|
POINT , s.
(Sharp end) अग्रं, शिखा, शिखरं, अणिःm., आणिःm., अंशुःm., अग्रांशुःm., मुखं, कण्टकः, शलाका;
‘of a needle.’ सूच्यग्रं, कण्टकः;
‘of the foot,’ पादाग्रं, प्रपदं. — (Of a blade, &c.) धारा -रं, कोटिःf., अश्रिःf., पालिः -लीf.-लिका, अणिःm., शिखरं, अग्रं;
‘a sharp point,’ तीक्ष्णाग्रं. —
(Of land, head-land) भूमिनासिका, उदग्रभूमिःf., उदग्रस्थलं, भशलाका. — (Sting, wit of an epigram, &c.) दंशः, उपदंशः, मर्म्मn.(न्), रसः, रहस्यं. —
(Of space or time) अणुःm., परमाणुःm., सन्धिःm. —
(Of the compass) दिक्f.(श्), दिशा, ककुभ्f., काष्ठा, आशा, हरित्f., दिग्वि-भागः;
‘intermediate point,’ विदिक्f., प्रदिक्f., अपदिशं. —
(Dot) विन्दुःm., शून्यं, विप्रुट्f.(ष्), अङ्कः, चिह्नं. —
(Mark in punctuation) चिह्नं, विश्रामचिह्नं, विरामचिह्नं. —
(Particular sub- ject, case under discussion) विषयः, अर्थः, पदं, स्थलं, आस्पदंप्रकरणं, प्रसङ्गः, प्रस्तावः;
‘being to the point,’ प्रासङ्गिकः -की-कं, प्रास्ताविकः &c.;
‘on this point at least,’ अत्र तावत्. —
(Aim, object) लक्षं, लक्ष्यं, अर्थः, आशयः, उद्देशः, अभिप्रायः. — (Characteristic mark, as of a horse, &c.) लक्षणं, विशेषणं,गुणः —
(Degree, pitch) पर्य्यन्तं, अन्तः -न्त, परिमाणं, पदं, आस्पदं,पर्य्यायः, क्रमः;
‘highest point,’ उत्तमपदं, परमपदं, परमास्पदं;
‘to such a point,’ एतावत्पर्य्यन्तं, एतावत्;
‘to what point?’ किम्यर्य्यन्तं,कियत्पर्य्यन्तं;
‘to that point,’ तदन्तं, तत्पर्य्यन्तं. —
(Critical moment) सन्धिःm., कालसन्धिःm., समयः;
‘on the point of, at the point of,’ उद्यतः -ता -तं, उद्युक्तः -क्ता -क्तं, उन्मुखः -खा -खं, or expressed by the desiderative or other forms of adjective. thus,
‘on the point of dying, at the point of death, मरणोन्मुखः -खा -खं, मुमूर्षुः -र्षुः -र्षु, आसन्नमृत्युः -त्युः -त्यु, आसन्नमरणः-णा -णं, मृतप्रायः -या -यं, मृतकल्पः -ल्पा -ल्पं, अन्त्यावस्थः -स्था -स्थं;‘on the point of going,’ गमनोद्यतः -ता -तं, गन्तुमुद्यतः &c., गमनोन्मुखः &c., जिगमिषुः -षुः -षु, गन्तुकामः -मा -मं;
‘on the point of bringing forth,’ प्रसवोन्मुखी, आसन्नप्रसवा, आसन्नप्रसव-काला;
‘he is on the point of rising,’ उत्थातुमुद्यतोऽस्ति, उत्थातुम्इच्छति. —
(Point of view) दृष्टिःf. — (Punctilio, nicety सूक्ष्मता, सौक्ष्न्यं.
ROOTS: अग्रंशिखाशिखरंअणिआणिअंशुअग्रांशुमुखंकण्टकशलाकासूच्यग्रंकण्टकपादाग्रंप्रपदंधारारंकोटिअश्रिपालिलीलिकाअग्रंतीक्ष्णाग्रंभूमिनासिकाउदग्रभूमिउदग्रस्थलंभशलाकादंशउपदंशमर्म्म(न्)रसरहस्यंअणुपरमाणुसन्धिदिक्(श्)दिशाककुभ्काष्ठाआशाहरित्दिग्विभागविदिक्प्रदिक्अपदिशंविन्दुशून्यंविप्रुट्(ष्)अङ्कचिह्नंविश्रामचिह्नंविरामचिह्नंविषयअर्थपदंस्थलंआस्पदंप्रकरणंप्रसङ्गप्रस्तावप्रासङ्गिककीकंप्रास्ताविकअत्रतावत्लक्षंलक्ष्यंआशयउद्देशअभिप्रायलक्षणंविशेषणंगुणपर्य्यन्तंअन्तन्तपरिमाणंपर्य्यायक्रमउत्तमपदंपरमपदंपरमास्पदंएतावत्पर्य्यन्तंएतावत्किम्यर्य्यन्तंकियत्पर्य्यन्तंतदन्तंतत्पर्य्यन्तंकालसन्धिसमयउद्यततातंउद्युक्तक्ताक्तंउन्मुखखाखंमरणोन्मुखमुमूर्षुर्षुर्षुआसन्नमृत्युत्युत्युआसन्नमरणणाणंमृतप्राययायंमृतकल्पल्पाल्पंअन्त्यावस्थस्थास्थंगमनोद्यतगन्तुमुद्यतगमनोन्मुखजिगमिषुषुषुगन्तुकाममामंप्रसवोन्मुखीआसन्नप्रसवाआसन्नप्रसवकालाउत्थातुमुद्यतोऽस्तिउत्थातुम्इच्छतिदृष्टिसूक्ष्मतासौक्ष्न्यं
To POINT , v. a.
(Sharpen to a point) तीक्ष्णाग्रीकृ, तीक्ष्णीकृ, तीक्ष्ण-धारीकृ, शिताग्रीकृ, निशो (c. 4. -श्यति -शातुं), तिज् (c. 10. तेजयति-यितुं), साग्रीकृ. —
(Direct towards, aim at) लक्षीकृ, उद्दिश्,समुद्दिश्, निर्दिश्, अभिसन्धा, लक्ष्;
‘pointing to,’ उद्दिश्य. —
(Punctuate) विश्रामचिह्नानि or विरामचिह्नानि अङ्क् (c. 10. अङ्कयति-यितुं) or कृ. — (Point out, show by the finger, &c.) प्रदिश् (c. 6 -दिशति -देष्टुं), निर्दिश्, उद्दिश्, विनिर्दिश्, वन्दिश्, आदिश्,अङ्ग्ल्या निर्दिश् or प्रदिश् or दृश् (c. 10 दर्शयति -यितुं) or प्रदृश्or सूच् (c. 10. सूचयति -यितुं) or संसूच्;
‘point out the way,’ मार्गम् आदेशय.
ROOTS: तीक्ष्णाग्रीकृतीक्ष्णीकृतीक्ष्णधारीकृशिताग्रीकृनिशोश्यतिशातुंतिज्तेजयतियितुंसाग्रीकृलक्षीकृउद्दिश्समुद्दिश्निर्दिश्अभिसन्धालक्ष्उद्दिश्यविश्रामचिह्नानिविरामचिह्नानिअङ्क्अङ्कयतिकृप्रदिश्दिशतिदेष्टुंविनिर्दिश्वन्दिश्आदिश्अङ्ग्ल्यादृश्दर्शयतिप्रदृश्सूच्सूचयतिसंसूच्मार्गम्आदेशय
To POINT , v. n.
(With the finger) अङ्गुलिनिर्देशं कृ, अङ्गुल्या निर्दिश्or प्रदिश्. See the last. —
(Have direction or aim) उद्दिश्उद्देशकः -का -कं भू, उद्देश् कृ, लक्षीकृ or expressed by दिश्य or मुख or अग्र in comp.; as,
‘to point towards the south,’ दक्षिणदिश्यः -श्या -श्यं भू, दक्षिणमुखः &c. भू, दक्षिणाग्रः &c. भू.
ROOTS: अङ्गुलिनिर्देशंकृअङ्गुल्यानिर्दिश्प्रदिश्उद्दिश्उद्देशककाकंभूउद्देश्लक्षीकृदिश्यमुखअग्रदक्षिणदिश्यश्याश्यंदक्षिणमुखदक्षिणाग्र
|