स्कंध ९ वा - अध्याय १ ला

१
परीक्षिती म्हणे द्रविड देशींचा । मनु होई राजा सत्यव्रत ॥१॥
कथिलेंसी त्याचा निवेदावा वंश । निवेदा चरित्र सकल तेंचि ॥२॥
शुकमहामुनि बोलले रायासी । कथा संक्षेपेंचि कथणें शक्य ॥३॥
कमलोद्भवाचा पुत्र जो मरीचि । कश्यप तयासी पुत्र होई ॥४॥
अदितीपासूनि तया विवस्वान्‍ । ‘संज्ञा’ ऐसें नाम तत्कांतेसी ॥५॥
‘श्राद्धदेव’ मनु जाहला तियेसी । वासुदेव त्यासी नमन करी ॥६॥

२
श्राद्धदेवाची ते राजा । ‘श्रद्धा’ गुणवती कांता ॥१॥
तिज दश पुत्र होती । नामें ऐकावीं तयांचीं ॥२॥
श्रेष्ठ इक्ष्वाकु, तो नृग । पुढती शर्याति तैं दिष्ट ॥३॥
धृष्ट तेंवी करुषक । नरिण्यंतही पृषध्र ॥४॥
नभग, कवि ऐसे दश । नामें गातो वासुदेव ॥५॥

३
मनूप्रति पूर्वी संतती न होतां । प्रार्थी तो वसिष्ठा अत्यादरें ॥१॥
मित्रावरुणांची इष्टि ते करिती । श्राद्धदेवपत्नी कन्या इच्छी ॥२॥
होत्यालागीं श्रद्धा विनवी त्यापरी । कन्या ‘इला’ झाली स्मरणें तया ॥३॥
वसिष्ठासी मनु म्हणे हें विपरीत । झालें केंवी मज निवेदावें ॥४॥
चिंतूनि वसिष्ठ बोलले तयासी । कारण याप्रति ‘होता’ असे ॥५॥
असो, आतां हेचि पुत्रत्व पावेल । वासुदेव बोल म्हणे सत्य ॥६॥

४
आदिपुरुषासी प्रार्थितां वसिष्ठ । सुद्युम्न तो पुत्र होई इला ॥१॥
एकदां सुद्युम्न मृगयेसी जातां । मेरुपर्वताचा प्रांत गांठी ॥२॥
क्रीडास्थान शिव-पार्वतीचें तेंचि । येई सुद्युम्नासी स्त्रीत्व तेथें ॥३॥
सेवक अश्वही स्त्रीरुप पावले । उद्विग्न जाहले सकल तदा ॥४॥
क्रीडाकाळीं येती एकदां त्या स्थानीं । दर्शनार्थ मुनि शंकराच्या ॥५॥
पाहूनि तयांसी लाजली भवानी । गेले ते निघूनि मुनि तदा ॥६॥
तदाप्रभृति हा शाप शंकराचा । परी न ठाऊका सुद्युम्ना तो ॥७॥
वासुदेव म्हणे इला ते इलाचि । जाहली प्रभूची काय लीला ॥८॥

५
परिवारासवें इला बुधाश्रमीं । येतांचि पाहूनि मोह बुधा ॥१॥
इलाही बुधासी पाहूनि मोहित । होई तयां पुत्र पुरुरवा ॥२॥
पुढती सुद्युम्न प्रार्थी वसिष्ठांसी । वृत्तांत निवेदी सकळ तयां ॥३॥
सदय वसिष्ठ प्रार्थिती शिवातें । शिव तैं इलेतें देती वर ॥४॥
नर एक मास, एक मास नारी । ऐसी स्थिती झाली सुद्युम्नाची ॥५॥
उत्कल, गयतैं विमल त्या पुत्र । करीतसे राज्य ऐसें इला ॥६॥
वासुदेव म्हणे पुरुरवा अंतीं । राजा, वनामाजी जातां इला ॥७॥