पंचीकरण - अभंग ३६ ते ४०

॥३६॥
विष्णु चंद्र जाण ब्रह्मा नारायण ।
पार्वतीरमण सदाशिव ॥१॥
दिशा वायु सूर्य ज्ञानेंद्रियान्वये ।
वरुण निश्चयें अरुण तो ॥२॥
तोचि इंद्र वन्हि वामन प्रजापती ।
पांचवा नैरृती गुदस्थानीं ॥३॥
स्थानीं वायु एक विषयहि एक ।
जाहालें कौतुक विषयांचें ॥४॥
सूक्षमी सूक्षम एक आत्माराम ।
रामदासीं वर्म सांपडलें ॥५॥
॥३७॥
भूतपंचकाचे पंचवीस गुण ।
त्यांचें स्थूळ जाण उभारलें ॥१॥
उभारलें स्थूळ पांचा पंचकांचें ।
तेंचि तूंहि साचें घडे केवीं ॥२॥
घडे केवीं द्रष्टा दृश्य एकरूप ।
द्रष्टयाचें स्वरूप वेगळेंची ॥३॥
वेगळची जाण अस्थि मांस त्वचा ।
विस्तार भूतांचा जाणताहे ॥४॥
जाणताहे द्रष्टा स्थूळाचा जाणता ।
विदेही तत्त्वतां दास म्हणे ॥५॥
॥३८॥
कर्ण मनादिक सूक्ष्म पंचक ।
याचा साक्षी एक तूंचि जाण ॥१॥
जाणें पंच प्राण साक्षी विलक्षण ।
विषयाचा जाण तूंचि एक ॥२॥
तूंचि एक साक्षी दश इंद्रियांचा ।
पांचा पंचकांचा लिंगदेह ॥३॥
लिंगदेह दृश्य द्रष्टा तूंचि एक ।
बोलिला विवेक सूक्षमाचा ॥४॥
सूक्षमाचा साक्षी सूक्षमावेगळा ।
दास अवलीळा देहातीत ॥५॥
॥३९॥
देहद्बयसाक्षी नेणे आपणासी ।
कारण तयासी बोलिजेते ॥१॥
देहद्बय जाणे आपणासी नेणे ।
पुसों जातां म्हणे कळेना कीं ॥२॥
कळेना कीं मज झालेंचि स्वरूप ।
झाला साक्षीरूप सहजची ॥३॥
सहजचि झाला करणाचा साक्षी ।
स्वयें नेणण्याची जाण-ताहे ॥४॥
जाणताहे सूक्ष्म स्थूळासि कारण ।
साक्षा विलक्षण दास म्हणे ॥५॥
॥४०॥
विदेहासी कैचें देहाचें बंधन ।
बोलिलें अज्ञान निरसावया ॥१॥
निरसोनि माया वांजेची कुमारी ।
मृगजळपूरीं उतरावें ॥२॥
उतरावें विष स्वप्रींच्या सर्पाचें ।
आणि नि:संगाचें संगदु:ख ॥३॥
मग दु:ख तुटे अजन्माचा जन्म ।
नाथिलचि भ्रम बाधितसे ॥४॥
बाधितसे भ्रम संतसंगेंविण ।
रामदासीं खूण साधुसंगें ॥५॥