(शार्दूलविक्रीडित)
पक्षानें दिधलें त्यजून वरुनी अंभोसुरा मेदिनीं ।
झालीं तीं शकलें तया तनुचिंही पैकींच तें जाउनी ।
शीर्षाचें पडलें पुरांत ठरलें अंभोसुराचें असें ।
झालें तें श्रुत कीं नरांतक बघे व्याकूळ झाला असे ॥१॥
वार्ता ही कळली बटीक करवि मातेस त्याच्या अशी ।
माता ती पहुडे सुखें कनकिचे शय्येवरी ती निशीं ।
पुत्राचें शिर पाहुनी पडतसे दुःखार्णवीं जेधवां ।
केला शोक तिनें पिटून हृदया क्रोधें वदे तेधवां ॥२॥
सांगे ती सखिला बुडीव शिरसा तैलामधें जाउनी ।
माझा बाळ असा बघोन त्यजिला त्या कश्यपानंदनीं ।
यासाठीं अणित्यें विनायक शिरा त्या पट्टणीं जाउनी ।
तेव्हां मस्तक हें करुं दहन कीं बोले तदा भामिनी ॥३॥
(गीति)
ऐसें वदून उठली, नटली मायें करुन अदितीच ।
काशीराजपुरासी, आली जणुं वाटलीहि अदितीच ॥४॥
नगरींच्या लोकांना, वाटे रंभा तिलोत्तमा अथवा ।
आली उर्वशि येथें, ऐशी सुंदर दिसे तशी सधवा ॥५॥
राणी जाणे तिजला, अदिती आली विनायकासाठीं ।
सांगे अपुल्या, सखिला अदिती आली त्वरीत जा भेटी ॥६॥
सामोरी जाउनियां, स्वागत केलें बहूत आदरांनीं ।
राजश्रिये तुम्हीं हो, अणिलें पुत्रा बहूत दिन सदनीं ॥७॥
त्याचा वियोग मजला, झाला म्हणुनी बहूत आशेनें ।
भेटीसाठीं आल्यें, ऐकुन अणिला कुमार राणीनें ॥८॥
कळवी मातहि नाथां, अदिती आली गृहास कीं यावें ।
ऐकुन मात सतीची, नृपती आला नमीत सद्‌भावें ॥९॥
अपुलें दर्शन झालें, धन्यचि झालों खचीत माताजी ।
अपुला पुत्र खरोखर, कुशल आहे पराक्रमी आजीं ॥१०॥
उत्तम झालें आतां, जावें कार्या करुन सदनास ।
धांवत आला तेव्हां, सूत विनायक स्मरुन कपटास ॥११॥
माझ्याकरितां माते, खाऊ आणिला असेल दे मजला ।
कौतुक करुनी देई, लाडू विषयुक्त जो असे अणिला ॥१२॥
गट्ट करुनियां अणखी, मागे तो बाल-भावनें अणखी ।
दिधला दुसरा लाडू, गिळिता झाला म्हणेच दे अणखी ॥१३॥
सगळे लाडू झाले, हें पाहुन बोलली तिला राणी ।
पाकगृहीं चलावें, पुत्राला भूक लागली जाणी ॥१४॥
पाकगृहांत नेलें, भोजन दिधलें तिथेंच दोघांस ।
उठतां सुतासहित ती, भारें निजला न ये उठायास ॥१५॥
झोंपीं गेला आंगें, मांडिवरि दे तसाच ताणून ।
तिजला भार न सोसे, देती झाली तयास लोटून ॥१६॥
उतरे अंकिं न खालीं, पाहुन राजा तीयेस तो वदला ।
बालक झोंपीं गेला, झोंप तयाची न मोडणें तिजला ॥१७॥
लघु लघु बाळें ऐशीं, निजती अंकावरीच मातेचे ।
ऐसें बोलत असतां, पर्वतसम वजन वाढलें त्याचें ॥१८॥
चिरडुन प्राणा मुकली, अदितीरुपी असूर ती माता ।
प्रकटे रुप तियेचें, कळलें अंभोसुराख्य ती माता ॥१९॥
(इंद्रवज्रा)
साश्चर्य झाले सगळेच फार ।
राजा करी तो स्तवनास फार ।
केली प्रभूची दश-पद्य सेवा ।
केली नृपानें स्वमुखेंच भावा ॥२०॥
(गीति)
क्रीडाखंडामधले, प्रसंग कथिले सुपद्य एकविस ।
वाहे कवनारुपें, दूर्वा कोमल प्रभूस एकविस ॥२१॥