श्रीकृष्णजन्म

॥८००८॥
धन्य धन्य नारी । नांदताती घराचारी ॥१॥
ऐशा सुखा पात्र झाल्या । भक्तिप्रेमासी भुलल्या ॥२॥
ज्यासी जैसा भाव । तयालागीं प्राप्ती देव ॥३॥
तुका ह्मणे सांटी जिवा । भेट द्यावी वासुदेवा ॥४॥

॥८००९॥
दुष्टाचिये घरीं दुश्चिन्हें उदेलीं । नक्षत्रें निघालीं शेंडियेसी ॥१॥
विजेचा कल्लोळ वायु झुंजाभार । पर्जन्य अपार दृष्टी केली ॥२॥
दिवसा भुंके भालू भुंक गंधर्वाची । मार्जारें भांडती द्वारापुढें ॥३॥
उलुक ते गृध्र घरामाजी जाती । कावळे करिती कीरकीर ॥४॥
तुका ह्मणे भय दुष्टा धरी मनीं । भक्तांचे सदनीं सुख झालें ॥५॥

॥८०१०॥
आनक दुंदूभी यशोदे सुंदरी । कंसाचिया घरीं बंदिखानी ॥१॥
याचे पोटीं पुत्र होईल आठवा । कंसालागीं तेव्हां मारील तो ॥२॥
तयाचिये धाकें राही जिवापरी । रक्षपाळ द्वारीं ठेवियले ॥३॥
जेव्हां होय सूत येउनियां मारी । आठवा श्रीहरी जन्मकाळ ॥४॥
स्तब्ध होई सर्व ही आधीं पृथिवी । ठायीं ठायीं गोंवी मौनमुद्रा ॥५॥
सात पुत्र त्याचे कंसानें मारीले । श्रीकृष्ण जन्मले वंशधारी ॥६॥
अजन्म्यासी जन्म कैसा घदो शके । दावी भक्तसुख भक्तां लागीं ॥७॥
तुका ह्मणे उभा भक्तिचिया पुढें । दावी वाडें कोडें कवतुक ॥८॥

॥८०११॥
पांडुरंगा तुह्मा भक्तांची करुणा । येती नारायणा दया बहू ॥१॥
जिवाबरोबर आवडती भक्त । ऐसा कृपावंत नाहीं कोठें ॥२॥
करुणेचा सिंधू सिमा नाहीं दये । भक्तांसी अभय पूर्ण तूझें ॥३॥
तुका ह्मणे तुह्मी सर्वस्वें उदार । बळीचें हें द्वार राखीतसां ॥४॥

॥८०१२॥
अनाथ दुर्बल नाहीं कोणी दीन । वाचकाचा मान राखियला ॥१॥
गाईचें पाळण दया सर्वाभूतीं । वैराची हे जाती नाहीं केली ॥२॥
अज वृक व्याघ्र शशक कुरंगें । निर्वैर ते संगें क्रिडताती ॥३॥
नाहीं कोणा भय विचारती मही । आनंद सर्वही जिवांप्रती ॥४॥
तुका ह्मणे काळ आज्ञा वाहे शिरीं । जेथें नाहीं उरी यमभया ॥५॥

॥८०१३॥
यथा काळीं मेघ वर्षती सांगतां । आज्ञा वाहे माथां इंद्रराणा ॥१॥
नाहीं उरीं रोग दैन्य दरिद्रासी । कळी काळ पीशीं झालीं ठेवा ॥२॥
यातीच्या आचारें वर्तती स्वधर्म । क्रिया नित्य नेम राहटती ॥३॥
तुका ह्मणे प्रजा पाळिता हे कैसा । पुत्र स्नेह जैसा लडिवाळ ॥४॥

॥८०१४॥
वेद आज्ञा वर्ण धर्माचें पाळण । संरक्षी ब्राम्हण पूजानेमें ॥१॥
जया जें पाहिजे तयासी ते काळीं । देवूनी सांभाळी द्विजवृंदें ॥२॥
दिधलीं वेतनें बैसलिया ठायीं । मागावें हें नाहीं पुन्हा ऐसें ॥३॥
पातलिया जरी पर्व पितृतीथी । न मिळे अतीथि धुंडीतांही ॥४॥
तुका म्हणे महीमंडळ शोधीतां । नाहींच मागता ऐसें केलें ॥५॥

॥८०१५॥
दिससी मुरारी । प्रौढ डोळिया माझारी ॥१॥
ऐसें धरुं नको रुप । होय सुंदर स्वरुप ॥२॥
मायावेष दिसे स्वप्न । साच न देखे नयन ॥३॥
माता बोले ऐके कानीं । बाळ आला जगदानी ॥४॥
तुका ह्मणे भक्ति श्रेष्ठ । देव चोखितो अंगुष्ठ ॥५॥

॥८०१६॥
देवकीचे पुढें उभा होता हरी । त्यासी नानापरी विनवितसे ॥१॥
बाळ होई आतां वैकुंठीच्या राया । सखया माझिया ऐसें ह्मणे ॥२॥
माझिया उदरीं जन्मलासी ऐसा । जगामाजि ठसा करी ऐसा ॥३॥
लेंकरुं होईन गोकुळासीं न्यावें । ऐसें हें केशवें सांगितलें ॥४॥
तुका ह्मणें ऐसें सांगोनियां हरी । बाळवेष धरी बंदिशाळे ॥५॥

॥८०१७॥
देवकी जंव पाहे हरी झाला बाळ । विसरली सकळ सांगितलें ॥१॥
वसुदेवाप्रती देवकी बोलत । गोकुळा त्वरित यासीं न्यावें ॥२॥
वसुदेव म्हणे सांग गे मजसी । कैसा गोकुळासी जाऊं आतां ॥३॥
गोकुळासी जाऊं कोणत्या रितीनें । रक्षण कंसानें केलें आहे ॥४॥
ऐसा काकुळीत पाहे हरीकडे । उघडी कवाडें क्षणामाजि ॥५॥
बिडी होती पायीं तुटली तात्काळ । राक्षस सकळ झोंपियले ॥६॥
ऐसें पाहोनियां चालिला घेवोनि । देवकी येवोनि मुख पाहे ॥७॥
ह्मणे आतां बाळा कधीं भेटि देसी । बोलतां नेत्रांसीं पाणी आलें ॥८॥
ऐसा तुझा महिमा स्वामी पंढरिनाथा । तारी मज आतां तुका ह्मणे ॥९॥

॥८०१८॥
बंदिशाळे बाहेर जातां वसुदेव । मेघ तो वर्षाव करितसे ॥१॥
ऐसें विलोकुनि धांवें फणिवर । हरीवरी छत्र धरियेलें ॥२॥
पुढें जंव चालिला आडवी यमुना । आतां नारायणा काय करुं ॥३॥
ऐसें ह्मणोनियां उदकीं प्रवेशत । यमुना चढत वरवर ॥४॥
आकंठ उदक झालें वासुदेवा । करितसे धांवा तुझा हरी ॥५॥
तये काळीं चरणीं स्पर्शली यमुना । दोन भाग जाणा झाली तेव्हां ॥६॥
ऐसा तुझा महिमा स्वामी पंढरिराया । लागतसें पाया तुका ह्मणे ॥७॥

॥८०१९॥
उतरुन यमुना वसुदेव चालिला । आला गोकुळाला लवलाहे ॥१॥
नंदाचिये गृहीं जाऊन उभा राहे । चहुंकडे पाहे विलोकुनि ॥२॥
झोंपेंत निमग्न यशोदा सुंदरी । ठेवोनियां हरी घेत माये ॥३॥
मायेसीं घेऊनि आला मथुरेंत । बिडीहो त्वरीत पडे पायीं ॥४॥
ऐसा हो ठकला मायेसीं घेवोन । मागुती बंधन पावला तो ॥५॥
बंदिशाळे आंत रडतसे माया । जाणविती राया तेव्हां दूत ॥६॥
देवकी प्रसृत झाली म्हणोनियां । आला धांवोनियां कंस तेथें ॥७॥
देवकीस ह्मणे कोठें तुझा बाळ । देई हो तत्काळ मजपाशीं ॥८॥
तये काळीं तया देवकी बोलत । सोडा एवढा सूत कंसराया ॥९॥
रात्रिमध्यें त्यानें नाहीं ओळखिलें । पाय ते धरिले बाळकाचे ॥१०॥
तिसी आपटितां गेली निसटून । वरती जाऊन काय बोले ॥११॥
कैसा तुझा काळ वाढे पृथ्वीवरी । अवतरले हरी तुझ्या वधा ॥१२॥
तुजला वधुनी मथुरा घेईल । राज्य हें देईल उग्रसेना ॥१३॥
ऐसें ह्मणोनियां तेव्हां गुप्त झाली । कंसास लागली चिंता फार ॥१४॥
प्रधान कारभारी बोलावी तयासी । तो म्हणे मजसी मारुं पहातां ॥१५॥
ऐसा बा तूं धाक लावियेला तया । तुका ह्मणे राया पंढरीच्या ॥१६॥

॥८०२०॥
नंदाचे सदनीं निजलासे हरी । यशोदा सुंदरी जागी झाली ॥१॥
पुढें जंव पाहे वैकुंठनाथासी । आनंद मानसीं न समाये ॥२॥
यशोदेचे उदरीं जन्मला ह्मणोनी । धांवती गौळणी गोकुळींच्या ॥३॥
गोकुळीचें द्विज धांवतच आले । नंदें उभारिलें मंडण द्वारीं ॥४॥
गर्गमुनी तेव्हां नंदासी म्हणत । उठ हो त्वरित स्नानालागी ॥५॥
उठोनियां नंद स्नानासी चालिला । म्हणे सेवकांला आणा पाणी ॥६॥
स्नान करुनियां पुण्य़वाचन करी । पहावया हरी जात वेगीं ॥७॥
बाळ विलोकुनी नंद आनंदला । मधु तो घातला मुखामाजि ॥८॥
हरीचें हें रुप पाहुनियां डोळां । वाटितो द्विजाला रत्नें तेव्हां ॥९॥
गौळी आले तेव्हां आहेर घेऊनी । नंदासी पुजोनी आनंदले ॥१०॥
यशोदेसी हळदीकुंकुम लावोनी । बोलती गौळणी एकमेकां ॥११॥
एक म्हणे हा गे दिसतो हा बाळ । त्रिभुवन घालील पालथें हें ॥१२॥
एक म्हणे तेव्हां तुझ्या नखावरुनी । जाऊं ओंवाळुने बाळकारे ॥१३॥
हरीचें हें रुप दिसतें सुंदर । उणा दिनकर वाटे मज ॥१४॥
एक म्हणे ऐसी नको बोलूं गोष्टी । बैसलीसे राणी नंदाची ही ॥१६॥

॥८०२१॥
ज्याचिये मंदिरीं उपजला श्रीपति । केशरानें भिंती लिंपियेल्या ॥१॥
वरताचा दिवा मोत्यें जडलीं त्यासी । खालीं हृषीकेशी निजलासे ॥२॥
पलंगाचे पुढें चौरंग मांडिला । यशोदा हरीला घेऊन बैसे ॥३॥
दोघी विडे देती त्रयोदशगुणी । पीकपात्र धरुनी उभी एक ॥४॥
कनकांबराची बुंथी घेऊनी बैसत । आनंद चित्तांत न समाये ॥५॥
भोंवते मिळाले ब्राम्हण बहुत । गर्गमुनी होता पुढें उभा ॥६॥
नंद ही बैसत आनंदेकरुनी । तुका म्हणे धुणी पापाची ही ॥

॥८०२२॥
हात पाहोनियां म्हणे हा श्रीरंग । धन्य तुझें भाग्य वर्णवेना ॥१॥
यशोदेसी म्हणे जगाचा जीवन । कमलनयन पुत्र तुझा ॥२॥
जियेच्या उदरीं उपजला श्रीपती । बहु जपताती वैरी यासी ॥३॥
महाविषें स्तन भरुनी कामिनी । तिसी चक्रपाणी मारील हा ॥४॥
चंडवायू यातें घेऊनी जाईल । विजयी होईल तरी तेथें ॥५॥
अंगावरी गाडा हरीच्या येईल । त्यासी रगडील पायांतळी ॥६॥
दोन वृक्ष यावरी पडती मोडुनी । त्यांसी चक्रपाणी उद्धरील ॥७॥
चोरी करोनियां गोरस भक्षील । गवळणी मोहील गोकुळींच्या ॥८॥
तुका म्हणे यासी असे सर्पभय  तेथें हरी जय पावेल हा ॥९॥

॥८०२३॥
गौळियाचे कुळीं जन्मला वनमाळी । माझा वनामाळी परब्रम्ह ॥१॥
काय पुण्य माझ्या वसुदेवनंदांचें । रत्न वैकुंठीचें पोटीं आलें ॥२॥
जन्मतांचि कान्ह्या वाजवी गाई पान्हा । भाकडा खडाणा त्याही वळत्या ॥४॥
गर्गऋषेश्वरें लिहिली पत्रिका । कृष्ण तिहीं लोकां मुकुटमणी ॥५॥
दुष्ट भावें आली पुतना सोशिली । कृष्णस्पर्शे गेली मोक्षपदा ॥६॥
तुका म्हणे हेंचि भक्तींचे निज गुज । निर्गुण हें सहज गुणा आलें ॥७॥

॥८०२४॥
आनंदी आनंद । यशुमती घरी नंद ॥१॥
घरोघरीं ब्रह्मज्ञान । कथा पुराण कीर्तन ॥२॥
केलें संतर्पण । दिलें ब्राह्मणासीं दान ॥३॥
तुका ह्मणे देव । स्वर्गी पाहती उत्सव ॥४॥

॥८०२५॥
विश्वाचा जनिता घातला पाळणा । केलें नामकर्णा संदीपानें ॥१॥
श्रीकृष्ण गोंवळा भक्तप्रतिपाळ । दुष्ट दैत्यां काळ जन्मलासे ॥२॥
गाई ब्राह्मणांसी गोपाळांसी रक्षी । चित्ताचा हा साक्षी नारायण ॥३॥
गोपिकांची प्रीति कामभोग रती । योगियांसी प्राप्ती नाहीं ऐसी ॥४॥
कंसादि असुर मारील समरीं । सोन्याची नगरी सिंधुपोटीं ॥५॥
धर्मासी संरक्षी पार्थाचा सारथी । त्रिभुवनीं कीर्ति रुढ ज्याची ॥६॥
तुका ह्मणे जें जें बोलावें वचन । तें तें नारायणा शोभा दिसे ॥७॥

॥८०२६॥
तुजविण मज न कंठवे हरी । उचलुनी करीं कडीयेसी ॥१॥
देखोनि राधिका हरिखला देव । रांगतचि जाय हांसोनीयां ॥२॥
चुंबोनियां मुख दिलें आलिंगन । जीवें निंबलोण करुं पाहे ॥३॥
नेऊनियां घरीं भोगिले अनंता । जैसें होतें चित्ता तैसेपरी ॥४॥
पूर्व तपाची या दीधली जी भाक । लाधली तें सुख धणीवरी ॥५॥
नित्यानित्य त्याचा विसर न पडे । उभी द्वारापुढें प्रात:काळी ॥६॥
तुका ह्मणे ज्याचा भाव जैसा चित्तीं । तैसा तो श्रीपति त्या लागीं ॥७॥

॥८०२७॥
ऋण फेडावया अवतार केला । अविनाश आला आकारासीं ॥१॥
शिण झाला वसुदेवदेवकीसी । वधी बाळकांसी दुराचारी ॥२॥
दुराचारी यासी नाहीं भुतदया । आपपर तया पापपुण्य ॥३॥
पुण्यकाळ त्याचा राहिलासे उभा । देवकीच्या गर्भा देव आले ॥४॥
गर्भी तियेचिया आले नारायण । तुटती बंधनें आपें आप ॥५॥
आपें आप बेडया तुटती सांखळ्या । बंधाच्या आगळ्या कडिया कोडें ॥६॥
कोंडमार केला होता बहुत दिवस । सोडवी निमिष न लागतां ॥७॥
न कळता त्यांसी सांगितला भाव । आपणासी ठाव नंदाघरीं ॥८॥
नंदाघरीं जातां येतां वसुदेवा । नाहीं झाला गोंवा सवें देव ॥९॥
सवें देव तया आड नये कांहीं । तुका ह्मणे नाहीं भय चिंता ॥१०॥

॥८०२८॥
फिरविलीं दोनीं । कन्या आणि चक्रपाणी ॥१॥
झाला आनंदें आनंद । अवतरले गोविंद ॥२॥
तुटलीं बंधनें । वसुदेव देवकीचीं दर्शनें ॥३॥
गोकुळासी आलें । ब्रह्म अव्यक्त चांगलें ॥४॥
नंद दसवंती । धन्य देखिले श्रीपति ॥५॥
निशीं जन्मकाळ । आले अष्टमी गोपाळ ॥६॥
आनंदली मही । भार गेला सकळही ॥७॥
तुका म्हणे कंसा । आट भोंविला वळसा ॥८॥

॥८०२९॥
सोडियेल्या गांठी । दरुषणें कृष्णभेटी ॥१॥
करिती नारी अक्षवाणें । जीवभाव देती दानें ॥२॥
उपजल्या काळें । रुपें मोहिलीं सकळें ॥३॥
तुका ह्मणे तेथें बारी । एकी आडोनी दुसरी ॥४॥

॥८०३०॥
मुख डोळां पाहे । तैशीच ते उभी राहे ॥१॥
केल्याविण नव्हे हातीं । धरोनी आरती परती ॥२॥
न धरिती मनीं । कांहीं संकोच दाटणी ॥३॥
तुका ह्मणे देवें । ओस केल्या देहभावें ॥४॥

॥८०३१॥
गोकुळींच्या सुखा । अंतपार नाहीं लेखा ॥१॥
बाळकृष्ण नंदा घरीं । आनंदल्या नरनारी ॥२॥
गुढिया तोरणें । करिती कथा गाती गाणें ॥३॥
तुका ह्मणे छंदें । येणें वेधिलीं गोविंदें ॥४॥

॥८०३२॥
विटंबिलें भट । दिला पाठीवरी पाट ॥१॥
खोटें जाणोनी अंतर । न साहेचि विश्वंभर ॥२॥
तेंचि करी दान । जैसें आइके वचन ॥३॥
तुका ह्मणे देवें । पूतना शोषिली जीवें ॥४॥