मालिका १० दशमी

॥ जय जय राम कृष्ण हरि । जय जय राम कृष्ण हरि ॥
(॥ रुप पाहातां लोचनी॥  आणि ॥ राहोआतां हेचि ध्यान ॥)

अभंग - १
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
कृपाळु ह्मणोनी बोलती पुराणीं ॥ निर्धार वचनें हाचि ॥ याचीं मज ॥१॥
आणिक उपाय नेणेचि मी कांही ॥ तुझे वर्म ठायी पडें तैसे ॥२॥
नये धड कांही बोलतां वचन रिघालों शरण सर्वे भावें ॥३॥
कृपा करिसी तरी थोडें तुजकाम ॥ माझा तरि श्रम बहु हरे ॥४॥
तुका ह्मणे मज दाखवी श्रीमुख ॥ हरेल या भूक डोळियांची ॥५॥ ॥धृ०॥
ज्ञा०अ०११ - तैसा मी एकची परी ॥ आतुडे गा अवधारी ॥ जरी भक्ती येऊनी वरी चित्ताते गा ॥६८५॥
का सकळ जळ संपत्ती ॥ घेऊनि समुद्राते गिवसिती ॥ गंगा जैसी अनन्येगती ॥ मिळालीचि मिळे ॥६८७॥

अभंग -२
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
नाही उल्लंघीले कोणाचें वचन ॥ मज कां नारायण दुरी जाला ॥१॥
आशंकित मनें करी आळवण ॥ नाही समाधान निश्चितीचे ॥२॥
दासाचा विसर हें तो अनुचित । असे सर्व नीत पायापाशी ॥३॥
तुका ह्मणे तुझाम लाज येत नाहीं ॥ आह्मां चिंता डोही बुडवितां ॥४॥ ॥धृ०॥
ते भक्तीचे मुख्य ज्यास साधान ॥ यालागी मी त्या भक्ताआधीन त्याचें कदाकाळे वचन ॥ मी आणु प्रणनुलंघी ॥३८०॥
तै, मज ह्मणती होई सगुण ॥ तै सिंह सुकर होय मी आपण । त्यालागी मी विदेजाण ॥ होय संपूर्ण देहधारी ॥३८१॥

अभंग - ३
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
न बोलावें परि पडिला प्रसंग ॥ हाकलिते जग तुझ्या नामे ॥१॥
लटिकेचि सांग मांडिला पसारा ॥ भिकारी तु खरा कळों आलें ॥२॥
निलाजिरी आम्ही करोनियां धीर राहिलों आधार धरुनिया ॥३॥
कैसा नेणो आतां करिसी शेवट ॥ केली कटकट त्याचा पुढें ॥४॥
तुका ह्मणे कांही न बोलसी देवा ॥ उचित हे सेवा घेसी माझी ॥५॥ ॥धृ०॥
ए०भा०अ०११ - जे भक्तिमाजी काहीं ॥ अविद्येचा विटाळ नाहीं वचन तरी ठायी आनायासे पाही होतसे ॥११००॥
ऐसे नि भजनें जो भजत । तो मजमाजी मी या आंत । भक्तामाजी जो उत्तम भक्त ॥ सोसु निश्चिन या नांव ॥११०१॥

अभंग -४
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
आम्ही नरका जातां काय येईल तुझ्या हातां ॥ ऐसें तुं अनंता विचारी पां ॥१॥
तुज शरण अलियाचें काय हेंचि फळ ॥ विचारा दयाळ कृपानिघी ॥२॥
तुज पावन पणी न चले आह्मासी ॥ ऐसें हषी केशी कळों आलें ॥३॥
आम्ही दु:ख पावो जन्ममरण व्याथा काय तुझ्या हाता येत असें ॥४॥
तुका ह्मणे तुम्ही खादली हो रडी आम्ही धरली शेंडी नाम तुझें ॥५॥॥धृ०॥
ज्ञा०अ०८ - देह वैकल्याचा वारा । झणें लागेल या सुकुमार ॥ ह्मणोनि आत्मबोधाचें पांजिता सुयें तयातें ॥१३२॥
ह्मणोनि देहातीचें सांकडे माझिया काहीचि न पडे ॥ मी आपुलयातें आपुलीकडे ॥ सुखेचि आणी ॥१३४॥

अभंग - ५
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
आ,इचा तूं ऋणी ठायीचाचि देवा । मागावया ठेवा आलें दारा ॥१॥
वर्म तुझें आह्मां सांपडलें हाती ॥ धरियेले चित्ती दृढ पाय ॥२॥
बैसलों शरणें कोंडोनियां द्वारी ॥ आतूनि बाहेरी येओ नेदी ॥३॥
तुज मज सरी होईल विचारें । जळो भांडखोरे निलाजिरी ॥४॥
भांडवल माझ मिरविसी जनी ॥ सहस्त्र वोवणी नाममाळा ॥५॥
तुका ह्मणे आह्मी केली जिवें साटी ॥ तुह्मां आह्मां तुटी घालूं आतां ॥६॥ ॥धृ०॥
ज्ञा०अ०८ - तें ऋण वैपण देखोनि आगी ॥ मी आपुलियाचि उत्तर्णत्वालागी ॥ भक्ताचिया तनु त्यागी ॥ परिचर्या करी ॥१३१॥

अभंग - ६
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
बैसलोंसे दारी धरणे कोंडोनि भिकारी ॥१॥
आतां कोठें हातोंनेदी ॥ बरी सांपडली संधी ॥२॥
किती येरझारा मागें घातलिया घरा ॥३॥
माझे मज नारायणा ॥ देतां कां रे नये मना ॥४॥
भांडावें तें किती बहु सोसिली फजिती ॥५॥
तुका ह्मणे नाही । लाज तुझे अंगी कांही ॥६॥॥धृ०॥
ज्ञा०अ०९ - आणि भलतिया जाति जन्मावें ॥ मग भजिजे कां विरोधावें ॥ परी भक्ता कां वैरिया व्हावें ॥ माझियाचि ॥४७२॥
अगा कवणीं एकें बोलें ॥ माझेपण जर्‍ही जाहालें ॥ तरी मी होणें आलें ॥ हाता निरुतें ॥४७३॥

अभंग - ७
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
आह्मी पतित तूं पावन हें तों पूर्वापार जाण ॥१॥
नवें करुं नवे जुनें सांभाळावें ज्याचें त्यानें ॥२॥
मिरासीचा ठाव ॥ राखी करोनि उपव ॥३॥
वादें मारी हाका । देवा आइकवितो तुका ॥४॥॥धृ०॥
ए०भा०अ० - ते भक्तीचे देखोनि गुढी ॥ आविद्या धाकेंचि प्राण सांडी सर्व धर्माची आवडी ॥ धायें वीण बापुडी निमाली ॥११०२॥
हा सद्भक्तीचा पर्यावो ॥ आवडीच्या गोडिया सांगे देवो ॥ एक भक्ताचा भजन भावो जेणे निर्वाहो भक्तीचा ॥११०३॥

अभंग - ८
श्री एकनाथ महाराज वाक्य--
निष्ठुर यासाठी करितों भाषण ॥ आहेसी तूं सर्व जाण दातां ॥१॥
ऐसें कोण दु:ख आहे निवारीतां ॥ तो मी जाऊं आतां शरण त्यासी ॥२॥
बैसलासी कोणें करुनि एक घरी ॥ नाहीं यथे उरी दुसर्‍याची ॥३॥
तुका ह्मणी आले अवघेचि पांयापे ॥ आतां मायबापे नुपेक्षावे ॥४॥ ॥धृ०॥
ए०भा०अ०११ - तो मज आवडे ह्मणशी कैसा ॥ जीवासि पंडिय प्राण जैसा ॥ सांगतां उत्तमभक्त दशा ॥ प्रेमपिसा देवो झाला ॥१११४॥
ऐशा भक्ति साम्राज्यापाठी ॥ दोघा पडली एक्य गांठी ॥ तंव देवोचि कळवळला पोटी निजभक्ता गोठी सांगावया ॥१११७॥
ए०भा०अ०११ - निजकल्पना जे देही । तेचि मुख्यत्वे अविद्या पाही । त कल्पना निवलिया ठायी ॥ जाण अविद्या नाहीं निश्चित ॥१०८७॥
माझे भक्तीचा पडला ठसा ॥ भजता नाठवे दिवसनिशा ॥ भक्तिची दशा या नांव ॥१००७॥

अभंग - ९
श्री एकनाथ महाराज वाक्य--
हरि तुं निष्ठुर निर्गुण नाही माया बहु कठिण ॥ नव्हे तें करिसी आन कवणें नाही केल तें ॥१॥
घेऊनि हरिचंद्राचे वैभव ॥ राज्य घोडी भाग्य सर्व ॥ पुत्र पत्नी जीव ॥ डोंबा घरी वोपविली ॥२॥
नळदमयंतीचा योग ॥ विघाडला त्यांचा संग ॥ ऐसे जाणें जग ॥ पुराणे ही बोलती ॥३॥
राजा शिबी चक्रवती कृपाळु दयाळु भूतीं ॥ तुळविलें अंती ॥ तुळे मास तयाचे ॥४॥
कर्ण भिडतां समरंगणी ॥ बाणी व्यापियला रणीं ॥ मागसी पडोनी ॥ तेथे दान तयाचें ॥५॥
बळी सर्वस्वे उदार जेणें उभारिला कर ॥ करुनी काहर । तो पाताळीं धावला श्रियाळाच्या घरी धरण मांडीले मुरारी ॥
मारविले करी ॥ त्याचे बाळ त्या हाती ॥७॥
तुज भावें जे भजती ॥ त्यांच्या संसारा हे गती ॥ ठाव नाही पुडती ॥ तुका ह्मणे करिसी तें ॥८॥
ज्ञा०अ०११ - मग ईंधनी आग्नि उद्दीपे ॥ आणी ईधन हे भाष हारपे ॥ ते अग्नीचि होऊनी आरोपे ॥ मूर्ती जेवी ॥६९२॥
 
अभंग - १०
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
देवा तुज मज पण ॥ पाहों आगळा तो कोण ॥१॥
तरि साच मी पतित ॥ तूंचि खोटा दिनानाथ ॥२॥
ग्वाही साधुसंतजन ॥ करुनि अंगी लावीन ॥३॥
आह्मी धरिले भेदाभेद ॥ तुज नव्हे त्याचा छेद ॥४॥
न चले कांही तुझे त्यास आह्मीं बळकाविले दोष ॥५॥
दिशा भरल्या माझ्या मनें ॥ लपलासी त्याच्या भेणें ॥६॥
तुका ह्मणे चित्त । करी तुझी माझी नीत ॥७॥ ॥धृ०॥
ए०भा०अ०११ - अविद्येच्या नाशासव ॥ नासती मर्दा धर्म आघवे । जेवी गरोंदर मारितां जीवें ॥ गर्भही तीसवे निमाला ॥८९६॥
जेव्हा माझे भक्तीचा उल्लासुत्र ॥ तेव्हांचि अविद्येचा निरासू ॥ अविद्ये सवे होय नाशू अनायासू सर्व धर्मा ॥८९७॥
 
अभंग - ११
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
पांडुरंगे पाहा खादलीसे रडी ॥ परि नाम शेंडी धरिली आह्मी आतां संतांनि करावी पंचाईत ॥ कोण हा फजित खोर येथे ॥२॥
कोणाचा अन्याय येथे आहे स्वामी ॥ गर्जतसो आह्मीं पातकीहीं ॥३॥
याचे पावन पण सोडवावी जी तुम्ही ॥ पतितपावन आह्मी आहो खरे ॥४॥
आह्मीं तंव आहों अन्यायी सर्वथा ॥ याची पावन कथा कैसी आहे ॥५॥
तुका ह्मणें आह्मीं मेलों तरी जाणा ॥ परि तुमच्या चरणां न सोडावें ॥६॥ ॥धृ०॥
ए०भा०अ०११ - ज्यांची श्रध्दा कर्मावरी । तोची कर्माचा अधिकारी । ज्याची श्रध्दा श्रीहरी ॥ तो नव्हें अधिकारी कर्माचा ॥८८४॥
जो जीवें प्राणें भक्तीसि विकिला । तो तेव्हांचि कर्मा वेगळा जाहला ॥ त्याच्या भावार्थ मी विकिला ॥ तो कर्मी बांधला
केवीं जाये ॥८८॥
सूर्योदय देखतां दृष्टी ॥ चंद्रनक्षत्राची मावळे सृष्टी ॥ तेवीं माझ्या भक्तील्हासा पाठी ॥ अविद्या उठउठीं निमाली ॥८९५॥

अभंग - १२
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
कांहो वाढवितां देवा ॥ मज घरीं समजावा । केवढा हो गोवा ॥ फार केलें थोडयाचे ॥१॥
ठेवी न पायावरी डोई ॥ यासी तुमचेवेचे काई ॥ झालों उतराई ॥ जाणा एकएकांचे ॥३॥
निवाड आपणि या पाषी ॥ असोन कां व्हावे अपेशी होती गांठी तैसी ॥ सोडूनियां ठेविली ॥३॥
तुका ह्मणी गोड ॥ होते झालीया निवाड ॥ दर्शने ही चाड ॥ आवडीच वाढेल ॥४॥ ॥धृ०॥
ए०भा०अ०११ - स्वधर्माचा उत्तम गुण ॥ प्रत्यवाये अध:पतन ॥ या दोही ते जाणोन मद्भक्तीसी प्राण विकिला ॥१०८०॥
विसरोनि अन्य आठवण ॥ अखंडता हरिस्मरण ॥ त्या नांव भक्तीसी विकिला प्राण ॥ इतर भजन आनुमानिका ॥१०८१॥
गुणदोषाची जननी ॥ ते नि:शेष अविद्या निरसुनि ॥ जो पवर्तला माझे भजनीं । तो साधु मी मानी मस्तकीं ॥१०८२॥
 
अभंग - १३
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
मी याचक तू दाता ॥ काय सत्या पाहों आतां ॥१॥
म्या तों पसरिला हात । करी आपुले उचित ॥२॥
आह्मी घ्यावे नाम ॥ तुह्मां समाधान ॥३॥
तुका ह्मणे देव राजा ॥ वाद खंडी तुझा माझा ॥४॥॥धृ०॥
ज्ञा०अ०१० - ह्मणोनि मज आत्मयाचा भाव ॥ जिही जियावया केला ठाव ॥ एक मी वांचूनि वाव । वर मानिले ॥१४१॥
तयां तत्वज्ञान चोखटा ॥ दिवी पोतासाची सुभटा ॥ मग मीचि होऊनि दिवटा ॥ पुढां पुढां चाले ॥१४२॥

अभंग - १४
श्री एकनाथ महाराज वाक्य--
एकादशी देवा नैवेद्य व्हावा ॥ भक्त तो मरावा उपवासी ॥ निराहारी राहोनी जागरणा जागले ॥ जीवें मारुनिया ऐसें त्या
केलें ॥१॥
देव पोटपोसा खातुसे बळे ॥ ज्याचे खाय त्याचे करी वाटोळे ॥धृ०॥
श्रीयाळाच्या घरां भोजना गेला ॥ पोटीचा खादला बाळ त्याचा । प्रसन्न होऊनि देवे काय केलें तेथें । न यतीया वाटा
लाविले त्याते ॥२॥
कपोतियाचें देवे घेऊनिया मिष ॥ भक्ताचे पालटाअ तुकीयले मांस ॥ येव्हढीया निर्वाणा देव संतोषलें ॥ अवघीया
नगराचे नि:संतान केले ॥३॥
सामास ब्राह्मणे वेचियले कण ॥ त्याचिया पारण्या देवो अतित आपण ॥ चारी भाग देवा आपणाचि नेलें ॥
त्याच्या संसाराचे आपोशण केलें ॥४॥
विश्वासुनी देव ह्मणे ह्मणाल आप । प्रल्हादा येणे खादला बाप । दान देऊनि भावार्थे बळी ॥ सकुटुंबे देवे घातला पाताळी ॥५॥
खावया न मिळे देव माडिली बुध्दि ॥ आवडत्या भक्तांची मेळविली मांदी ॥ लळे देऊनि देव भक्तांते पाळी ॥
विश्वासली मग सगळेचि गिळी ॥६॥
यापरी देवाचे पोट न धाय । आपले अवयव आपण खाय ॥ एका जनार्दनी एक पण सुख ॥ त्यातें देखोनि देव विसरे
तहान भूक ॥७॥ ॥धृ०॥
ए०भा०अ०११ - ज्यासि सबाह्य सत्यत्वें तुष्टी ॥ जे सत्य स्वरुपें आले पुष्टी ॥ सत्ये घाली दे ढेकर दृष्टी ॥ ज्याची वाचा उठी सत्यत्वे ॥८४७॥
 
अभंग - १५
श्री तुकाराम महाराज वाक्य--
सकळ पूजा स्तुति ॥ करावी ते व्हावें याती ॥ ह्मणोऊनि वारा जण ॥ संत पूजा नारायण ॥२॥
सेवावें तें वरी दावी उमटूनि ढेंकरी ॥३॥
तुका ह्मणे सुरा ॥ दुधा म्हणतां केवी बरा ॥४॥ ॥धृ०॥
ए०भा०अ०११ - या नांव जाण सत्याचे सारे ॥ हे संताचे बसते घर ॥ हें मज मान्या संत साचार ॥ मी निरंतर त्यापाशी ॥८४८॥
भजन
श्रीज्ञानदेवतुकाराम । श्रीज्ञानदेवतुकाराम ॥धृ०॥
आरत्या ---
१ झाले समाधान । तुमचे देखि०
२ करुन आरती । चक्र पाणी ओवाळी०  
३ प्रेम सप्रेम आरती ॥ गोविंदासि ओ०
४ आरती ज्ञानराज । महाकै० ॥धृ०॥
भजन ---
घालिन लोटांगण । वंदीन चरण । श्रीविठठल रखुमाई । विठोबा रखुमाई ॥धृ०॥
अभंग नाचाचे ----मागणे हे एक तुजप्रती ।
भजन----ज्ञानदेव तुकाराम । ज्ञानदेव तुकाराम
प्रसाद ----पाहे प्रसादाची वाट । पावला प्रसाद आतां वि० ॥
शेजाआरती --१ शब्दाचिया रत्ने करुन अलंकार
२. चंदनाची ओवरी । आड केले देवद्वार ॥
पुंडलीक वरदे हरि विठ्ठल श्रीज्ञानदेव तुकाराम