संस्कृत सूची|शास्त्रः|अर्थशास्त्रम्|अध्याय २| भाग ३६ अध्याय २ भाग १ भाग २ भाग ३ भाग ४ भाग ५ भाग ६ भाग ७ भाग ८ भाग ९ भाग १० भाग ११ भाग १२ भाग १३ भाग १४ भाग १५ भाग १६ भाग १७ भाग १८ भाग १९ भाग २० भाग २१ भाग २२ भाग २३ भाग २३ भाग २४ भाग २५ भाग २६ भाग २७ भाग २८ भाग २९ भाग ३० भाग ३१ भाग ३२ भाग ३३ भाग ३४ भाग ३५ भाग ३६ अर्थशास्त्रम् अध्याय ०२ - भाग ३६ अर्थशास्त्र या ग्रंथात राज्यव्यवस्था, कृषि, न्याय आणि राजनीति वगैरे विभिन्न विषयांवर विचार केला गेला आहे. Tags : chanakyaeconomicskautilyaअर्थशास्त्रकौटिल्यचाणक्यसंस्कृत भाग ३६ Translation - भाषांतर ३६.०१समाहर्तृवन् नागरिको नगरं चिन्तयेत् ॥३६.०२दश.कुलीं गोपो विंशति.कुलीं चत्वारिंशत्.कुलीं वा ॥३६.०३स तस्यां स्त्री.पुरुषाणां जाति.गोत्र.नाम.कर्मभिः जङ्घ.अग्रम् आय.व्ययौ च विद्यात् ॥३६.०४एवं दुर्ग.चतुर्.भागं स्थानिकश् चिन्तयेत् ॥३६.०५धर्म.आवसथिनः पाषण्डि.पथिकान् आवेद्य वासयेयुः, स्व.प्रत्ययाश् च तपस्विनः श्रोत्रियांश् च ॥३६.०६कारु.शिल्पिनः स्व.कर्म.स्थानेषु स्व.जनं वासयेयुः, वैदेहकाश् च_अन्योन्यं स्व.कर्म.स्थानेषु ॥३६.०७पण्यानाम् अदेश.काल.विक्रेतारम् अस्वकरणं च निवेदयेयुः ॥३६.०८शौण्डिक.पाक्व.मांसिक.औदनिक.रूप.आजीवाः परिज्ञातम् आवासयेयुः ॥३६.०९अतिव्यय.कर्तारम् अत्याहित.कर्माणं च निवेदयेयुः ॥३६.१०चिकित्सकः प्रच्छन्न.व्रण.प्रतीकार.कारयितारम् अपथ्य.कारिणं च गृह.स्वामी च निवेद्य गोप.स्थानिकयोर् मुच्येत, अन्यथा तुल्य.दोषः स्यात् ॥३६.११प्रस्थित.आगतौ च निवेदयेत्, अन्यथा रात्रि.दोषं भजेत ॥३६.१२क्षेम.रात्रिषु त्रि.पणं दद्यात् ॥३६.१३पथिक.उत्पथिकाश् च बहिर्.अन्तश् च नगरस्य देव.गृह.पुण्य.स्थान.वन.श्मशानेषु स-व्रणम् अनिष्ट.उपकरणम् उद्भाण्डी.कृतम् आविग्नम् अतिस्वप्नम् अध्व.क्लान्तम् अपूर्वं वा गृह्णीयुः ॥३६.१४एवम् अभ्यन्तरे शून्य.निवेश.आवेशन.शौण्डिक.औदनिक.पाक्व.मांसिक.द्यूत.पाषण्ड.आवासेषु विचयं कुर्युः ॥३६.१५अग्नि.प्रतीकारं च ग्रीष्मे ॥३६.१६मध्यमयोर् अह्नश् चतुर्.भागयोर् अष्ट.भागो_अग्नि.दण्डः ॥३६.१७बहिर्.अधिश्रयणं वा कुर्युः ॥३६.१८पादः पञ्च.घटीनां कुम्भ.द्रोणि.निह्श्रेणी.परशु.शूर्प.अङ्कुश.कच.ग्रहणी.दृतीनां च_अकरणे ॥३६.१९तृण.कटच्.छन्नान्य् अपनयेत् ॥३६.२०अग्नि.जीविन एकस्थान् वासयेत् ॥३६.२१स्व.गृह.प्रद्वारेषु गृह.स्वामिनो वसेयुः असम्पातिनो रात्रौ ॥३६.२२रथ्यासु कुट.व्रजाः सहस्रं तिष्ठेयुः, चतुष्पथ.द्वार.राज.परिग्रहेषु च ॥३६.२३प्रदीप्तम् अनभिधावतो गृह.स्वामिनो द्वादश.पणो दण्डः, षट्.पणो_अवक्रयिणः ॥३६.२४प्रमादाद् दीप्तेषु चतुष्.पञ्चाशत्.पणो दण्डः ॥३६.२५प्रदीपिको_अग्निना वध्यः ॥३६.२६पांसु.न्यासे रथ्यायाम् अष्ट.भागो दण्डः, पङ्क.उदक.सम्निरोधे पादः ॥३६.२७राज.मार्गे द्वि.गुणः ॥३६.२८पण्य.स्थान.उदक.स्थान.देव.गृह.राज.परिग्रहेषु पण.उत्तरा विष्टा.दण्डाः, मूत्रेष्व् अर्ध.दण्डाः ॥३६.२९भैषज्य.व्याधि.भय.निमित्तम् अदण्ड्याः ॥३६.३०मार्जार.श्व.नकुल.सर्प.प्रेतानां नगरस्य.अन्तर्.उत्सर्गे त्रि.पणो दण्डः, खर.उष्ट्र.अश्वतर.अश्व.प्रेतानां षट्.पणः, मनुष्य.प्रेतानां पञ्चाशत्.पणः ॥३६.३१मार्ग.विपर्यासे शव.द्वाराद् अन्यतश् च शव.निर्णयने पूर्वः साहस.दण्डः ॥३६.३२द्वाः.स्थानां द्विशतम् ॥३६.३३श्मशानाद् अन्यत्र न्यासे दहने च द्वादश.पणो दण्डः ॥३६.३४विषण्ण.अलिकम् उभयतोर् आत्रं याम.तूर्यम् ॥३६.३५तूर्य.शब्दे राज्ञो गृह.अभ्याशे स.पाद.पणं.अक्षण.ताडनं प्रथम.पश्चिम.यामिकम्, मध्यम.यामिकं द्वि.गुणम्, अन्तश्.चतुर्.गुणम् ॥३६.३६शङ्कनीये देशे लिङ्गे पूर्व.अपदाने च गृहीतम् अनुयुञ्जीत ॥३६.३७राज.परिग्रह.उपगमने नगर.रक्षा.आरोहणे च मध्यमः साहस.दण्डः ॥३६.३८सूतिका.चिकित्सक.प्रेत.प्रदीप.यान.नागरिक.तूर्य.प्रेक्षा.अग्नि.निमित्तं मुद्राभिश् च_अग्राह्याः ॥३६.३९चार.रात्रिषु प्रच्छन्न.विपरीत.वेषाः प्रव्रजिता दण्ड.शस्त्र.हस्ताश् च मनुष्या दोषतो दण्ड्याः ॥३६.४०रक्षिणाम् अवार्यं वारयतां वार्यं च_आवारयतां क्षण.द्वि.गुणो दण्डः ॥३६.४१स्त्रियं दासीम् अधिमेहयतां पूर्वः साहस.दण्डः, अदासीं मध्यमः, कृत.अवरोधाम् उत्तमः, कुल.स्त्रियं वधः ॥३६.४२चेतन.अचेतनिकं रात्रि.दोषम् अशंसतो नागरिकस्य दोष.अनुरूपो दण्डः, प्रमाद.स्थाने च ॥३६.४३नित्यम् उदक.स्थान.मार्ग.भ्रमच्.छन्न.पथ.वप्र.प्राकार.रक्षा.अवेक्षणं नष्ट.प्रस्मृत.अपसृतानां च रक्षणम् ॥३६.४४बन्धन.अगारे च बाल.वृद्ध.व्याधित.अनाथानां जात.नक्षत्र.पौर्णमासीषु विसर्गः ॥३६.४५पण्य.शीलाः समय.अनुबद्धा वा दोष.निष्क्रयं दद्युः ॥३६.४६दिवसे पञ्च.रात्रे वा बन्धनस्थान् विशोधयेत् ।३६.४६कर्मणा काय.दण्डेन हिरण्य.अनुग्रहेण वा ॥३६.४७अपूर्व.देश.अधिगमे युव.राज.अभिषेचने ।३६.४७पुत्र.जन्मनि वा मोक्षो बन्धनस्य विधीयते ॥ N/A References : N/A Last Updated : November 11, 2016 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP