मंदार मंजिरी - ज्ञानसंपदा

ज्ञानरूपी संपत्ति इतर सर्व प्रकारच्या संपत्तीहून वरच्या प्रतीची आहे, हें ह्या काव्यांत वर्णिले आहे.
ज्ञानधन सर्वहि धनापरिस थोर,
लेशहि नसे तदवनीं हृदयिं घोर ।
संदुक नको तदवनास्तव नरास,
काहिहिं पडे तदवनास्तव न यास ॥१॥
ज्ञानधन सर्वहि धनापरिस थोर ।
हें हरुं शके चतुरही कधिं न चोर ।
लोहभय संदुकिंहि अन्यविध वित्त
ठेवुनहि भीति हृदयीं उपजवींते,
राजभय, चोरभय नित्य डवचीतें ।
ज्ञानधन शुध्द शमवर्धन करून
स्वर्गसुख चाखवि नराप्रति अनून ॥३॥
भूमिपति दुष्ट अतिवेल, मदपुष्ट,
पंडितवरावरि असो प्रखर रुष्ट ।
ज्ञान न शके श्रम करूनहि हराया,
तच्छम् अनंत तरि जातिलचि वाया ॥४॥
पद्मसर आटविल रुष्ट विधि सारें,
कीं जल तयामधिलही करिल खारें, ।
दुग्धजलभेदकृतिपाटवविहीन
होइ भुवि हंस रुसतां विधि कधीं न ॥५॥
ज्ञानधन देउनि सरेलचि कधीं न,
अन्यधन देउनि धनी धनहीन ।
ज्ञानधन देउनिच तें धन दुणावे,
अन्य देउनि हळुं हळुं उणावे ॥६॥
ज्ञानधन वृध्दि पवतें वितरणानें,
ज्यापरि नदीजल सदा प्रवहणानें ।
क्षीण परि अन्यविध होइ धन दानें,
चंद्रवपुसें सुरकृतें अमृतपानें ॥७॥
ज्ञानधन दे वितरतां शम मनास,
अन्यधनदान पिळितेंच हृदयास ।
हें पथकर नचि कधीहिं मनुजास,
तें सतत हो परमसौख्यद मनास ॥८॥
ज्ञानधन मान परचित्तिं ठसवीतें,
द्वेष परचित्तिं धन अन्य उठवीतें ।
हें असुखहेतु मनुजाप्रति सदैव,
तें सुखद जेविं अनुकूल भुवि दैव ॥९॥
करी विद्याधर कृती ही अल्पा “ज्ञानसंपदा” ।
शांतिदा ती तया होओ, लोकां संतत सौख्यदा ॥१०॥