श्रीशुक उवाच
इति दानवदैतेय नाव्न्दन्नमृतं नॄप ।
युक्ता कर्मणि यत्तास्श्च वासुदेवपरांमुखाः ॥१॥
साधयित्वामृत राजन्पाययित्वा स्वकान्सुरान ।
पश्यतां सर्वभुतानां ययौ गरुडवाहनः ॥२॥
सपत्नानां परामृद्धिं दॄष्टां ते दितिनन्दनाः ।
अमृष्यमाणां उत्पेतुर्देवान्प्रत्युद्यतामुधाः ॥३॥
ततः सुरगणाः सर्वे सुधया पीतयैधिताः ।
प्रतिसंयुयुधुः शस्त्रैर्नारायणपदाश्रयाः ॥४॥
तत्र दैवासुरो नाम रणः परमदारुणः ।
रोधस्युदन्वतो राजस्तुमुलो रोमहर्षणः ॥५॥
तत्रान्योन्यं सपत्नास्ते संरब्धमनसो रणे ।
समासाद्यासिभिर्णनैर्निजघ्नुर्विविधायुधैः ॥६॥
शंखतुर्यमृदगंनां भेरीडमरिणां महान ।
हस्त्यश्वरथपत्तीनां नदतां निःवनोऽभवत ॥७॥
रथिनो रथिभिस्तत्र पत्तिभिः सह पत्तयः ।
हया हयैरिभाश्चेभैः समसज्जन्त संयुगे ॥८॥
उष्ट्रैः केचिदिभैः केचिदपरे युयुधुः खरैः ।
केचिद गौरम्रुगैऋक्षैद्विपिभिर्हरिभिर्भटाः ॥९॥
गृध्रैः कैं र्बकैरन्ये श्येनभासैस्तिमिगिलैः ।
शरभैर्महिषेः खंडगैर्गोऋर्षैर्गवयारुणैः ॥१०॥
शिवाभिराखुभिः केचित कृकलासै ह शशैर्नरैः ।
बस्तैरेक कृष्णसारैर्हसैरन्यें च सुकरईः ॥११॥
अन्ये जलस्थलखगैः सत्वैर्विकॄतविग्रहैः ।
सेनयोग्रुभयो राजन्विविशुस्तेऽग्रतोऽग्रत ॥१२॥
चित्रध्वजपटै रजन्नातपत्रैः सितामलेः ।
महाद्झनैर्वज्रदण्डैर्व्यजनैर्बार्हचामरैः ॥१३॥
वतोद्धतोत्तरोशःणीषैरर्चिर्भिर्वर्मभुषणैः ।
स्फुरद्भिर्विशदैः शस्त्रैः सुतरां सुर्यरश्मिभिः ॥१४॥
देवदनववीराणां ध्वजिन्यौ पान्डुनन्दन ।
रेजतुर्वीरमाला भिर्यादसामिव सागरौ ॥१५॥
वैरोचनो बलिः संख्ये सोऽसुराणां चमुपतिः ।
यानं वैहायसं नाम कामगं मयनिर्मितम ॥१६॥
सर्वसंगग्रामिकोपेतं सर्वाश्चर्यमयं प्रभो ।
अप्रत्यर्क्यनिर्देश्यं सर्वाश्चर्यमयं प्रभो ।
अप्रत्यक्त्यमनिर्देश्य दृश्यामानमदर्शनम ॥१७॥
अस्थितस्तद विमान्रग्यं सर्वानीकधिपैर्वृतः ।
वालव्यजनछत्राग्र्यई रेजे च्न्द्र इवोदये ॥१८॥
तस्यसन्सर्वतो यानैर्युथानां पतयोऽसुराः ।
नमुचिः शम्बरो बाणो विप्रचित्तिरयोमुखः ॥१९॥
द्विमुर्धा कालनाभोऽथ प्रहेतिर्हेतिरिल्वलः ।
शकुनिर्भुतसंतापो वज्रदंष्ट्रो विरोजनः ॥२०॥
हयग्रीवः शंकुशिराः कपिलो मेघदुन्दुभिः ।
तारकश्चक्रदृक शुम्भो निशुभोजभ्म उत्कलः ॥२१॥
अरिष्टोऽरिष्टरेमिश्च मयश्च त्रिपुराधिपः ।
अन्ये पौलोमकालेय निवातकवचादयः ॥२२॥
अलब्धभागाः सोमस्या केवलं क्लेशभागिनः ।
सर्व एते रणमुखे बहुशे निर्जितामराः ॥२३॥
सिंहनदन्विमुंचन्तः शंखान्दध्मुर्महारवान ।
दॄष्टा सपत्नानुत्सिकान्बलभितकुपितो भृशम ॥२४॥
ऐरावतं द्क्करिणमरुढः शुशुभे स्वराट ।
यथा स्रवत्प्रस्रवणमुदयाद्रिमहर्पतिः ॥२५॥
तस्यासन्सर्वतो देवा नानावाहध्वजायुधाः ।
लोकपालाः सहः गणैर्वाव्यग्निवरुणादयः ॥२६॥
तेऽन्योन्यमभिसंसृत्य क्षिपन्तो मर्मभिर्मिथः ।
आह्वयन्तो विशन्तोऽग्रे युयुधुर्द्वन्द्वयोधिनः ॥२७॥
युयोध बलिरिन्द्रेण तारकेण गुहोऽस्यत ।
वरुणो हेतिनायुध्यन्मित्रो राजन्प्रहेतिना ॥२८॥
यमस्तु कालनाभेन विश्वकर्मा मयेन वै ।
शम्बरो युयुधे त्वष्ट सवित्रा तु विरोचनः ॥२९॥
अपराजितेन नमुचिरश्चिनौ वृषपर्वणा ।
सुर्यो बलिसुतैर्देवो बाणज्येष्ठैः शतेन च ॥३०॥
राहुणा च तथा सोमः पुलोमा युयुधेऽनिलः ।
निशुम्भशुम्भयोर्देवी भद्रकालीतरस्विनी ॥३१॥
वृषाकपिस्तु जम्भेन महिषेण विभावसुः ।
इल्वलः सह वातापिर्ब्रह्मापुत्रैररिन्दम ॥३२॥
कामदेवेन दुर्मर्ष उत्कलो मातृभिः सह ।
बृहस्पतिश्चोनसा नरकेण शनैश्चरः ॥३३॥
मरुतो निवातकवचैः कालेयैर्वसवोऽमराः ।
विश्वेदेवास्तु पौलुमै रुद्राः क्रोधवशैः सह ॥३४॥
त एवमाजावसुराः सुरेन्द्रा द्वन्द्वेन संहत्य च युध्यमानाः ।
अन्योन्यमासाद्य निजघ्रुरोजसा जिगीषवस्तीक्ष्नशरासितोमरैः ॥३५॥
भुशुण्डिभिश्चक्रगदर्ष्टिपट्टिशैः शक्त्युल्मुकैः प्रासपरश्वधैरपि ।
निस्त्रिशभल्लैः परिघैः समुद्गरैः साभिन्दिपलैश्च शिरांसि चिच्छिदुः ॥३६॥
गजास्तुरडाः सर्थाः पदातयः सारोहवाहा विविधा विखण्डिताः ।
निकृत्तबाहुरुशिरोधरांघ्रय श्छिन्नध्वजेष्वासतनुत्रभुष्णः ॥३७॥
तेषां पदघारथांगचुर्णीतादयोधनादुल्बण उत्थितस्तदा ।
रेणुर्दिशः खं द्युमनिं च छादयन न्यवर्ततासृकस्रुतिभिः परिप्ल्य्तात ॥३८॥
शोरोभिरुद्धुतकिरीटकुण्डलेः संरम्भदृग्भिः परिदष्टदच्छदैः ।
महाभुजैः साभरणै सहायुद्धैः सा प्रास्तृता भुः करभोरुभिर्बभौ ॥३९॥
कबन्धास्तत्र चोप्तेतुः पतितस्वशिरोऽक्षिभिः ।
उद्यतायुधदोर्दण्डैराधावन्तो भटान मृधे ॥४०॥
बलिर्महेन्द्रं दशभिस्त्रिभिरैरावतं शरैः ।
चतुर्भिश्चतुरो वाहानेकेनारोहमार्च्छयत ॥४१॥
स तानापततः शक्रस्तावद्भिः शीघ्रविक्रमः ।
चिच्छेद निशितैर्भलैरसम्प्रात्पान्हसन्निव ॥४२॥
तस्य कर्मोत्तमं विक्ष्य दुर्मर्षः शक्तिमाददे ।
तां ज्वलन्तींमहोल्काभांहस्तस्थामच्छिनद्धारिः ॥४३॥
ततः शुलं ततः प्रासं तमसोत्मरमृष्टयः ।
यद यच्छस्त्रं समाद्द्यात्सर्वं तदच्छिनद विभुः ॥४४॥
ससर्जाथसुरीं मायामन्त्र्धानगतोऽसुरः ।
ततः प्रादुरभुच्छैलः सुरानीकोपरि प्रभो ॥४५॥
ततो निपेतुस्तरवो दह्यामाना दवाग्निना ।
शिलाः सटकशिखराश्चुर्णयन्त्यो द्विषद्वलम ॥४६॥
महोरगाः समुत्पेतुर्दन्दशुकाः सवृश्चिकाः ।
सिंहव्याघ्रवराहाश्च मर्दयन्तो महागजान ॥४७॥
यातुधान्यश्च शतशः शुलहस्ता विवससः ।
छिन्धि भिन्धीति वादिन्यस्तथा रक्षोगणाः प्रभो ॥४८॥
ततो महाघना व्योम्रि गम्भीरपरुषस्वनाः ।
अंगारान्मुचुचुर्वातैराहताः स्तनयित्नवः ॥४९॥
सृष्टो दैत्येन सुमहान्वाह्निः श्वसनसारथिः ।
सांवर्तक इवात्युग्रो विबुधध्वजिनीमधाकः ॥५०॥
ततः समुद्र उद्वेलः सर्वतः प्रत्यदृश्यत ।
प्रचण्डवातैरुद्धततरंगावर्तभीषणः ॥५१॥
एवं दैत्यैर्महायैरलक्ष्यगतिभीषणैः ।
सृज्यमानासु मायासु विषेदुः सरसैनिकाः ॥५२॥
न तत्प्रतिविधिं यत्र विदुरिन्द्रादयो नृपः ।
ध्यातः प्रदुरभुत तत्र भगवान्विश्वभावनः ॥५३॥
ततः सुपर्णासकॄतांगघ्रिपल्लवः पिशंगवासा नवलत्र्जलोचनः ।
अद्रुश्यताष्टायुधबाहुरुल्लसा च्छ्रीकौस्तुभानर्घ्याकिरीटकुण्डलः ॥५४॥
तस्मिन्प्रविष्टेऽसुरकुटकर्मजा माया विनेशुर्महिना महीयसः ।
स्वप्नो यथा हि प्रतिबोध आगते हरिस्मृति सर्वविपद्विमोक्षणम ॥५५॥
दृष्ट्वा मृधे गरुड्वाहमिभारिवाह आविध्या शुलमहिनोदथ कालनेमिः ।
तल्लीलया गरुडमूर्धि पत्द गृहीत्वा तेनाहनन्नॄप सवाहमरि त्र्यधीशः ॥५६॥
माली सुमाल्यतिबलौ युधि पेततुर्यं च्चक्रेण कृत्तशिरसावथ माल्यवांस्तम ।
आहत्य तिग्मगदयाहनदण्डजेन्द्रं तावच्चिरोऽच्छिनदरेर्नदतोऽरिणाऽऽद्यः ॥५७॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यांसंहितायामष्टमस्कन्धे देवासुरसंग्रामे दशमोऽध्यायः ॥१०॥