घुबड

( एडगर पो याच्या ‘ रेव्हन ’ या अप्रतिम काव्याची मुख्य कल्पना
या चुटक्याच्या आधारास घेतली आहे. )

श्यामा राणी गभीर रजनी,
अलंकृता जी नक्षत्रगणीं,
वेत्र आपुलें उंच धरोनी

बसुनी राज्यासनीं दरारा दावित आहे जों फार,

समोरच्या चिंचेवरुनी तों
घुबड तियेचा बन्दीजन तो

घूघू घूघ---महिमा तीचा वर्णी करुनी धूत्कार !

कवी आपुल्या खिडकीमधुनी
बाहेंर बघे शून्य लोचनीं ---
स्तब्धत्व जनीं, स्तब्धत्व वनीं,

मनींहि दयितानिधनें वागे स्तब्ध निराशा अनिवार !

अवघड झालें एकलेपणें;
परि त्या तरुवरुनी घुबडानें

‘ ऊंहूं मी तुज सोवत ! ’ म्हटलें, घू घू करुनी घूत्कार !

“ खाशी सोबत !” कवी म्हणाला;
“ माझ्या विरहव्यथित मनाला;
वाटे मनुजांचा कंटाळा;

दुःख करित बैसणें आवडे, येथें राहे अंधार !

हा मित्र मला भला मिळाला
धीर मदीय मना द्यायाला !”

“ ऊंहूं ऊंहूं !” उत्तर दिधलें त्यानें करूनी घूत्कार !

“ नाही ?--- धीर न देशिल काय ---
शोकें मी मीकलितां धाय ?”

“ ऊंहूं ! घूघू !” उत्तर बोले त्याचा भेसुर घूत्कार !

“ हे अप्रतिमे ! प्रिये, प्रियतमे !
तुजवीण जिणें निर्माल्य गमे !
अहह ! वेढिले असे मज तमें !

मरुन तर मी, जेथें वसे ती दिवंगता दिव्याकार,

तेथ पूजिली सुरांगनांनीं
पाहिन काय न सखी स्वनयनीं ?”

“ ऊंहूं ऊंहू ?” बोले निष्ठूर त्या घुबडाचा घूत्कार !

“ बरें बरें !--- मी नरकीं जाइन,
घोर यातना तेथिल सोशिन;
खेद न त्यांचा अगदीं मानिन;

जर त्या स्थानीं वागेल मनीं कान्तेचा पुण्याकार;

तेथ तियेचें द्याया दर्शन
स्मृति मम समर्थ होइल काय न ?”

“ ऊंहूं ! घूघू ! ” बोले निर्घूण त्या दगडाचा घूत्कार !

“ जा, निघ येथुनि !--- मला रडूं दे !
शोकें माझें ह्र्दय कढूं दे !
कानीं परि तव रव न पडूं दे,

“ घूघू !--- ऊंहूं !” दे प्रत्युत्तर त्या अधमाचा घूत्कार !

निशीथसमयीं या अन्धारीं
वेताळाची मिरवे स्वारी,
पाजळूनियां टेंभे सारीं

भुतें नाचती भयानकपणें !--- चित्तीं उपजविती घोर !

नैराश्यें मज पुरें घेरिलें,
खिडकीपुढुनी घुबड न हाले,

घूघू ! घूघू ! चाले त्याचा घूघू भीषण घुत्कार !

फैजपूर, १२ डिसेंबर १९०१