पंचक - आळसपंचक

॥१॥
श्रोतीं व्हावें सावधान ।
मना आलें तें गाईन ॥१॥
ताल जाती एकीकडे ।
माझें गाणें भलतीकडे ॥२॥
शेंडा मूळ तें नकळे ।
माझें गाणोंचि मोकळें ॥३॥
रामीं राम-दास म्हणे ।
जेणें गुंतती शहाणे ॥४॥
॥२॥
राग मूर्छना कळेना ।
ताळ धृपद वळेना ॥१॥
त्यावेगळें सर्व ठावें ।
श्रोतीं सावधान व्हावें ॥२॥
अर्थप्रबंधविचार ।
नकळे नाहीं पाठांतर ॥३॥
भक्तिज्ञानाचा विश्वास ।
नाहीं म्हणे रामदास ॥४॥
॥३॥
निरूपणीं जागवेना ।
काम क्तोध त्यागवेना ॥१॥
इतुक्यावेगळें साधन ।
सांगा अवघेंची करीन ॥२॥
आतां करवेना अभ्यास ।
तोडवेना आशापाश ॥३॥
रामीं रामदास म्हणे ।
रामनाम उच्चारणें ॥४॥


॥३॥
निरूपणीं जागवेना ।
काम क्तोध त्यागवेना ॥१॥
इतुक्यावेगळें साधन ।
सांगा अवघेंची करीन ॥२॥
आतां करवेना अभ्यास ।
तोडवेना आशापाश ॥३॥
रामीं रामदास म्हणे ।
रामनाम उच्चारणें ॥४॥


॥४॥
आम्ही देवाचे आळशी ।
कांहीं नकळे आम्हामशीं ॥१॥
गोड गोड हो जेवणें ।
आठ दिवसां एक नाहाणें ॥२॥
मऊ पलंग सुषुप्ती ।
निद्रा पाहिजे पूरती ॥३॥
दास म्हणे लोभाविणें ।
करूं साक्षेप भांडणें ॥४॥
॥५॥
आम्ही भगवंताचे भोळे ।
बाह्य अंतरीं मोकळे ॥१॥
क्रोध आला तो साह-वेना ।
उणें उत्तर पहावेना ॥२॥
आम्हां बोलो सके कोण ।
बोलासाठीं वेंचृं प्राण ॥३॥
दास म्हणे नीचोत्तरीं ।
दु:ख वाहूं जन्मवरी ॥४॥
॥६॥
आम्ही भगवंताचीं वेडीं ।
नेणों बोलाची परवडी ॥१॥
आम्हां घ्यावें ऐसें कळे ।
फिरोनि द्यावें हें नकळे ॥२॥
घ्यावें एकाचें बुडवावें ।
तेथें वाईटपण द्यावें ॥३॥
ज्याचे तोंडावरी द्यावें ।
तेणें फिरोनि पडावें ॥४॥
दास म्हणे सांगों किती ।
लोक पाठींच लागती ॥५॥
॥७॥
पहा कलियुगाचे जन ।
कैसे अवघेच दुर्जन ॥१॥
आप्त म्हणे मारूं जातां ।
त्यास वाटे परम व्यथा ॥२॥
पाय देतां मानेवरी ।
सुखें डोळोचे वटारी ॥३॥
रामदास म्हणे मूर्ख ।
नेणे पराव्याचें दु:ख ॥४॥

॥ अभंगसंख्या ॥२९॥