मराठी मुख्य सूची|मराठी साहित्य|गाणी व कविता|केशवसुत| मुळामुठेच्या तीरावर केशवसुत प्रियेचें ध्यान सृष्टि आणि कवि कविता आणि कवि अढळ सौंदर्य अपरकविता दैवत दुर्मुखलेला एका भारतीयाचे उद्गार एक खेडें मित्राचि खोली गोष्टी घराकडील मुळामुठेच्या तीरावर एका तरुणीस ईश्वराचा ग्रंथ पहिला प्रश्न रा. वा. ब. पटवर्धन जग प्रियेचें सौंदर्य प्रीति समृद्धि आणि प्रीति मजुरावर उपासमारीची पाळी प्रयाणगीत विकसन पुष्पाप्रत प्रत माझा अन्त कविता आणि प्रीति स्वप्न सृष्टि, तत्त्व आणि दिव्यद्दष्टि स्वर्ग, पृथ्वी आणि मनुष्प सिंहावलोकन दिव्य ठिणगी पुष्पमाला भृंग प्रीतीची भाषा कल्पकता रूढि-सृष्टि-कलि कवि फुलांची पखरण पुष्पाप्रत फूलपांखरू शब्दांनो ! मागुते या ! दिवा आणि तारा ‘ पण लक्षांत कोण घेतो ?’ च्या कर्त्यास मयूरासन आणि ताजमहाल चिरवियुक्ताचा उद्गार संध्याकाळ आहे जीवित काय ? भास तुतारी झपूर्झा थकलेल्या भटकणाराचें गाणें प्रीति आणि तूं कवितेचें प्रयोजन मूर्ति दोन बाजी सृष्टी आणि कवि दिवस आणि रात्र दंवाचे थेंव स्फूर्ति रांगोळी घालतांना पाहून मूर्तिभंजन रुष्ट सुन्दरीस काव्य कोणाचें ? पद्यपंक्ति कविच्या ह्रदयीं जसें गुंगती -- फार दिवसांनीं भेट नवा शिपाई प्रणयकथन नैऋत्येकडील वारा वियोगामुळें निशाणीची प्रशंसा वातचक्र सतारीचे बोल “ कोणीकडून ? कोणीकडे ? ” दिवाळी म्हातारी आम्ही कोण ? घुबड वियुक्ताचा उद्गार स्मरण आणि उत्कण्ठा आईकरितां शोक फिर्याद दूर कोठें एकला जाउनीयां प्रतिभा गोफण केली छान ! मनोहारिणी हरपलें श्रेय खिडकीकडे मौज पहावयास उगवत असलेल्या सूर्यास मरणकाल जयाजीराव शिंदे व तुकोजीराव होळकर जरी तूं ह्या येथें असतिस नाहीं ज्यापरि डोंगळा गांवीं गेलेल्या मित्राची खोली सर्ग १ ला आगबोटीच्या कांठाशीं मदन आणि मदनिका जास्वंदीचीं फुलें, आणि पारिजाताचीं फुलें अहा पक्षी हे चित्र पक्ष यांचे ! कामान्धत्व जायाचें जग का असेंच ? मजुरावर उपासमारीची पाळी प्रयाणगीत मुलांस झोडपणार्या एका पंतोजीस जगामधीं या तुला कशाला परमेशें धाडिलें ? समृद्धि आणि प्रीति तत्त्वतः बघतां नामा वेगळा० इत्यादि मुळामुठेच्या तीरावर केशवसुतांच्या काव्यांवर क्रांतिकारक विचारांचा, स्वातंत्र्यवादाचा, मानवधर्माचा आणि आत्मनिष्ठेचा प्रभाव आहे. Tags : kavyakeshavasutpoemकविताकाव्यकेशवसुतमराठी मुळामुठेच्या तीरावर Translation - भाषांतर ( चाल---हरिची भगिनी म्हणे सुभद्रा० )तोः---” मुळामुठेच्या हिरव्या सुन्दर या तीरावर, खिका अशी,इकडे तिकडे स्फुंदत सुन्दरि ! वद मजला तूं कां फिरसी ?क्षण पाण्यावर काय पाहसी ! काय अशी मुर्च्छित पडसी !पुनरपि उठुनी वक्षःस्थल गे काय असें बडवुनि धैसी !बससी-पडसी-उठसी ! क्षणभर वस्तीव वृष्टी देसी !वस्त्र फाडिसी ! दुःखावेगें केशहि तोडूनियां घेसी !हिंडत हिंडत सुटल्या केशीं फुलें गुंफिसी वनांतलीं !तीरीं जाउनि त्यांच्या अंजलि सोडुनि देसी रडत जलीं !काय असा तर घाला तुजवर पडला, मजला वद बाले !जेणेंकरुनि स्थल हें तुजला रम्य असुनि शून्यचि झालें ! ”तीः---” रम्य तुझें हें तीर आणि हें पात्रहि होतें मुळामुठे !रमणीयपणा पण तो आतां गेला सरिते ! सांग कुठें ?”तोः---” मुळामुठा ही आतां सुद्धां रम्य असे गे पहा पहा !सुन्दरिच्या पण नेत्रजलांनो ! क्षणभर तुम्ही रहा रहा ! ”तीः---” नाहीं ! माझ्या नेत्रजलांनो ! अखण्ड येथें वहा वहा !रमणीयपणा परलोकीं मग मन्नेत्रांनो ! पहा पहा ! ”तोः---” रमणीयपणा मनोहारिणी ! या लोकांतचि अजुनि असे !तुझ्याबरोबर तो जाइल कीं काय, असें भय वाडतसे ! ”तीः---” रमणीयपणा स्वयें मूर्तिमान् मत्प्रियकर होता होता !--नेला ! नेला ! तो या नदिनें ! हाय हाय ! आतां आतां !तीरांवरि या तुझ्या एकदां दिसला जो, गे मुळामुठे !रमणीयपणा हाय ! तो न दिसे आतां मुळीं कुठें !”तोः---” डोळे पुसुनी चल गे सुन्दरि ! पैल माझिया गांवाला !संमति अपुली दे मजला तूं राणी माझी व्हायाला !घरचा मोठा, लष्करांतही अधिकारी गे मी मोठा !दास आणि दासींचा सजणें ! तुजला नाहीं गे तोटा !सवाशेर सोन्यानें रमणी ! तुजला मढवुनि काडिन मी ! ---पाणिदार त्या सवाशेर गे मोत्यांनीं तुज गुम्फिन मी ! ”तीः---” सोनें मोतीं प्रिय मज होतीं, किंवा होतीं वन्य फुलें,तें मन्नाथा ! लग्नाआधीं तुला समजलें कशामुळें ?उद्यां आमुचें लग्न जाहलें असतें--मग आम्ही दोघेंया तीरावर फिरलों असतों वन्यसुमें शोधित संगें !तुम्हीं लवविल्या फांद्यांचीं मीं फुलें गडे असतीं खुडिलीं !---त्यांची जाळी माझ्या अलकीं असती तुम्हीं गुम्फियली !न कळे कैसें तुम्हांस कळलें आवडती मज वन्य फुलें !---म्हणुनी येथें आलां त्यांला जमवाया मत्प्रीतिमुळें !येथे आलां तर आलां ! पण त्या दरडीवर कां चढलां ?---माझ्याकरितां पुष्पें खुडितां अहह ! घसरुनी मज मुकलां !आलें ! आलें ! मीहि जिवलगा ! त्याच तरी या मागनिं ”असें वदुनि ती चढुनि गेली त्या दरडीवर वेगनें !तिनें जवळचीं फुलें तेथलीं बरींच भरभर हो खुडिलीं !आणि सख्याच्या नांवें डोहीं खालीं सोडुनियां दिधलीं !दिव्य अप्सरा भासुनि ती, तर तो विस्मरला भानाला !---पण फार पुढें बघुनि वांकली; धांवुनि जवळी तो गेला !पण... ! मित्रांतो ! पुढें कवीला कांहीं न सुचे सांगाया !तुम्हिच विचार मुलामुठेला, जाल हवा जेव्हां खाया !जुलै १८८७ N/A References : N/A Last Updated : November 11, 2016 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP