अथान्त्येष्टिप्रयोगः - प्रथमदिनकृत्यम्

दाहादनंतरं कर्ता गृहाद्बहिर्गत्वा आर्द्रवस्त्रः देशकालौ स्मृत्वा अमुकगोत्रस्य अमुकप्रेतस्य प्रेतत्वनिवृत्त्या उत्तमलोकप्राप्त्यर्थं मृताहे अद्य प्रथमदिनविधिं करिष्ये इति संकल्प्य मृदं गृहीत्वा ‘ सूर्याय नमः ’ इति दर्शयित्वा सर्वांगेषु विलिप्य स्नायात् । एवं प्रत्यहं त्रिः स्नात्वाऽऽचम्य देशकलौ संकीर्त्य ‘ अमुकगोत्रस्य अमुकप्रेतस्य दाहजनिततापोपशमनार्थं एष तिलतोयांजलिस्तवोपतिष्ठतां ’ इत्यश्मोपरि त्रिर्दद्याद्वस्त्रोदकं च । तथैव ‘ अमुकगोत्र अमुकप्रेत दाहजनिततृषोपशमनार्थं इदं वासोदकं तवोप० ’ इति । एवं स्त्रिया अपि तत्र ‘ अमुकगोत्रे अमुकप्रेते ’ इत्युच्चार्य तिलतोयांजलिं दद्यात् । ततः दक्षिणाग्रकुशोपरि तिलसर्पिर्मिश्रं हविः पिंडं दक्षिणामुखोऽपसव्येन दद्यात् । यथा - पिंडस्थाने दर्भासनमुपतिष्ठतां तस्योपरि तिलोदकमुपतिष्ठतां अमुकगोत्रस्य अमुकप्रेतस्य प्रेतत्त्वनिवृत्त्या उत्तमलोकप्राप्त्यर्थं अद्य प्रथमेऽहनि शिरोवयवनिष्पत्त्यर्थं अयं पिंड उपतिष्ठतां तदुपरि तिलोदकमुपतिष्ठतां अर्चनार्थे अभ्यंजनं० अंजनमुप० सूत्रमुप० तिलास्तुलसीपत्रं भृंगिराजपत्रं चोप० । अनादिनिधनो देवः शंखचक्रगदाधरः । अक्षय्यः पुंडरीकाक्षः प्रेतमुक्तिप्रदो भव ॥ इति श्लोकं पठित्वा ‘ इदं पिंडदानं सतिलोदकं प्रेताप्ययनमस्त्विति भवंतोब्रुवंतु ’ इति मंत्रेण सतिलोदकं मुत्तरीयदशानिष्पीडनं पिंडोपरि कृत्वा । ‘ प्रेताप्यायनमस्तु ’ इति प्रतिवचनम् । ततः पिंडमुदके निक्षिप्य स्नायात् । इति प्रथमेऽहनि कृत्यम् । एवमेव प्रत्यहं स्नानादिपिंडप्रक्षेपांतं कुर्यात् ॥ ॥