श्रीनामदेव चरित्र - अभंग ४१ ते ५०

४१
लावोनि भवभयें तुवां केलेंज साचें । देह नव्हे याचें ऐसें केलें ॥१॥
सुखभोग सर्व दिला टाकोनियां । नेणें तुझ्या पायांपरतें कांहीं ॥२॥
ऐसें काय केलें नामया चाळविलें । समूळ बुडविलें अपणांमाजीं ॥३॥
आम्हां दुर्बळांचा करोनियां घात । केला वाताहात घराचार ॥४॥
आतां तुजविण कोणाचें साउली । पाळली पोसिली तुझी देवा ॥५॥
संकटीं उदरीं वाहिली म्यां आशा । होता भरंवसा थोर याचा ॥६॥
तंव तुवां लाविला आपुलिया सवें । नव्हे मज कांहीं ऐसा केला ॥७॥
काया वाचा मनें सांडोनियां मज । अनुसरला तुज मनोभावें ॥८॥
नकळे तुझी माव काय या दाविलें । परतेनासें केलें चित्त याचें ॥९॥
आतां माझा शीण निवारिल कोण । एका तुजविण पांडुरंगा ॥१०॥
गोणाई म्हणे  देवा देई जीवदान । सुखाचें निधान नामा माझा ॥११॥

४२
राही रखुमाई सत्यभामा माता । सिकवा वो कांता बहुतां परी ॥१॥
संत सनकादिक साक्ष हे सकळ । येणें माझें बाळ चाळविलें ॥२॥
हा काय आमुचा धनी कीं गोसावी । नाहीं तें शिकवी लेंकुरासी ॥३॥
जाला देव तरी पडों याच्या पायां । मैंदावें केलिया भलें नव्हे ॥४॥
भीड तुटलिया नेईन चोघां चारीं होईल समसरीं याची मज ॥५॥
देव कांहीं आम्ही नसति ऐकिले । परी नाहीं देखिले ऐसे कोठें ॥६॥
दर्शनेंचि जेथें जीवित्वाची हानी । नाठवे परतोनि घराचारा ॥७॥
कैंची वो पंढरी मी वो काय जाणे । याच्या पुत्रपणें देखियेलीं ॥८॥
याअ देवासी भेटी जन्ममरण तुटी । मावळली गोष्टी संसराची ॥९॥
तुम्ही अवघ्याजणी जीवाच्या सांगातिणी । पुसा याचे मनीं काय आहे ॥१०॥
देऊनियां नामा मज लावा वाटे । गोणाई म्हणे वोखटें न करा देवा ॥११॥

४३
अरे विठोबा आतां पाहे मजकडे । कांज्रे केलें वेडें बाळ माझें ॥१॥
तुझें उच्छिष्ट खादलें त्वां काय दिधलें । भलें  दाखविलें देवपण ॥२॥
आधीं त्वां तयाचें भोगूं पैं जाणावें । भक्ता सुख द्यावें आनंदाचें ॥३॥
गोणाई म्हणे देवा तुज बांधलें दावें । तरी तुज भ्यावें संतां ॥४॥

४४
हरी त्वां कोणाचें बरवें केलेंज । पूर्ण आम्हां कळों आलें ॥१॥
नारदा वैष्णव जगजेठी । त्यासी लाविली लंगोटी ॥२॥
मयुरध्वज राजा भला । त्यासि करवतीं घातला ॥३॥
बळी दानशीळ भला । तुवां पाताळीं घातला ॥४॥
भीष्म वैष्णवांचा राव । त्याचा बाणें पूजिला ठाव ॥५॥
रूक्मांगद हरिचा दास । त्याचा गांवच केला वोस ॥६॥
बाळ एकुलतें एक । तें त्वां ज्ञानीच केला शुक ॥७॥
उपमन्यु बाळक पाहें । क्षीरसागरीं कोंडिलें आहे ॥८॥
धुरू बाळक गोजिरवाणें । त्याचें खुंटलें येणें जाणें ॥९॥
हरिश्चंद्र ताराराणी । डोंबा घरीं वाहे पाणी ॥१०॥
प्रल्हाद भक्तीचा भुकेला । त्याचा बाप त्वां वधिला ॥११॥
हनुमंत भक्त निकट । त्यासी केलें तूं मर्कट ॥१२॥
पुण्यवंत राजा नळ । त्याचा केला तुवां छळ ॥१३॥
श्रियाळ राजा भला । त्याचा बाळ त्वां खादलाअ ॥१४॥
तुज कोणी न म्हणे भलें । बाळ पोटीचें कोवळें ॥१५॥
जिकडे तिकडे तुम्ही दोघें । तिकडे तिसरा नामा मागें ॥१६॥
तुज नाहीं जाती कुळ । जेऊनि भ्रष्टविलें बाळ ॥१७॥
जेणें तुझें नाम घेतलें । तें संसारावेगळें केलें ॥१८॥
आतां जेविसी तरी तुज आण । ऐकोनि हांसे जगज्जीवन ॥१९॥
नामा दिला माते हातीं । नयन  भरले अश्रुपातीं ॥२०॥
माय  पाहे नामदेव । तंव्व तो जालाअ केशवराव ॥२१॥
माय म्हणे नये कामा । तुझा ओपिला तुज नामा ॥२२॥
गोणाई म्हणे हरी । तुझी करणी तुजचि बरी ॥२३॥

४५
गोणाई म्हणे नाम्या वचन माझें ऐक । पोटींचें बाळक म्हणोनि सांगे ॥१॥
महिमेचा संसार सांडोनि आपुला । संग त्वां धरिला निःसंगाचा ॥२॥
या काय मागसी तो काय देईल । शीघ्रची नेईल वैकुंठासी ॥३॥
सविल्याचीं लेंकुरें वर्तताती कैसीं । तूं मज जालासी कुळक्षय ॥४॥
धनधान्य पुत्र कलत्रें नांदती । तुज अभाग्याचे चित्तीं पांडुरंग ॥५॥
शिवण्या टिपण्या घातलेंसें पाणी । न पाहासी परतोनि घराकडे ॥६॥
कैसी तुझी भक्ती या लौकिकावेगळी । संसाराची होळी केली नाम्या ॥७॥
याची तुवां कैसी धरियेली कांस । हा तंव कवणास जालाअ नाहीं ॥८॥
त्यातें जे अनुसरती त्याचें नुरे कांहीं । देव नव्हे पाही हा घरघेणा ॥९॥
गोकुळीं करी चोरी आपुलें पोट भरी । यो तुज निर्धारीं देईल काई ॥१०॥
लक्षुमीसारिखी सुंदर टाकोनी । ताटिका गौळणी गौळीयांच्या ॥११॥
अष्टसिद्धी दासी जयाच्या कामारी । कल्पवृक्ष द्वारीं कामधेनु ॥१२॥
बळीच्याचि घरा भीक मागूं गेला । धरूनी बांधिला दारवंटा ॥१३॥
कुबज्या कुरूप कंसाचिया दासी । जीवें भावें तिसी रतलासे ॥१४॥
यातें भजती त्याच्या संसाराची नासी । जडला जीवेंसी नवजाय ॥१५॥
ठकोनियां येणें बहु नाडियेलें । तैसें तुज जालें सत्य जाण ॥१६॥
गोणाई म्हणे नाम्या बरें नाहीं केलें । घर बुडविलें कुळासहित ॥१७॥

४६
नामा म्हणे माते परियेसी वचन । गुज मी सांगेन अंतरीचें ॥१॥
धरोनि माझी वृत्ति पाहें माझें सुख । मी सांगतों तें ऐक जननिये ॥२॥
कायावाचामनें ममत्व माझ्या ठायीं । तें तूं ठेवीं पाई विठोबाचे ॥३॥
मग हा कृपासिंधु न विसंबेल तुज । अनाथाची लाज हाचि राखे ॥४॥
पाहे पां पशु जळचरें गांजिले । सकळीं सांडिले जिवलगीं ॥५॥
पितांबरासहित घालोनियां उडी । सोडविला पानेडी अनाथ म्हणोनी ॥६॥
प्रल्हादाकारणें जाला पैं पिसाट । धरिले विकट रूप देवें ॥७॥
विदारुनी दैत्य आवेशें बहुत । यानें माझा भक्त गांजियेला ॥८॥
पांडवांचें काज करितां नाहीं लाज । म्हणे शरण मज अनन्य भावें ॥९॥
पाडसाकारणें  जैसी कुरंगिणी । तैसा रानींवनीं सांभाळित ॥१०॥
जन्मोनियां माझे बहु लळे केले । अडचणी सांभाळिलें अनाथनाथें ॥११॥
नामा म्हणे याचे दृढ धरिले चरण । कळिकाळापासोन सोडविलें ॥१२॥

४७
लाभाचिया लोभें मज म्हणसी आपुलें । परी नेणसी तापलें चित्त माझें ॥१॥
जन्म मरण दुःखें शिणलों यातायाती । ऐसी माझी खंती न विचारिसी ॥२॥
म्हणोनि विठोबाचा जालों शरणागत । तेणें माझें हित ऐसें केलें ॥३॥
पुत्र कलत्र सकळ भजती हितालागीं । दुःखाचे विभागीं नव्हती कोणी ॥४॥
जन्मोनि भजतांज उचित एक चुके । तें होय पारिखे क्षणामाजीं ॥५॥
नाना योनीं हिंडतां आपुलें निज कर्म । मज होय श्रम तें तूं देई ॥६॥
परी माझ्या विठोबाची सेवा सुख गोडी । नाहीं एक घडी न देखों कोठें ॥७॥
जाती कुळ माझें नाहीं विचारिलें । नेणों अंगिकारिलें कवण्या गुणें ॥८॥
तुजविण त्याचें ह्रदय कोवळें । पाळी माझे लळे नानापरी ॥९॥
शिणलिया बोभाय मग मी वाट पाहें । ये वो माझे माये पांडुरंगे ॥१०॥
शब्दा माझ्या कानीं पडतां तत्क्षणीं । येतसे टाकोनि झेंपावता ॥११॥
न सांगतां कांहीं सर्व जाणें जिवींचें । आणिक ऐसें कैंचें लोभापर ॥१२॥
देऊनि अभयदान करें कुरवाळी । करितसे साउली पीतांबरें ॥१३॥
मायबाप सखा जिवलग सोईरा । माझिया संसारा हाचि एक ॥१४॥
नामा म्हणे माझ्या ह्रदयींचा विसावा । गीतीं गातां जीवा गोडा वाटे ॥१५॥

४८
गोणाई म्हणे नाम्या जल्पसी भलतें । तुज कोण्या दैवतें वोढियेलें ॥१॥
लाजिरवाणें तुवां केलें रे हें जिणें । हांसती पिसुनें देशोदशीं ॥२॥
सांडीं सांडी नाम्या तूं हें देवपिसें । बळें घरा कैसें बुडवितोसी ॥३॥
नवमास उदराभीतरीं वाहिला । माझ्या नेणत्या बाळा चाळविलें ॥४॥
तुझे द्वारीं वैसोनि उपवास करिन । नामा घेऊन जाईन गुणराशी ॥५॥
तेथें ते होईल लटिकेंचि भांडण । नामा द्यावा म्हणे गोणाई माझा ॥६॥
गोणाई म्हणे नाम्या कळेल तें करी । स्वहित विचारी सांगो किती ॥७॥

४९
पोर निर्दय जालें देवपिसेंज लागलें । लोकाचें गोविलें तेंहिअ पोर ॥१॥
नित्य करी अंघोळी धोत्रेंहि फाडिलीं । कळी मांडियेली याही पोरें ॥२॥
गांवींचे महाजन करिती गुडघे स्नान । या पोरां व्यसन अंघोळीचें ॥३॥
जन्मोजन्मीं नेणों आम्ही ह्या तुळसी । ये पोरें विवसी मांडियेली ॥४॥
गोणाई म्हणे नाम्या तुवां भलें केलें । जया वस्य केलें विठोबासी ॥५॥

५०
ज्याचें दैव त्या सांगातें । मला नवल वाटतें ॥१॥
एक बैसती अश्वावरी । एक चालती चरणचाली ॥२॥
एक जेविती मिष्टान्न । एका न मिळे कोरान्न ॥३॥
गोणाई म्हणे धन्य देवा । नामयाचा संचित ठेवा ॥४॥