प्रायश्चित्तमयूख - प्रायश्चित्त १२० वे
विधिविहित नित्यकर्म (संध्यादि) न केल्यामुळे, पाप केल्याने व सुरा इत्यादि निषिद्ध पदार्थांचे सेवन केल्यानें त्याच्या शुद्धिसाठी जें कर्म सांगण्यात येतें तें प्रायश्चित्त होय.
‘‘पर्यादत्तान्नभोजने वृद्धयाज्ञवल्क्यः’’ ब्राह्मणान्नं ददच्छूद्रः शूद्रान्नं ब्राह्मणोददत्।
द्वयमेतदभोज्यं स्याद्भुकत्वा तूपवसेदहरिति। ‘‘शुद्रहस्तभोजनादौ तु क्रतुः’’ शुद्रहस्तेन योभुक्ते पानीयं वा पिबेत्क्वचित्।
अहोरात्रोषितोभूत्वा पंचगव्येन शुध्यति एवं याज्ञवल्क्योक्तेषु गोघ्रातं शकुनोच्छिष्टं पदास्पृष्टं च कामत इत्यादिष्वपि कल्प्यं प्रायश्चित्तं। ‘‘मनुः’’ घृतहीन तु योभुंक्ते नरस्त्वाहुतिपंचकं। पश्र्चाद्घृतेन योभुंक्ते भुक्त्वा चांद्रायणं चरेत्
पर्यायानें वाढलेल्या अन्नाच्या भक्षणाचें तसेंच शूद्राच्या हातच्या भोजनादिकाचें प्रायश्चित्त.
‘‘पर्यायानें वाढलेल्या अन्नाच्या भोजनाविषयी वृद्धयाज्ञवल्क्य’’---ब्राह्मणाचें अन्न शूद्र वाढील, आणि शूद्राचें अन्न ब्राह्मण वाढील ही दोन्हीं अन्नें खाण्यास अयोग्य आहेत. जर ती खाल्ली तर एक दिवस उपास करावा. ‘‘शूद्राच्या हातच्या भोजनादिकाविषयी क्रतु’’---जो कोणी कदाचित् शूद्राच्या हातचें (शूद्रानें वाढलेलें) जेवील किंवा पाणी पिईल त्यानें एक दिवस उपास करून पंचगव्य प्यावें म्हणजे तो शुद्ध होईल. याप्रमाणें याज्ञवल्क्यानें सांगितलेल्या ‘‘गोघ्रातं शकुनोच्छिष्टं पदास्पृष्टं च कामतः’’ इत्यादिकांचे ठिकाणीही प्रायश्चित्ताची कल्पना करावी. ‘‘मनु’’---जो मनुष्य तुपाशिवाय पांच प्राणाहुति घेऊन नंतर तुपाच्या योगानें जेवील त्यानें चांद्रायण करावे.
N/A
References : N/A
Last Updated : January 17, 2018
TOP