स्कंध १० वा - अध्याय ५६ वा

॥६७६॥
निवेदिती मुनि सत्राजित नामें- । यादव, सूर्याचें स्तवन करी ॥१॥
आराधना करी वनांत जाऊनि । सूर्य त्या अर्पूनि मणि धाला ॥२॥
स्यमंतकाची त्या सूर्यासम कांति । बांधूनि तो कंठी सत्राजित ॥३॥
द्वारकेसी येतां सूर्यचि भासला । येई दर्शनाला श्रीहरीच्या ॥४॥
असह्य त्या तेजें विस्मय जनांसी । जाऊनि कथिती कृष्णाप्रति ॥५॥
कृष्ण म्हणे सत्राजित तो, न सूर्य । अर्पी स्यमंतक सूर्य तया ॥६॥
वासुदेव म्हणे सत्राजित गृही । येऊनियां करी पुण्यविधि ॥७॥

॥६७७॥
पुण्याहवाचनपूर्वक मण्याची । स्थापना तो करी देवगृही ॥१॥
प्रतिदिनी अष्टाभार तो कनक । अर्पी स्वमंतक सूर्याज्ञेनें ॥२॥
सर्प-ग्रहभीति तेंवी आधि-व्याधि । नसे दुष्काळही, मणि जेथें ॥३॥
एकदां कृष्णाच्या पातलें मनांत । घडो मणिलाभ उग्रसेना ॥४॥
विचारें या करी याचना मण्याची । सत्राजिताप्रति जगन्नाथ ॥५॥
ईशकृपेहूनि मण्याची श्रेष्ठता । मानूनियां मूढा रुचलें न तें ॥६॥
वासुदेव म्हणे लीला करी कृष्ण । आसक्ति दारुण विषयांधांची ॥७॥

॥६७८॥
पुढती सत्राजितबंधु तो प्रसेन । गांठितसे वन मृगयेलागी ॥१॥
स्यमंतक तदा कंठांत तयाच्या । पंचानन त्याचा प्राण घेई ॥२॥
सिंहासी त्या वधी ऋक्ष जांबवान । मणि तो घेऊन सदनी जाई ॥३॥
सत्राजित करी प्रतीक्षा बंधूची । परी न येईचि परतूनि तो ॥४॥
अंति तद्वधाचा कृष्णावरी आळ । घेऊनि तो खल बोलूंलागे ॥५॥
वासुदेव म्हणे ऐकूनि ते वार्ता । शोधार्थ मण्याच्या जाई कृष्ण ॥६॥

॥६७९॥
साह्यास्तव त्याच्या नागरिक होते । वनीं प्रसेनाचें दिसलें प्रेत ॥१॥
बधिलें तयासी सिंहानें हा बोध । होई, त्या सिंहास ऋक्ष वधी ॥२॥
जाणुनि ऋक्षाचा घेती तदा शोध । पातले वनांत गुहाद्वारी ॥३॥
द्वारीं सकलांसी ठेऊनियां कॄष्ण । स्वयें प्रवेशून पाही आंत ॥४॥
तोंचि ऋक्ष्बाळ स्यमंतकमणि । खेळणें करुनि नाचे, पाही ॥५॥
मणि घ्यावयासी कृष्ण पुढे जाई । ओरडली दाई पाहूनि त्या ॥६॥
वासुदेव म्हणे तदा क्रोधाविष्ट । जांबवान युध्द करण्या येई ॥७॥

॥६८०॥
अंती होई घोर युध्द । अष्टविंशति दिवस ॥१॥
वायां जातांचि शस्त्रास्त्रे । बाहुयुध्दासी प्रवर्ते ॥२॥
अजिंक्याचि जांबवान । श्रांत जाहला लढून ॥३॥
धर्म सुटे सर्वागासी । नवल जांबवंतालागी ॥४॥
पराभव ऐसा त्याचा । कदा जाहला नव्हाता ॥५॥
योध्दा प्रत्यक्ष हा राम । मानी मनी जांबवान ॥६॥
अंति होऊनि सद्गद । करी स्तवन तो स्पष्ट ॥७॥
वासुदेव म्हणे ज्ञाता । जाई शरण अच्युता ॥८॥

॥६८१॥
जांबवंत म्हणे ईश्वरा, सामर्थ्य । दाता, सकलांस एक तूंचि ॥१॥
शारीर, मानस सकलही बल । अर्पिसी केवळ सकलां तूंचि ॥२॥
पुराणपुरुषा भूतांचा तूं स्वामि । विरंचीचा धनि तूंचि एक ॥३॥
सेतुबंधन तैं दशकंठवध । केलासी प्रत्यक्ष तूंचि देवा ॥४॥
दीनावरी आतां दया करीं देवा । विनवी केशवा जांबवान ॥५॥  
वासुदेव म्हणे जाणूनि ह्र्दय । द्रवला माधव दास्यभावें ॥६॥


॥६८२॥
अंगावरी हस्त फिरवूनि कृष्ण । सकलही श्रम दूर करी ॥१॥
म्हणे ऋक्षपते, मण्याच्या शोधार्थ । हिंडतों वनांत सकल आम्ही ॥२॥
गुहाद्वारावरी यादव बहुत । एकाकी मी एथ प्रवेशलों ॥३॥
चोरिला मणि हा आळ घालवावा । एकचि जाणावा हेतु मम ॥४॥
ऐकूनि ते ऋक्ष, कन्येसवें मणि । अर्पूनियां जनी धन्य होई ॥५॥
वासुदेव म्हणे सामर्थ्य हरीचें । जाणती न साचें यादवही ॥६॥

॥६८३॥
गुहाद्वारी दिन द्वादश राहुनि । निराश होऊनि जाती दु:खें ॥१॥
वसुदेवादिकां वृत्त निवेदिती । सत्राजिता देती शिव्याशाप ॥२॥
आराधितां दुर्गा दृष्टांत त्यां देई । येईल सत्वरी यदवेंद्र ॥३॥
जांबवतीसवें इतुक्यांत कृष्ण । भेटला येऊन सकलांप्रति ॥४॥
स्वमंतकासवें कन्या रुपवती । पाहूनियां चित्तीं सकलां हर्ष ॥५॥
वासुदेव म्हणे पुढती कृष्णानें । पाचारिलें प्रेमें सत्राजिता ॥६॥

॥६८४॥
निवेदूनि त्यासी सकल वृत्तांत । अर्पी स्यमंतक तयाप्रति ॥१॥
सत्राजित तदा पश्चात्तापदग्ध । घेई स्यमंतक, परी दु:खी ॥२॥
कृष्णकृपा आतां संपादावी कैसी । जनापवादही केंवी जावा ॥३॥
रात्रंदिन तया हेचि लागे चिंता । शोधीतसे मार्गा अंती एका ॥४॥
सुस्वभावी चारुहासिनी तयासी । कन्या एक होती सत्यभामा ॥५॥
कृतवर्म्यादिक इच्छिती तियेसी । अर्पिली कृष्णासी तोचि तेणें ॥६॥
वासुदेव म्हणे आंदन म्हणोनि । सत्राजित मणि अर्पी कृष्णा ॥७॥

॥६८५॥
कृष्ण म्हणे सत्राजिता । मणि मज नको तुझा ॥१॥
सूर्यभक्त तूं, हा मणि । योग्य तुझ्या सन्निधानीं ॥२॥
तुजलागीं नसे पुत्र । तेणें सकल अधिकार ॥३॥
अंती आमुचाचि असे । मनि रक्षी हा आनंदें ॥४॥
वासुदेव म्हणे कृष्ण । लोभ लवही धरी न ॥५॥