श्रीनारदभक्तिसूत्रें - सूत्र ४७

माया म्हणजे प्रपंचरचना । विविध विश्वाची भावना । विश्वरूपें भुलवी जना । नाना प्रकार दावोनि ॥४६३॥
जें जें काहीं दिसे बाहेरी । त्याचें प्रतिबिंब उठे अंतरीं । कल्पना उपजोनि नानापरी । व्याकुळ करी समस्तां ॥४६४॥
कल्पनेआंतून कल्पना । नानाविध उठती जाणा । क्षणभरही स्थिरता मना । नये कोणीही आणितां ॥४६५॥
मन स्थिर झालियावीण । नव्हेचि आत्मस्वरूपज्ञान । ज्ञानावांचून संतरण । कदा नोहे मायेचें ॥४६६॥
माया तेचि कल्पना । कल्पना तेचि माया जाणा । कल्पनारहित स्थिति आणा । अनुभवासी आपुल्या ॥४६७॥
ऐसी या कल्पनेचि निवृत्ति । व्हावया बाह्य विषयसंगति । सांडूनि एकांत सेवन बोलती ।निश्चय उपास तयासी ॥४६८॥
एकांत सेवन केलिया । इंद्रिया कवाड पडलिया । अभ्यासमार्गीं प्रवर्तलिया । स्थिर मन होय सावकाश ॥४६९॥
नित्य एकांत सेवन । संयमावरी दृढमन । करोनि रहावें सावधान । आत्मनिश्चियीं सर्वकाळा ॥४७०॥
तेवीचिं लोक काय बोलती । वंदिती अथवा निंदिती । मना आणों नये निश्चिती । राखावी आत्मविश्वासी ॥४७२॥
ईश्वराज्ञा प्रमाण । मानावें शास्त्रवचन । साधु सत्पुरुष संत सज्जन । सांगतील तें ऐकावें ॥४७३॥
व्यर्थ पडों नये भरीं । लौकिक संभाळणें कठिण भारी । निंदा अपवाद सांडूनि दूरी । लक्ष लावावें परमार्थीं स॥४७४॥
ऐसा निग्रह घडेल । तरीच स्वहित साधेल । लौकिक राखों जातां नासेल । ऐहिक्य तैसें परत्र ॥४७५॥
लौकिक कोणाही राखवेना । निंदा अपवाद चुकेना । थोराथोरांसी यातना । कां लागल्या भोगाव्या ॥४७६॥
सत्पुरुष बहुत झाले । थोर पदवीस पावले । जिहीं लौकिक विचार सांडिले । सावधानपणें निरंतर ॥४७७॥
आतां सत्वरजतमोवृत्ति । अंत:करणीं सदैव वसती । त्यांची सुटल्यावीण संगति । नव्हे माया संतरण ॥४७८॥
मूळमाया त्रिगुणात्मक । साम्यावस्थे राहिली क्षैणक । किंचित खळबळ होतां देख । तीन्ही गुण प्रकटती ॥४७९॥
सात्विक । वृत्ति ज्ञानात्मक । रजोगुण कर्मात्मक । तमोगुण तो मोहात्मक । होय पतनाकारण ॥४८०॥
या तिन्ही गुणवृत्ती । जीवात्म्यासी बंधन करिती । पुनरावृत्तीसी कारण होती । करविती अध:पात ॥४८१॥
जो जो गुण उपजे । तो तो म्हणवी माझें माझें । माया प्रपंचाचें ओझें । शिरावरी सकळांच्या ॥४८२॥
त्या त्या गुणांचा अहंकार । तोचि डोईवरील भार । वाढवोनि करवी कारभार । नित्य अनित्य प्रपंचाचा ॥४८३॥
आतां निस्त्रैगुण्य व्हावें । तरी अहंकारातें टाकावें । सर्व करून अकर्ते व्हावें । नटापरी सदैव ॥४८४॥
नट दाविती नाटय रचना सोंगें । आणिती प्रकार नाना । भुलविती अखिल जना । आपण राहोनि अलिप्त ॥४८५॥
तैसें असावें संसारीं । लिप्त न व्हावें अंतरीं । करोनि सर्व अकर्त्यापरी । चालवावा व्यवहार ॥४८६॥
जे वेळीं जें उचित । तेचिं आचरावें विहित । परि भार न घ्यावा यत्किंचित । ईश्वरी इच्छा मानोनि ॥४८७॥
योगक्षेमाचीही चिंता । कधीं न वाहावी माथां । परमेश्वर जगन्नियंता । त्यावरी सर्व सोपवावें ॥४८८॥
ज्याचे सत्तेनें निर्माण झालें । तोचि रक्षण करील वहिलें । निश्चय मानोनि जे राहिले । तेचि तरले संसारीं ॥४८९॥
परी प्राणी चिंतातुर । होऊनि राहिले अधीर । विवेकहीन पामर । न सुचे कांही तयांसी ॥४९०॥
स्त्री पुत्र गृह धन । यांचा लोभ मनीं धरून । अंकित होऊनि राहिले पूर्ण । चिंता मोह भयग्रस्त ॥४९१॥
होणार ते चुकेना । कांही केल्या टळेना । व्यर्थ चिंता आपुले मना । कासयालागीं वाहावी ॥४९२॥
परी तें काहीं उमजेना । ईश्वरनिष्ठा उपजेना । मन:कल्पित भावना । दु:ख भोगवी जनासी ॥४९३॥
यालागीं असावें सावधान । ईश्वरनिष्ठा राखावी पूर्ण । तरीच मायेचें आवरण । दूर होईल निश्चयें ॥४९४॥