ह्याळसेन कथा - अभंग १७६ ते २००

ऐसें जाणतं मनीं । पांडवा सारथी चक्रपाणी । तरी कासया निर्वाणीं । येतां तुह्मी ॥१७६॥
तया सारथी देवरावो । तो पांडवांसी देईल जयो । कौरवांसी करी क्षयो । हें निभ्रांत जाणा ॥१७७॥
धरूनि मच्छाचा वेषू । दैत्य वधिला तो शंखू । कूर्मवेषें भूमि गोळकू । धरिला पृष्टीं ॥१७८॥
जैं वराहरूप नटला । तो हिरणाक्षु दैत्य वधिला । हिरण्यकश्यपू वधिला । नरसिंहवेषें ॥१७९॥
जें खुजें रूप धरूनि । बळीं पाताळीं घालूनि । पृथ्वी नि:क्षेत्री करुनी । परशरामें ॥१८०॥
विरोचनाची होऊनि नारी । मग तो निर्दाळिला वैरी । ऐसा कपटी श्रीहरी । नेणसी राया ॥१८१॥
पहिलचि घेतला विचारू । तरी कासया होता संहारू । भीष्म देवासारखा वीरू । कासया पडता ॥१८२॥
कासया पडता लक्ष्मण । जयद्रथा होतें कां निर्वाण । ऐसें तुझें मूर्खपण । दुर्योधना ॥१८३॥
आतां सांगसी विचारू । तोचि आम्ही करूं । वांयां करितोसी संहारू । महावीरांचा ॥१८४॥
पाहें तुझिये कारणीं । वीर पडती रणीं । ऐसी तुझी करणी । दुर्योधना ॥१८५॥
ऐसें द्रोणगुरु बोलिला । दुर्योधनु काळवंडला । उगाची तो राहिला । मौनरूपीं ॥१८६॥
तंव बोलिला कृपाचारी । गूढा असे याच्या शरीरीं । श्रीगुरु तुमच्या उत्तरीं । न बोले कांहीं ॥१८७॥
तंव बोलिला गुरुरावो । तुवां कां धरिला मौनभावो । जो सांगसी उ-पावो । तोचि करूं ॥१८८॥
तंव बोलिला दुर्योधनू । या वीरासी संहारून । यामागें जीवूं कीं मरून । भलतेंचि घडो ॥१८९॥
तंव द्रोणू बो-लिला रायासी । ब्रह्मशस्त्र आहे मजपाशीं । येणें शस्त्रें अर्जुनाशीं । घातु असे ॥१९०॥
हें शस्त्र गा दुर्योधना । घातुक याचिया प्राणा । उदैक पार्थाचिया प्राणा । घेऊं आम्हीं ॥१९१॥
तंव दुर्योधन ह्मने गुरूसी । यापुढा जेव्हां वांचसा । मग अर्जुनातें वधिसी । समरांगणीं ॥१९२॥
भ्रस्तुत चुकवावें मरणारात्रीं आडतें कायसें विघ्नाहें कार्य अवश्य करून । यासी वधावें ॥१९३॥
श्रीगुरु बोले उत्तरीं । अभिमन्यु मारिला जया परी । तैसोंचि करावें वीरीं । आजीं देखा ॥१९४॥
मग एकवटले वीर । चालिला कौरवांचा भार । शत्रा अस्त्रीं अंधकार । पडिला तेथें ॥१९५॥
तें देखिएलं ह्माळसेनें । तेणें पचारिला द्रोण । तुह्मां लाज नाहीं मी ह्मणे । पळतां रणीं ॥१९६॥
वीर ह्मणवितां भारथीचे । थोर पुरुषार्थ तुमचे । महत्त्व न राखा नांवाचें । पळतां रणीं ॥१९७॥
क्षेत्रीं झुंजतां रणीं । पाठी देउनी पळे प्राणी । तो पडे यमवदनीं । कोटि वरुषें ॥१९८॥
नातरी पळतियासी मारी । कीं नि:शस्त्रिया अव-धारी । कीं शरणागतासी वधारी । तो अप्रयोजकू ॥१९९॥
एकवळा कीं करुनी । एकलियासी वधिती रणीं । तयासी होय यमजाचणी । चंद्रार्क वरी ॥२००॥