प्रथम परिच्छेद - मलमाससंबंधी विशेषव्रत

मलमासेचव्रतविशेषउक्तोहेमाद्रौपाद्मे अधिमासेतुसंप्राप्तेगुडसर्पिर्युतानिच त्रयस्त्रिंशदपूपानिदातव्यानिदिनेदिने साज्यानिगुडमिश्राणिअधिमासेनृपोत्तम अधिमासेतुसंप्राप्तेत्रयस्त्रिंशत्तुदेवताः उद्दिश्यापूपदानेनपृथ्वीदानफलंलभेत् त्रयस्त्रिंशदपूपान्नंकांस्यपात्रेनिधायच सघृतंसहिरण्यंचब्राह्मणायनिवेदयेत्
नानेनपुत्रांश्चसंपदंचाभिवर्धय यस्यहस्तेगदाचक्रेगरुडोयस्यवाहनं शंखः करतलेयस्यसमेविष्णुः प्रसीदतु कलाकाष्ठादिरुपेणनिमेषघटिकादिना योवंचयतिभूतानितस्मैकालात्मनेनमः कुरुक्षेत्रमयंदेशःकालःपर्वद्विजोहरिः पृथ्वीसममिदंदानंगृहाणपुरुषोत्तम मलानांचविशुद्ध्यर्थंपापप्रशमनायच पुत्रपौत्राभिवृद्ध्यर्थंतवदास्यामिभास्कर मंत्रेणानेनयोदद्यात्रयस्त्रिंशदपूपकान् प्राप्नोतिविपुलांलक्ष्मींपुत्रपौत्रादिसंपदः इतिनिर्णयसिंधौ मलमासनिर्णयः ।

मलमाससंबंधी विशेषव्रत सांगतो.
हेमाद्रींत - पद्मपुराणांत म्हणतो - " अधिकमास प्राप्त असतां गुड, घृत यांनीं युक्त असे तेहतीस अपूप दररोज द्यावे. अधिकमासांत तेहतीस देवतांच्या उद्देशेंकरुन अपूपांचें दान केलें असतां पृथ्वीदानाचें फल मिळतें. कांस्यपात्रांत घृतयुक्त असे तेहतीस अपूप घालून ते हिरण्यसहित ब्राह्मणाला द्यावे. दानाचा मंत्र - " विष्णुरुपी सहस्त्रांशुः सर्वपापप्रणाशनः ॥ अपूपान्नप्रदानेन मम पापं व्यपोहतु ॥ नारायण जगद्वीज भास्करप्रतिरुपक ॥ व्रतेनानेन पुत्रांश्च संपदं चाभिवर्धय ॥ यस्य हस्ते गदाचक्रे गरुडो यस्य वाहनं ॥ शंखः करतले यस्य स मे विष्णुः प्रसीदतु ॥ कलाकाष्ठादिरुपेण निमेषघटिकादिना ॥ यो वंचयति भूतानि तस्मै कालात्मने नमः ॥ कुरुक्षेत्रमयं देशः कालः पर्व द्विजो हरिः ॥ पृथ्वीसममिदं दानं गृहाण पुरुषोत्तम ॥ मलानां च विशुद्ध्यर्थे पापप्रशमनाय च ॥ पुत्रपौत्राभिवृद्ध्यर्थे तव दास्यामि भास्कर ॥ " " ह्या मंत्रेंकरुन जो पुरुष तेहतीस अपूपांचें दान करितो त्याला विपुल लक्ष्मी व पुत्रपौत्रादिक संपत्ति हीं प्राप्त होतात. " इति निर्णयसिंधौ महाराष्ट्रटीकायां मलमासनिर्णयः ॥

पक्षनिर्णयस्तु दैवेमुख्यः शुक्लपक्षः कृष्णः पित्र्येविशिष्यत इतिमाधवेनोक्तः ।

पक्षनिर्णय सांगतो.
" देवकर्माविषयीं शुक्लपक्ष मुख्य आणि पितृकर्माविषयीं कृष्णपक्ष मुख्य आहे " असा माधवानें निर्णय सांगितला आहे, तो समजावा.