्याद्द्विभागो वेदिकोच्छ्रिताः ।भवेदासनपट्टश्च भागार्धेन समुन्नतः ॥१५८॥चन्द्रा वलोकनं कुर्याद्भागिकं त्र्यंशलम्बितम् ।आसनस्योर्ध्वतः कुर्यात्स्तम्भं पञ्चपदं शुभम् ॥१५९॥हीरग्रहणकं शीर्षं द्वयं सार्धैकभागतः ।गुलापट्टश्च भागेन मल्लकाद्यं द्विभागिकम् ॥१६०॥भागेन लम्बितं तत्स्यात्सुसृष्टं सुमनोरमम् ।एतस्योपरिभागेन कर्तव्या छेदपट्टिका ॥१६१॥पदेनैकेन चास्योर्ध्वं कपोताल्यन्तरच्छदे ।भागषट्केन विस्तीर्णे पञ्चभागसमुन्नतं ॥१६२॥शूरसेनं प्रकुर्वीत मध्यवर्तालितोरणम् ।वरालग्रासमकरैर्वराहगजसुण्डकैः ॥१६३॥एवमादिभिराकीर्णमलिदस्योपरिस्थितम् ।कोणं कुर्यात्पुष्पकूटं पुष्पकर्मनिरन्तरम् ॥१६४॥चतस्रो भूमयोऽस्य स्युताश्च न्यूनाः पुरः पुरः ।प्रथमा भूमिका --- स्यात्परा परा ॥१६५॥आद्यस्य कोणकूटस्य विस्तारस्त्रिपदः स्मृतः ।परेषां पुनरेषं स्यात्क्रमादूनोऽङ्घ्रिणाङ्घ्रिणा ॥१६६॥बाह्यात्परस्परं क्षेपमंशेनांशेन योजयेत् ।मध्ये लतास्य कर्तव्या भागषट्केन विस्तृता ॥१६७॥स्कन्धे द्विपदविस्तारां विदध्यान्मध्यमञ्जरीम् ।षड्गुणं सूत्रमादाय लतारेखां समालिखेत् ॥१६८॥आलेखं च ततः कुर्यात्सुशुद्धं भागसुन्दरम् ।भागेन वेदिकोत्सेधः षड्भागः स्कन्धविस्तरैः ॥१६९॥भागेनैकेन च ग्रीवा द्वाभ्यां सामलसारकम् ।विशालपद्मसदृशं विधेयं पद्मशीर्षकम् ॥१७०॥चन्द्रि का पद्मपत्राभा द्वयमेतत्पदोच्छ्रितम् ।त्र्यंशः स्यात्कलशोर्मृत्या जनकैरवकुड्मलः ॥१७१॥एवंविधं विधत्ते यः पुष्पकं सुमनोरमम् ।तुष्येत्तस्य धनाधीशः शुभैर्याति व्रजेच्च सः ॥१७२॥पुष्पकः ।ब्रूमो विजयभद्र स्य सुभद्र स्य च लक्षणम् ।वल्लभः षण्मुखस्यायं बहुपुण्यविधायकः ॥१७३॥चतुरश्रीकृते क्षेत्रे साष्टविंशतिभाजिते ।कुर्यादष्टपदं कर्णभद्रं वास्य चतुष्पदम् ॥१७४॥पदेनैकेन निर्यातं सर्वकोणेष्वयं विधिः ।उदकान्तरकं कार्यं पदकॢप्तं पदायतम् ॥१७५॥दशभागायतं भद्रं कार्यं त्रिपदनिर्गतम् ।दिक्षु विधेयः स्यान्मुखतो मुखमण्डपः ॥१७६॥त्रिपदा बाह्यतो भित्तिस्त्रिपदा चान्धकारिका ।मध्ये प्रासादमानं तु कर्तव्यं षोडशांशकम् ॥१७७॥कर्णा चतुष्पदा कन्दे भद्रा ण्येषां पदद्वयम् ।निष्क्रान्तानि पदेन स्युः कन्दकर्णाश्रितानि हि ॥१७८॥षट्पदं मध्यमङ्गं स्याद्द्विपदश्चास्य निर्गमः ।कर्णशालान्तरं यत्स्यात् विधीयते ॥१७९॥द्विपदा कन्दभित्तिः स्याद्गर्भो द्वादशभागिकः ।ऊर्ध्वमानमिह प्रोक्तं द्विगुणं द्विकलाधिकम् ॥१८०॥चतुर्विंशतिभागान्ते तुलोच्छ्रायस्य मध्यतः ।ऊर्ध्वमानं तु यत्प्रोक्तं ग्रीवाण्डाद्यं ततो बहिः ॥१८१॥कार्यं तुलोदयं स्यांच वेदीबन्धॐऽशसप्तकम् ।त्रिभागं कुम्भकः सूत्रं सार्धभागो मसूरकः ॥१८२॥भागेनान्तरपत्रं स्यात्सार्धभागेन मेखला ।जङ्घा द्वादशभिर्भागैर्द्व्यंशा वा गलपट्टिका ॥१८३॥अन्धारिका च भागार्धं सार्धभागा वरण्डिका ।भागेनान्तरपत्रं स्याद्रू पकर्मसमाकुलम् ॥१८४॥ऊर्ध्वाधःपट्टयोर्मध्ये भागो भागैकविंशतिः ।अतो मध्याद्विधातव्यं द्विपदं राजसेनकम् ॥१८५॥वेदी चतुष्पदा प्रोक्ता भागेनासनपट्टकः ।पदद्वयेन सार्धेन कार्यं चन्द्रा वलोकनम् ॥१८६॥नवभागोछ्रितः स्तम्भः पत्रकर्मसमाकुलः ।भागेनैकेन भरणं शीर्षकं च द्विभागिकम् ॥१८७॥उच्छालकमुभौ भागौ हारग्रहणमासिकम् ।द्व्यंशा पट्टोच्छ्रितिर्भागचतुष्का बाह्यविस्तृतिः ॥१८८॥द्व्यंशास्यालम्बनोर्ध्वे तु रूपकं चक पट्टिकाः ।सा च भागत्रयेण स्यात्सुश्लिष्टा साधुचित्रिता ॥१८९॥कर्णकर्णेषु शृङ्गाणां विस्तृतिर्द्विपदा भवेत् ।ऊर्ध्वमानं त्रिभागं स्याद्ग्रीवाण्डकलशैः सहः ॥१९०॥मध्ये चतुष्पदा कर्मादुरोमञ्जरिका भवेत् ।उच्छ्रायः षट्पदस्तस्या ग्रीवाण्डं द्विपदोच्छ्रितम् ॥१९१॥भागेन कलशोत्सेधः स्यादेवं कर्णनिर्मितः ।कर्णा --- पिण्डिका कार्या भद्र देशे तथोच्छ्रितः ॥१९२॥कर्तव्यः सप्तभिर्भागैः सिंहकर्णः सुचर्चितः ।कर्णद्वये तथा शृङ्गे तयोरूर्ध्वं चतुर्दिशम् ॥१९३॥उरोमञ्जरिकायामादुदया दश पञ्च च ।तस्याश्चाष्टपदः कन्दो ग्रीवा भागसमुन्नता ॥१९४॥द्विभागमण्डकं कार्यं चन्द्रि का पदमुच्छ्रिता ।त्रिपदाः कलशास्तेषां मध्यगान्तरमञ्जरी ॥१९५॥तला पञ्चकसंयुक्ता चरटक्रिययान्विता ।भागविंशतिविस्तीर्णा कर्तव्या मूलमञ्जरी ॥१९६॥द्वाविंशतिसमुत्सेधा स्कन्धो द्वादशभागिकः ।मध्या लता सू रसेनकर्मरूपसमाकुला ॥१९७॥ग्रीवा सार्धपदोत्सेधा कार्या द्विपदमण्डकम् ।भागेन चण्डिकां कुर्यात्कलशं तु चतुष्पदम् ॥१९८॥एकोनत्रिंशदण्डोऽयं प्रासादः शुभलक्षणः ।षट्पदं पीठमाख्यातं चरितं पूर्वकर्मवत् ॥१९९॥आरोग्यं पुत्रलाभश्च भवेद्विजयकारिणाम् ।तेषां तुष्यति षड्वक्रो भक्त्या ये विदधत्यमुम् ॥२००॥विजयभद्रः ।अधुना श्रीनिवासाख्यः प्रासादः सम्यगुच्यते ।तृप्त्यर्थमेव क्रियते जयश्रीस्तत्र तिष्ठति ॥२०१॥चतुरश्रीकृते क्षेत्रे भक्तेऽष्टादशभिः पदैः ।अन्धारिका च भित्तेश्च पदे द्वे द्वे यथाक्रमम् ॥२०२॥गर्भश्च षट्पदः कार्यः श्रीनिवासस्य सुन्दरः ।कन्दे स्युर्द्विपदाः कर्णा भागेन सलिलान्तरम् ॥२०३॥भद्रं चतुष्पदं कार्यं पदेनैकेन निर्गतम् ।बाह्याः स्युस्त्रिपदाः कर्णा भद्रै श्च द्विपदैर्युताः ॥२०४॥भद्रं चतुर्थकर्णेषु पदेनैकेन निर्गतम् ।कोणकोणाश्च कर्तव्याः पदस्यार्धं समायताः ॥२०५॥पदेनाम्बुधरः कार्यः प्रवेशाद्विस्तृतेरपि ।विस्तारात् षट्पदं भद्रं पदद्वितयनिर्गमम् ॥२०६॥नीरस्यालान्तरे कार्या तिलका द्व्यंशविस्तृताः ।पदेनैकेन निष्क्रान्ताः शोभिताश्चारुकर्मणा ॥२०७॥ऊर्ध्वमानमथ ब्रूमः श्रीनिवासे यथाक्रमम् ।खुरकस्योच्छ्रितिः पीठे पादोनं पदमिष्यते ॥२०८॥कुर्यात्सपादोनांशेन जाड्यकुम्भ समुच्छ्रितम् ।भागेनान्तरपत्रे तु भागेनैकेन मेखलाम् ॥२०९॥पीठोत्सेधश्चतुर्भागः श्रीनिवासे भवेदिति ।वेदीबन्धस्य खुरको भागार्धेन समुन्नतः ॥२१०॥ N/A References : N/A Last Updated : November 26, 2017 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP