प्रथम परिच्छेद - मलमासांत वर्ज्य कर्मै

मलमासेवर्ज्यान्युक्तानिकालादर्शे अनित्यमनिमित्तंचदानंचमहदादिकं अग्न्याधानाध्वरापूर्वतीर्थयात्रामरेक्षणं देवारामतडागादिप्रतिष्ठामौंजिबंधनं आश्रमस्वीकृतिः काम्यवृषोत्सर्गश्चनिष्क्रमः राजाभिषेकःप्रथमश्चूडाकर्मव्रतानिच अन्नप्राशनमारंभोगृहाणांचप्रवेशनं स्नानंविवाहोनामातिपन्नंदेवमहोत्सवः व्रतारंभसमाप्तीचाकाम्यंकाम्यंचपाप्मनाम् प्रायश्चित्तंतुसर्वस्यमलमासेविवर्जयेत् उपाकर्मोत्सर्जनंचपवित्रदमनार्पणम् अवरोहश्चहैमंतः सर्पाणांबलिरष्टकाः ईशानस्यबलिर्विष्णोः शयनंपरिवर्तनं दुर्गेंद्रस्थापनोत्थानेध्वजोत्थानंचवज्रिणः पूर्वत्रप्रतिषिद्धानिपरत्रान्यच्चदैविकमिति अत्रमूलवचनानि हेमाद्रिमाधवादि भ्योज्ञेयानि दिवोदासीयेपि यात्रोत्सवंचदेवादिशपथंदिव्यमेवच मलमासेनकुर्वीतव्याघ्रस्य वचनंयथेति अयंनिर्णयःक्षयमासेपिज्ञेयः रविसंक्रमहीनेयोवर्ज्यावर्ज्यविधिःस्मृतः सएवतुद्विसंक्रांतेमलमासेप्युदीरित इति काठकगृह्योक्तेः ।

मलमासांत वर्ज्य कर्मै सांगतो.
कालादर्शांत म्हणतो - " अनित्य व अनिमित्तक कर्मै; महादानादिक; अग्न्याधान; याग; अपूर्व ( पूर्वी न झालेली ) तीर्थयात्रा; अपूर्व देवदर्शन; देव, आराम, तलाव इत्यादिकांची प्रतिष्ठा ( अर्चा ); उपनयन; आश्रमस्वीकार; काम्यवृषोत्सर्ग; निष्क्रमणसंस्कार; प्रथम राजाभिषेक; चौलसंस्कार; व्रतें; ( महानाम्न्यादि, अनंत, शिवरात्रि इत्यादिक ); अन्नप्राशनसंस्कार; गृहारंभ; गृहप्रवेश; स्नान; विवाह; अतिक्रांत असे जातकर्मादिक संस्कार; देवमहोत्सव; व्रतांचा आरंभ व समाप्ति; अकाम्यकर्म; काम्यकर्म; सर्वप्रायश्चित्त; प्रथम उपाकर्म व उत्सर्जन; पवित्रारोपण; दमनारोपण; हेमंतऋतूंत कर्तव्य अवरोहण; सर्पबलि; अष्टकाश्राद्धें; ईशानबलि; विष्णूचा शयनोत्सव व परिवर्तनोत्सव; दुर्गा व इंद्र यांची स्थापना व विसर्जन; इंद्रध्वज उभारणें आणि दुसरेंही दैविककर्म; हीं सर्व कर्मै पहिल्या ( अधिक ) मासांत वर्ज्य करावीं. तींच कर्मै पुढच्या शुद्ध मासांत करावीं. " याविषयींचीं मूलवचनें हेमाद्रि, माधव इत्यादिक ग्रंथांत पाहावीं. दिवोदासीयांतही म्हणतो - " यात्रा, उत्सव, देवादिकांची शपथ, दिव्यकर्म हीं कर्मै मलमासांत करुं नयेत, असें व्याघ्रऋषिवचन आहे. " हा वर्ज्यनिर्णय क्षयमासाविषयींही जाणावा; कारण, " सूर्यसंक्रांतिरहित ( अधिक ) मासांत जो वर्ज्यावर्ज्यनिर्णय सांगितला तोच निर्णय द्विसंक्रांत ( क्षय ) मासांतही जाणावा " असें काठकगृह्यांत वचन आहे.