संस्कृत सूची|पूजा विधीः|अथ ऋग्वेदीयब्रह्मकर्मसमुच्चयः|अथसंस्कारप्रकरणम्| अथबलिदानम् अथसंस्कारप्रकरणम् अथसंस्कारप्रकरणम् अथसंस्कारक्रम: अथगणपतिपूजनम् अथपुण्याहवाचनम् अथकर्मांगदेवता: अथमातृकापूजनम् अथनांदीश्राध्दविचार: अथनांदीश्राध्दम् अथग्रहयज्ञ:परिशिष्टोक्त: ग्रहयज्ञोमात्स्योक्त: (अयुतहोम:) अथबलिदानम् अथवसोर्धारानुवाक: अथाग्न्युपघातेप्रायश्चित्तानि अथाग्निनामानि अथस्थालीपाकप्रयोग: अथगृह्याग्ने:पुन:संधानम् अथभुवनेश्वरीशांति: अथगर्भाधानम् अथनारायणबलि: अथनागबलि: अथदत्तपुत्रविधानम् पुंसवनानवलोभनसीमंतोन्नयनानि अथानवलोभनम् अथसीमंतोन्नयनम् अथजातकर्मप्रयोग: अथषष्ठीपूजा अथनामकरणप्रयोग: अथसूर्यावलोकनम् अथनिष्क्रमणप्रयोग: अथोपवेशनविधि: अथावन्नप्राशनप्रयोग: अववर्धापनविधि: अथकूष्मांडहोम: अथबृहस्पतिशांति: अथोपनयनम् अथमंडपदेवताप्रतिष्ठा अथघटीस्थापनं अथयेयज्ञेनसूक्तम् उपनयनप्रयोग: अथानुप्रवचनीयहोम: अथप्रदोषगर्जितादिशांति: उपनयनाग्मिनाशेप्रायश्चित्तम् अथमेधाजननप्रयोग: अथविवाहपूर्वंदिनकृत्यम् अथसीमांतपूजनम् अथवरस्यवधूग्रहगमनम् अथमधुपर्क: अथगौरीहरपूजा अथसत्येनोत्तभितासूक्तम् अथऋक् चवेत्यादिब्राह्मणखंडवाक्यानि अथकन्यादानम् अथविवाहहोम: अथगृहप्रवेशनीयहोम: अथविवाहचतुर्थदिनकृत्यम् अथवधूगृहप्रवेश: अथदेवकोत्थापनमंडपोद्वासने अथाग्निद्वयसंसर्गप्रयोग: अथाशौचेहोमविधि: अथापत्कालेकर्तव्योहोमद्वयसमासप्रयोग: अथगुर्वापदिपक्षहोम: अथाग्निसमारोपविधि: अथाग्रयणहोम: अथपिंडपितृयज्ञ: अथाग्निसंसर्गदोषेप्रायश्चित्तम् अथार्कविवाह: अथगोप्रसवशांति: अथमूलजननशांति: अथाश्लेषाजननशांति: अथज्येष्ठाजननशांति: अथकृष्णचतुर्दशीजननशांति: अथसिनीवालीकुहुजननशांति: अथदर्शजननशांति: अथव्यतीपातसंक्रमणजननशांति: अथवैधृतिजननशांति: अभद्राजननशांति: अथाधोमुखजननशांति: अथैकनक्षत्रजननशांति: अथग्रहणजननशांति: अथनक्षत्रगंडांतशांति: अथतिथ्यादिगंडांतशांति: अथविषनाडीजननशांति: अथयमलजननशांति: अथत्रिकप्रसवशांति: अथसदंतजननशांति: अथसिंहार्केगोप्रसवशांति: अथप्रसववैकृतशांति: संस्कारप्रकरणम् - अथबलिदानम् ऋग्वेदीयब्रह्मकर्मसमुच्चयः Tags : brahmarugvedsanskritॠग्वेदब्रह्मसंस्कृत अथबलिदानम् Translation - भाषांतर श्री: ॥ सपत्नीकोयजमान:प्रतिबलिंसंकल्प्यसाक्षतजलंत्यजेत् ॥ तध्यथा ॥ अग्न्यायतनस्यसमंताद्दिक्षुमाषभक्तबलीन् दिक्पालेभ्योदध्यात् ॥ त्रातारमिंद्रंगर्गइंद्रस्त्रिषुप् इंद्रप्रीत्यर्थेबलिदानेविनियोग: ॥ ॐ त्रातारमिंद्र० ॥ इंद्रायसांगायसपरिवारायसायुधासशक्तिकायएषमाषभक्तबलिर्नमम ॥भोइंद्रंदिशंरक्षबलिंभुंक्ष्वममयजमानस्यकुटुंबस्यायु:कर्ताक्षेमकर्ताशांतिकर्तापुष्टिकर्ताभवेतिपुष्पाक्षतजलानिपूर्वाभिमुखस्त्यजेत् ॥१॥अग्निंदूतंमेधातिथिरग्निर्गायत्री अग्निप्रीत्यर्थेबलिदानेवि० ॥ ॐ अग्निंदूतंवृणीमहे० ॥अग्नेयसांगाय० ॥२॥यमायसोमंयमोयमोनुष्टुप् यमप्रीत्यर्थेबलिदानेवि० ॥ ॐ यमायसोमं० ॥ यमायसांगाय० ॥३॥मोषुण:कण्वोनिऋतिर्गायत्री निऋतिप्रीत्यर्थेबलि० ॥ ॐ मोषुण:परापरा० ॥ निऋतयेसांगाय० ॥४॥तत्त्वायामिशुन:शेपोवरुणस्त्रिष्टुप् वरुणप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ तत्त्वायमिब्रह्मणा० वरुणायसांगाय० ॥५॥तववायोव्यश्वोवायुर्गायत्री वायुप्रीत्यर्थे बलि० ॥ ॐ तववायवृतस्पते० वायवेसांगाय० ॥६॥सोमोधेनुंगोतम:सोमस्त्रिष्टुप् सोमप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ सोमोधेनुंसोमोअर्वत० ॥ सोमायसांगाय०॥७॥तमीशानंगोतमईशानोजगती ईशानप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ तमीशानंजगत:० ईशानायसांगाय० ॥आकाशभूमिभ्यां० ॥ ततोग्रबलयोदेया: तत्रपूर्वेआकृष्णेनहिरण्यस्तूप:सवितात्रिष्टुप् सूर्यप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ आकृष्णेनरजसा० ॥ आदित्यायसांगायसपरिवारायईश्वराग्निरुपाधिदेवताप्रत्यधिदेवतासहितायेमंसदीपमाषभक्तबलिंसरर्पयामिइतिपुष्पांजलिंक्षिपेत् ॥ भोआदित्येमंबलिंगृहाणममयजमानस्य० ॥१॥आप्यायस्वगोतम:सोमोगायत्री सोमप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ आप्यायस्वसमेतु० ॥ सोमायसांगाय० उमाब्रूपाधिदेवताप्रत्यधिदेवतासहितायेत्यादि० ॥२॥अग्निर्मूर्धाविरुपोंगारकोगायत्री भौमप्रीत्यर्थेबलिदाने० ॥ ॐ अग्निर्मूर्धादिव: ० ॥ भौमायसांगाय० स्कंदभूमिरुपाधिदेवताप्रत्यधिदेवतासहितायेत्यादि० ॥३॥उब्धुध्यध्वंबुधोबुधस्त्रिष्टुप् बुधप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ उब्धुध्यध्वंसमनस:० बुधायसांगाय० नारायणविष्णुरुपाधिदेवताप्रत्यधिदेवतासहितायेत्यादि० ॥४॥बृहस्पतेगृत्समदोबृहस्पतिस्त्रिष्टुप् बृहस्पतिप्रीर्त्यर्थेबलि० ॥ ॐ बृहस्पतेअति० बृहस्पतयेसांगाय० ॥ ब्रह्मेंद्ररुपाधिदेवताप्रत्यधिदेवतासहितायेत्यादि० ॥५॥शुक्र:पराशर:शुक्रोद्विपदाविराट् शुक्रपीत्यर्थेबलि० ॥ ॐ शुक्र:शुशुक्काँउषोन० शुक्रायसांगाय० इंद्रेंद्राणीरुपाधिदेवताप्रत्यधिदेवतासहितायेत्यादि० ॥६॥शमग्निरिरिंबिठि:शनिरुष्णिक् शनिप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ शमग्निरग्निभि:० ॥ शनैश्चरायसांगाय० यमप्रजापतिरुपाधिदेवताप्रत्यधिदेवतासहितायेत्यादि० ॥७॥कयानोवामदेवोराहुर्गायत्री राहुप्रीत्यर्थेबलि० ॥ ॐ कयानशित्र० ॥ राहवेसांगाय० कालसर्परुपाधिदेवताप्रत्यधिदेवतासहितायेत्यादि ॥८॥केतुंकृण्वन्मधुच्छंदा:केतुर्गायत्रीकेतुप्रीत्यर्थेबलि० ॥ ॐ केतुंकृण्वन्न० केतवेसांगायसपरिवाराय० चित्रगुप्तब्रह्मरुपाधिदेवताप्रत्यधिदेवतासहितायेत्यादि० ॥ तत:गणानांत्वागृत्समदोगणपतिर्जगती गणपतिप्रीत्यर्थेबलिदाने० ॥ॐ गणानांत्वागणपतिं० गणपतयेसांगायसपरिवाराय ऋध्दिबुध्दिसहितायेत्यादि० ॥१॥जातवेदसेकश्यपोदुर्गात्रिष्टुप् दुर्गाप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ जातवेदसेसुनवाम० दुर्गायैसांगायैसपरिवारायैयुधायैसशक्तिकायैइमंबलिं० ॥ भोदुर्गे० ममयजमानस्यायु:कत्रींतुष्टिकत्रींऋध्दिकत्रींभव ॥२॥तववायोव्यश्वोवायुर्गायत्री वायुप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ तववायवृत० वायवेसांगायेत्यादि० ॥३॥आदित्प्रत्नस्यवत्सआकाशोगायत्री आकाशप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ आदित्प्रत्नस्यरेतसो० आकाशायसांगायेत्यादि० ॥४॥एषोउषा:प्रस्कण्वोश्विनौगायत्री अश्विप्रीत्यर्थेबलिदाने० ॐ एषोउषाअपूर्व्या० अश्विभ्यांसांगाभ्यांसपरिवाराभ्यांसायुधाभ्यांसशक्तिकाभ्यामिमंमाषभक्तबलिं० ॥ भोअश्विनौअमुंबलिंगृह्णीतंममयजमानस्यआयु:कर्तारौक्षेमकर्तारौभवतं ॥५॥वास्तोष्पतेवसिष्ठोवास्तोष्पतिस्त्रिष्टुप् वास्तोष्पतिप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ वास्तोष्पते० ॥ वास्तोष्पतयेसांगायेत्यादि० ॥६॥तत:क्षेत्रपालबलि: ॥ क्षेत्रस्यवामदेव:क्षेत्रपालोनुष्टुप् क्षेत्रपालप्रीत्यर्थे० ॥ ॐ क्षेत्रस्यपतिना० ॥ क्षेत्रपालायसांगायसपरिवारायभूतप्रेतपिशाचराक्षसडाकिनीशाकिनीवेतालपरिवारयुतायइममित्यादि ॥ तत:शूद्रादिनातद्बलिनयनेकृतेशांतापृथिवीतिभुवंप्रोक्ष्यसयजमानाआचार्य:प्रक्षालितपाणिपादाआचांत:सर्वकर्मप्रपूरणींभद्रद्रव्यदांपूर्णाहुतिंहोष्यामिइतिसंकल्प्य स्त्रुचिद्वादशगृहीतमाज्यंफलसंयुतंगृहीत्वातस्यांगंधपुष्पाक्षतालंकृताग्रंस्त्रुवमधोविलंनिधायस्त्रुक्स्त्रुवंशंखमुद्रयागृहीत्वोर्ध्वस्तिष्ठन् ॥ मूर्धानंभरद्वाजोग्निर्वैश्वानरस्त्रिष्तुप् पूर्णाहुतौविनियोग: ॥ ॐ मूर्धानंदिवो० ॥ अनेनपूर्णाहुतिंहुत्वाअग्नयेवैश्वानरायेदंनममेतित्याग: ॥ यद्वा ॐ मूर्धानं० ॥ पुनस्त्वाग्निर्वसुरुद्रादित्यास्त्रिष्टुप् ॥ पूर्णादर्विविश्वेदेवा:शतक्रतुरनुष्टुप् ॥ सप्ततेअग्नेसप्तवानग्निर्जगती ॥ पूर्णाहुतौवि० ॥ इतिचतुर्भिर्हुत्वा ॥ इदमग्नयेवैश्वानरायवसुरुद्रादित्येभ्य:शतक्रतवेसप्तवतेग्नयेचनममेतित्याग: ॥ तत:संस्त्रावहोमादिकर्मशेषंसमापयेत् ॥ तत:सर्वौषधै:सर्वगंधैश्चविलिप्तांगंप्राड्मुखंयजमानंसपरिवारंचत्वारोविप्राउदड्मुखाऐशानीमुखावाग्रहकुभोदकेन समुद्रज्येष्ठाइत्याध्यैरभिषेकमंत्रैर्ग्रहमंत्रै: सुरास्त्वामभिषिंचंत्वित्यादिपौराणमंत्रैश्चाभिषिंचेयु: ॥ ततोयजमान:स्त्रात्वाशुक्लांबरगंधमाल्याधर:प्राड्मुखोयजमानोग्रहादीनांचोत्तरपूजांविधायाग्निंसंपूज्यविभूतिंधारयेत् ॥ ततोवरणक्रमेणर्त्विजोयजमानहस्तेश्रेय:संपादनंकुर्यु: ॥ यजमानआचार्यादिभ्य:अमुककर्मण:श्रेयोग्रहणंकरिष्ये ॥ आचार्य:शिवाआप:संत्वितियजमानहस्तेजलंक्षिपेत् ॥ सौमनस्य०पुष्पं ॥ अक्षतंचारिष्टं० अक्षतान् ॥ दीर्घमायु:० पुनर्जलं ॥ भवन्नियोगेनमयाअमुककर्मणियत्कृतंजपहोमादितदुत्पन्नंयच्छ्रेयस्तत्तुभ्यमहंसंप्रददे ॥ तेनत्वंश्रेयस्वीभव ॥ सचतथास्त्त्वितिवदेत् ॥ एवंब्रह्मादय: ॥ तत:कर्ताग्ने:पश्चादाचार्यर्त्विजउदड्मुखान्संपूज्यदेशकालौसंकीर्त्य कृतैतदयुतहोमाख्यग्रहयज्ञस्यप्रतिष्ठासिध्दर्थ्यंश्रीसूर्यप्रीत्यर्थंइमांकपिलांरुद्रदैवत्याममुकगोत्रायामुकशर्मणेआचार्यायदक्षिणांसंप्रददेनममेत्युक्त्वा ॥ कपिलेसर्वदेवानांपूजनीयासिरोहिणी ॥ तीर्थदेवमयीयस्मादत:शांतिप्रयच्छमे ॥ इतिपठेत् ॥ एवमग्रे ॥ पुण्यस्त्वंशंखपुण्यानांमंगलांचमंगलं ॥ विष्णुनाविधृतोनित्यमत:शांतिं० ॥ इतिसोमायशंखं ॥ धर्मस्त्वंवृषरुपेणजगदानंदकारक: ॥ अष्टमूर्तेरधिष्ठानमत:पाहिसनातनेतिभौमायवृषं ॥ हिरण्यगर्भगर्भस्थमितिबुधायहेम ॥ पीतवस्त्रयुगंयस्माद्वासुदेववस्यवल्लभं ॥ प्रदानात्तस्यवैविष्णोतत:शांतिं० ॥ इतिगुरवेपीतवस्त्रं ॥ विष्णुस्त्वमश्वरुपेणयस्मादमृतसंभव: ॥ चंद्रार्कवाहनंनित्यमत:शांतिं० ॥ इतिशुक्रायाश्वं ॥ यस्मात्त्वंपृथिवीकृष्णाधेनोकेशवसंनिभा ॥ सर्वपापहरानित्यमत:शांतिं० ॥ इतिशनयेकृष्णांगां ॥ यस्मादायसकर्माणित्वदधीनानिसर्वदा ॥ लांगलान्यायुधादीनितस्माच्छांतिं० ॥ इतिराहवेलोहं ॥ यस्मात्त्वंछागयज्ञानामंगत्वेनव्यवस्थित: ॥ यानंविभावसोर्नित्यमत:शांतिं० ॥ इतिकेतवेछागं ॥सर्वेषांवागावो गवामंगेषुतिष्ठंतीतिदेया: ॥ सर्वेभ्योवासुवर्णं ॥ ततोविभवेसतिशय्यारत्नभूमिवस्त्रकांचनान्यापियथाशक्तियथाश्रद्धंदध्यात् ॥ ततोब्रह्मादृत्विग्भ्योयथाशक्तिदक्षिणांदत्त्वायांतुदेवेतिवान् गच्छगच्छेत्यग्निंचविसृज्यतत्पीठंसोपस्करमाचार्यहस्तेप्रतिपाध्यपत्न्यासहरुपंरुपमित्याज्यावलोकनांते तदाज्यंसद्क्षिणंब्राह्मणायदत्त्वोक्तसंख्ययागुडौदनादिभिर्विप्रान्संभोज्याशिषोगृहीत्वाकर्मेश्वरार्पणंकुर्वात् ॥ इति (अयुतहोमसंवलितो) मात्स्यानुसारीग्रहयज्ञप्रयोग:संपूर्ण: ॥ N/A References : N/A Last Updated : July 28, 2023 Comments | अभिप्राय Comments written here will be public after appropriate moderation. Like us on Facebook to send us a private message. TOP