7
This stanza obviously contains the figure of speech called
अप्रस्तुतप्रशंसा, अप्रस्तुतप्रशंसा is 8 figure of speech whereby some-
thing intended to be mentioned or described is not directly
mentioned or described, but only indirectly by mentioning or
describing a different thing altogetber, on the strength of
similar charaeteristies, ete of. अप्रस्तुनेन व्यवहारेण साटृश्यादिवक्ष्यभाण -
प्रकारान्यतमप्रकारेण प्रस्तुतव्यवहारो यत्र प्रशस्यते साप्रस्तुतप्रशंसा ॥-B. G. This
fignre of Indirect Description is possible in five different
ways: ! When some Particular is described through the
description of a General, e. g. in vs, 75 below ( Fa ana ae
etc.' ) the poet refers to the wicked in general, though he
really intends to refer to the wickedness of some particular
individual, ii, when soms General is aescribed through a
Particular, ०. g., in vs. 76 belo w ( पाण्डित्यं परिहृश्य ete. ) the poet
means to show that good turns done to the wicked are never
appreciated-they are simply wasted; but this the poet conveys
through the description of an individual ga. iii. when a
एतादशाः करटिनः करटाः पूर्वोक्तविश्वान्निन्यजीविनः शतशोऽसुराः सन्ति यस्येति स
तथा । अनेकदुष्टासुरचमूनायकस्य । भौमासुरस्येति यावत् । तेन स्वगहे रोधितवेन
तत्संबान्धिन्यः करिण्यः करशव्दितत्रलिग्रहणशालिन्योऽनेकराजानां षोडशसहस्रसंख्या -
काः कन्यका इत्यर्थैः । तास्तु निरुक्तरोधनवशात्कारम्यास्परदं यथा स्यात्तथा दिगन्ते
कचिद्दिकप्रान्ते श्रूयन्त इति यावत् | तस्मात्ता अपि न सद्यः संभोगाहां भवन्तीति
भावः । तथा मृगा मृगयन्ति राधादिगोप्युपभोग्यत्वकीर्तित्रह्णेन श्रीकृष्णमन्वेषयन्तीति
मृगाः । कुञ्जादिमथुरानार्य इत्यर्थः । तास्त्वसमशीलाः सामान्यवीनितालेनातुल्यस्व -
भावाः खळु । तस्मात्तासु तु पुरुषोत्तमस्य भगवतः कदाप्यनुचित एद विहार इति
रहस्यम् । एवं च युक्तमेत्रास्यास्मान्वच्चयतः संभोगस्थलराहित्यमधुनेति तत्त्वम् ॥
4 f: कचिद्विशेषः सामान्यात्सामान्यं वा विशेषन: ।
कार्यान्तिमित्तं कार्य च हेतोरथ समात्ममम ।
अप्रस्तुन.त्प्रस्तुतं चेद् गण्यते पञ्चधा ततः ।।
अप्रस्तुतप्रशंसा स्यात्
-S. D. 10. 58-59.