५३.
आनंदाच्या ताटीं अमृताची वाटी । विवेकतारुं घोटी रसनाबळें ॥१॥
तें हें रुपडें रुपस विठ्ठल । पुंडलिकें बहु साल प्रार्थियलें ॥ध्रु०॥
तारावया जन व्हावया पावन । जड मूढ अज्ञान हरीपाठें ॥२॥
कर्म धर्म करितां शिणली येतां जातां । मग पुंडलिकें अनंता प्रर्थियलें ॥३॥
येउनिया श्रीहरी भीमेच्या तीरीं । सुदर्शनावरी पंढरी उभाविली ॥४॥
अमरतरुवर तीर्थ सरोवर । वेणुनादीं श्रीधर खेळताती ॥५॥
बागडे गाती हरि वाकुल्या कुसरी । तेथें पुंडलिक परोपरी स्तवन करी ॥६॥
धन्य पंढरीनगरी फ़ावली चराचरीं । धन्य जो भूमीवरी दृष्टीभरी हरी देखे ॥७॥
ज्ञानदेवा बीज विठ्ठल केशीराज । नव्हे ते नवल चोज प्रत्यक्ष हरी ॥८॥
५४.
अवघाचि संसार सुखाचा करीन । आनंदे भरीन तिन्हीं लोक ॥१॥
जाईन गे माय तया पंढरपुरा । भेटेन माहेरा आपुलिया ॥२॥
सर्व सुकृताचें फ़ळ मी लाहीन । क्षेम मीं देईन पांडुरंगी ॥३॥
बापरखुमादेवीवरु विठ्ठलेंसी भेटी । आपुले संवसाटी करुनि ठेला ॥४॥
५६.
न चलति शब्द खुंटले पै वाद । एक तत्त्व भेद नाहीं रुपा ॥१॥
तें रुप पंढरी भरलें चराचरीं । माझा माजी घरीं बिंबलेंसे ॥२॥
रखुमादेविवरु पुंडलीकवरु । निळियेचा आगरु पंढरीये ॥३॥
५७.
दुजे द्वैत सांडी एक तत्त्व मांडी । अद्वैत ब्रह्मांडीं पै सुकीजे ॥१॥
तें रुप पंढरी पुंडलीका द्वारीं । मुक्ति मार्ग चारी वश्य रया ।
अनंतीं अनंत वोतलें संचीत । वैकुंठ अदभुत उभें असे ॥२॥
ज्ञानदेवीं ध्यान मन मौन चरण । आपणची मग्न तेथें जाले ॥३॥
५८
तत्त्वें तत्त्व धरी कोहंभाव होकारी । सोहं सोहं करी कोण सये ॥१॥
सोकरी पुंडलिकु ज्ञान पुण्यश्लोकु । विठ्ठलु त्रैलोकु उध्दरिले ॥२॥
सखी जाय तेथें भाव बळिवंत । प्रपंच देहांत नाहीं तुज ॥३॥
ज्ञानदेव पुसे निवृत्ति सौरसें । पुंडलिकें कैसें पुण्य केलें ॥४॥
५९
एकी म्हणे भाव धरुं नेदी मौन । तेथींचे वो ज्ञान मज सांगे ॥१॥
एकीनें सांगितलें दुजीनें परिसलें । प्रपंचा पुसलें तेणें रुपें ॥२॥
तें घरटीं कडी सोकरी बागडी । सोहं कथा उघडी पंढरीये ॥३॥
ज्ञानदेव म्हणे निवृत्तीस मनें । नयनांसी पारणें देखतांची ॥४॥
६०
पंढरीचे वाटे अनंत घडती याग । वैकुंठीचा मार्ग तेणें संगें ॥१॥
जपतप अनुष्ठान क्रिया कर्म धर्म । हें जाणताती वर्म संतजन ॥२॥
भक्तिमार्ग फ़ुकटा आनंदाची पव्हे । लागलीसे सवे पुंडलीका ॥३॥
दिंडी टाळ घोळ गरुडटकियाचे भार । वैष्णवांचे गजर जये नगरीं ॥४॥
तिहीं लोकीं दुर्लभ अमर नेणती । होउनी पुढती सेविती ॥५॥
सनकादिक मुनी ध्यानस्त पै सदा । ब्रह्मादिकां कदा न कळे महिमा ॥६॥
ज्ञानदेव निवृत्ती पुसतसें कोडें । पुंडलिकें केवढें भाग्य केलें ॥७॥
६१
माझे जिवींची आवडी । पंढरपुरा नेईन गुढी ॥१॥
पांडुरंगी मन रंगले । गोविंदाचे गुणीं वेधलें ॥२॥
जागृति स्वप्न सुषुप्ति नाठवे । पाहतां रुप आनंदी आनंद साठवे ॥३॥
बापरखुमादेविवर सगुण निर्गुण । रुप विटेवरी दाविली खुण ॥४॥
६२
कल्पना वृक्षासी देखिलें । चिंतामणीस चिंतिलें ।
कामधेनुसी आपेक्षिलें । जीण्या जिवविलें तेंचि हरिरुप पंढरिये ॥१॥
धन्य कुळ धन्य जन्म । जयासि पंढरीचा नेम ।
चित्तीं अखंड विठ्ठल प्रेम । ते धन्य भक्त भूमंडळी ॥ध्रु०॥
तोचि तीर्थरुप सदा । तया दोष न बाधिती कदां ।
जो रातला परमानंदा । तेथें सर्व सिध्दि वोळंगती ॥२॥
ऐशीं वेदशास्त्रीं पुराणीं । जो रातला नामस्मरणीं ।
धन्य तया तीर्थ पर्वणी । धन्य वाणी तयाची ॥३॥
पंढरीसी कीर्तन करी । पुंडलिकासी नमस्कारी ।
विठ्ठल चरण अंतरी धरी । धन्य जन्म तयाचा ॥४॥
सकळ कुळाचा तारकु । तोचि जाणावा पुण्यश्लोकु ।
पांडुरंगी रंगला निशंकु । धन्य जन्म तयाचा ॥५॥
त्यासी अंतीं वैकुंठप्राप्ती । ऐसें शुकें सांगितलें परीक्षिती ।
जे जे हरिचरणीं भजती । ते ते पावती वैकुंठ ॥६॥
मानें स्फ़ुंदत नाचत रंगणीं । प्रेम विठ्ठल चरणीं । सर्व सुख खाणी ।
बाप रखुमादेवीवर विठ्ठल ॥७॥
६३
वाजतसे बोंब कोण्ही नायकती कानीं । हरि हरि न म्हणती तयांसी थोर जाली हानी ॥१॥
उठा उठा जागा पाठीं भय आलें मोठें । पंढरिवांचुनी दुजा ठाव नाहीं कोठें ॥ध्रु०॥
तापत्रयाग्नीचा लागला वोणवा । कवण रिघे आड कवण करी सावाधावा ॥२॥
देखोनि ऐकोनि एक बहिर अंध जाले । विषयाचे लंपट बांधोनि यमपुरीस नेले ॥३॥
आजा मेला पणजा मेला बाप मसणा नेला । देखत देखत नातु पणतु तोही वेडा जाला ॥४॥
व्याघ्र लासी भूतें हीं लागताती पाठीं । हरिभजन न करितां सगळें घालूं पाहे पोटीं ॥५॥
संतसंग धरा तुम्ही हरिभजन करा । पाठीं लागलासे काळ दांत खातो करकरां ॥६॥
बापरखुमादेविवरा विठ्ठला शरण । भावे न निघतां न चुके जन्ममरण ॥७॥
६४
हें नव्हे आजिकालिचें । युगां अठ्ठाविसांचें ।
मज निर्धारितां साचें ।हा मृत्युलोकुचि नव्हे ॥
हाचि मानिरे निर्ध्दारु । येर सांडिरे विचारु ।
जरी तूं पाहासि परात्परु । तरि तूं जारे पंढरिये ॥१॥
बाप तीर्थ पंढरी । भूवैकुंठ महीवरी ।
भक्त पुंडलिकाचे द्वारीं । कर कटावरी राहिला ॥ध्रु०॥
काशी अयोध्या आवंति कांति । मथुरा माया गोमती ।
ऐशीं तीर्थे इत्यादि आहेति । परि सरी न पवती पांडुरंगी ॥२॥
हाचि मानिपारे विश्वासु । येर सांडिरे हव्यासु ।
जरि तूं पाहासि वैकुंठवासु । तरि तूं जाये पंढरिये ॥३॥
आड वाहे भीमा । तारावया देह आत्मा ।
पैल थडीय परमात्मा । मध्य राहिला पुंडलिकु ॥४॥
या तिहींचें दरुशन । प्राण्या नाहीं जन्ममरण ।
पुनरपि आगमन येथें बोलिलेंचि नाहीं ॥५॥
पंढरपुरी ह्मणिजे भूवैकुंठ । ब्रह्म तंव उभेचि दिसताहे नीट ।
या हरिदासासी वाळुवंट । जागरणासी दीधलें ।
म्हणोनि करा करारे क्षीरापति । नटा नटा कीर्तनवृत्ती ।
ते नर मोक्षातें पावती । ऐसें बोलती सुरनर ॥६॥
हें चोविसा मूर्तींचें उध्दरण । शिवसहस्त्रनामासी गहन ।
हेंचि हरिहराचें चिंतन । विश्ववंद्य हे मूर्तितें ।
तो हा देवादि देव बरवा । पांडुरंग सदाशिवाचा निज ठेवा ।
बापरखुमादेवीवरु पंचविसावा । चोविसा मूर्ति वेगळा ॥७॥
६५
पातेजोनि खेंवासि आणिलें । येणें आपणिया समान मज केलें गे माये ॥१॥
पाहेपां नवल कैसें बितलें । मन उन्मनीं उन्मन ग्रासिलें ॥२॥
पाहेपां येणें रखुमादेविवरा विठ्ठले । पाहेपां राहणें पंढरपुरीं केलें ॥३॥