श्रीनामदेव चरित्र - अभंग २१ ते ३०

२१
माता म्हणे नामा राऊळाशीं खेळतां । तुज कोण्या दैवता ओढियलें ॥१॥
लाजिरवाणें नाम्या तुवां केलें जिणें । हांसती पिशुनें देशोदेशीं ॥२॥
सांडि देवपिसें नको करुं ऐसें । बळें घर कैसें बुडविसी ॥३॥
जन्मा येऊनियां पराक्रम करीं । काम होसी संसारीं भूमिभारा ॥४॥
सुदैवाची लेंकरें वर्तताति कैसीं । तूं मज जालसि कुळक्षय ॥५॥
कैसी तुज नाहीं कौकिकाची लाज । हेंचि थोर मज नवल वाटे ॥६॥
अभिमान अहंता सांडुनियां जगीं । नाचतोसि रंगीं गीत गातां ॥७॥
तुजविण लोक अज्ञान नसती । क्षण न विसंबती मायबापाअ ॥८॥
पुत्र आणि कलत्र घराची विपत्ति । तुज अभाग्याचे चित्तीं पंढरीनाथ ॥९॥
यातें भजतीं त्याचें न उरेचि कांहीं । हाचि देव पाहीं घरघेणा ॥१०॥
जयाचें खुंटे तो लागे याच्या पंथें । तुजसि शिकवितें म्हणोनियां ॥११॥
गोणाई म्हणे नाम्या हें नव्हे पैं भलें । विठोबाणें केलें आपणा ऐसें ॥१२॥

२२
कापड घेऊनी जाय बाजारासी । गोणाई नाम्यासी शिकवितसे ॥१॥
लोकांचे हे पुत्र संसार करिती । आमुची फजिती केली नाम्या ॥२॥
नाम्या विठोबाचा संग नव्हे बरा । मैंद हा खरा गळाकाटू ॥३॥
याचे संगतीनें संसार जाळावा । भोपळा हा घ्यावा भीक मागूं ॥४॥
नको संग धरूं नाम्या ऐक गोष्टी । गोणाई हनुवटी धरूनी सांगे ॥५॥

२३
नामा म्हणे माते ऐक वो वचना । मी गेलों दर्शाना नागनाथा ॥१॥
आंवढया देउळीं जाहला संचार । पारुषला धीर या देहाचा ॥२॥
तैंहूनि तुज मज तुटला संबंधु । विठ्ठलाचा छंदु घेतला जीवीं ॥३॥
लौकिक व्यवहार नाठवेचि कांहीं । कल्पना ते देहीं आथीचना ॥४॥
टाळ दिंडी घेऊनि नाचतो रंगणीं । तेणें माझ्या मनीं सुख वाटे ॥५॥
या देहघरसंसाराचा आलासे कंटाळा । म्हणोनि गोपाळा शरण आलों ॥६॥
पुत्र कलत्र येथें कायसी बापुडीं । जेणें रौरव कुंडीं वासा घडे ॥७॥
तूं जरी म्हणसी हें सत्य संसारसुख । तरी हें केवळ विख विस्तारलें ॥८॥
तेचि हें जाण महणोनि टाकियलें दुरी । तैं सेवितां उरीं कैंची माते ॥९॥
म्हाणोनि मी जालों या संतांचा दीन । तेणें हरिला सीण जन्मांतरीचा ॥१०॥
नामा म्हणे आतां मी-तूंपण कैंचें । मी या विठोबाचें शरणागत ॥११॥

२४
जनिता जीवविता सर्वज्ञ प्रतिपाळिता । आडणी सांभाळितां चराचरीं ॥१॥
एक पांडुरंग दुजा नाहीं चांग । म्हणुनि याचा संगा धरिला माते ॥२॥
माझी तुज कांहीं करणें नलगे चिंता । मज आहे पोसिता पांडुरंग ॥३॥
हा शराणागतांचा जाणे कळवळा । हा पैं कळिकाळा पाहों नेदी ॥४॥
केले कोटिवरी न मानी अपराध । हें पैं साजे ब्रीद पांडुरंगा ॥५॥
आम्ही आपुल्या सुखें असो भलत्या ठायीं । प्रीति तया पाय़ीं जडली असे ॥६॥
तेणें उपकारें न विसंबे क्षण । हातीं सुदर्शन घेऊनि उभा ॥७॥
जाणतां नेणतां राम गावों गीतीं । जन्माची विश्रांति होय जेणें ॥८॥
ऐसी जिवलग होईल कैंचें आन । संचला परिपूर्ण सर्वांठायीं ॥९॥
इष्टमित्र बंधु सज्जन सोयरा । माझिया संसारा हाचि एक ॥१०॥
नामा म्हणे माते मज न चले मोहोपिसें । तुम्हांसि मज ऐसें होईल काई ॥११॥

२५
साधावया आत्मसुख । तें हे विटेवरी देख ॥१॥
नको जाऊं परदेशीं । वास करी पंढरीसी ॥२॥
भाव धरी बळकट । मुखीं नाम येकनिष्ठ ॥३॥
नामा म्हणे गोणाबाई । सर्व सुख याचे पायीं ॥४॥

२६
गोणाई म्हणे नाम्या राहिलासी उदरीं । तैहुनि मी करीं आस तुझी ॥१॥
उपजलासि तैं मज जाला संतोष । आनंद उल्हास वाटे जीवां ॥२॥
गणगोतामाजीं केलें बारे नांव । पंढरीचा देव प्रसन्न केला ॥३॥
रात्रंदिवस लेखी अंघोळीवरी । तूं मज संसारीं होसी म्हणोनि ॥४॥
तंव तुज अवचित्तीं उपजली बुद्धी । भोपळा हा खांदीं आवडता ॥५॥
हातीं टाळ घेऊनी करिसी आळवणी । घागरिया चरणीं बांधोनियां ॥६॥
सांडोनि घर-दार आपुला संसार । नाचतां विचार न धरिसी ॥७॥
नव्हें तें करितां कोण असे वारिता । परी त्वां आपुल्या हिता प्रवर्तावें ॥८॥
मी एक आहें तंव करीन तळमळ । मग तुझा सांभाळ करील कोण ॥९॥
या विठ्ठलावांचुनी तुज नाहीं संसार । हा बोल विर्धार सत्य माझा ॥१०॥
कोण्या गुणें तुवां घेतलें धरणें । गोणाई म्हणे करणें फळा आलें ॥११॥

२७
आपणा वेगळा कशाला निवडिसी । कां सज दवडिसी सांग नाम्या ॥१॥
बरवें पुत्रपण जालासी उत्तीर्ण । आतां अभिमान पाहें माझाअ ॥२॥
तुज नेल्यावीण नवजाय येथून । पंढरी गिळीन  विठोबासहित ॥३॥
माझेंसी लेकरूं मज आहे वेव्हारू । मज आहे निर्धारू विठोबासी ॥४॥
हा दानवांतें छळी आपणा म्हणवी बळी । तें मजजवळी न चले कांहीं ॥५॥
विटेसहित चरणीं बांधिन आपुला गळा । क्षण जीवा वेगळा जाऊं नेदी ॥६॥
आसनीं शयनीं न विसंबे भोजनीं । घालिन मुरडोनि ह्रदयामाजीं ॥७॥
या देहाचा संकल्प आलेसें करोन । घाललेंसे पाणी घरादारां ॥८॥
हा त्रिभुवनीं समर्थ मी असें जाणत । पाहेन पुरुषार्थ आजी याचा ॥९॥
अठ्ठाविस युगें भरलीं तया बोला । धरोनि उभा केला पुंडलिकें ॥१०॥
गोणाई म्हणे देवा होई कां शहाणा । वायां कां परधना धरिसी लोभु ॥११॥

२८
वडील वडील आमुची बोलतील गोष्टी । परी तुज ऐसा सृष्टीं देव नाहीं ॥१॥
दर्शना आलिया पाडिसी आव्हाटा । मन मारूनी चोहाटा भुलविसी तूं ॥२॥
ऐसा कैसा कोणें केलासिंरे देव । आमुच्या जाणिया खेंच आणियेला ॥३॥
माझेंज बाळ तुझ्या दर्शनासीं आलें । तें त्वां भुलविलें केशिराजा ॥४॥
रात्रिदिवसा तुझ्या नामाचा रे छंदु । गोविंद  गोविंदे म्हणतसे ॥५॥
तान्ह भूक विसरला पिसाट पैं जाला । नोळखे मजला काय करूं ॥६॥
परतोनि संसाराची सांडियेली आसा । दिसतो उदास सर्वांपरी ॥७॥
लोकांचीं लेंकुरें कां गा चाळविसी । आपणया ऐसें करसी भलत्यासी ॥८॥
आणिक असतां नाश वेगळा थोर । मग माझा विचार कळतां तुज ॥९॥
तुज एक वर्म पुंडलिक आहे । जेणें जडविले पाय विटेवरी ॥१०॥
याहुनी आणिक अधिक पावसी । आम्हां दुबळयासी कष्टवितां ॥११॥
मागें पुढें तुज ऐसेंचि फावलें । तें  तंव न चले मजसी कांहीं ॥१२॥
जीव मी देईन कां नामा नेईन । नांव मी करिन गोतामाजीं ॥१३॥
आतां बरवें विचारी अगा ये श्रीहरी । माझा नामा करीं मज आधीन ॥१४॥
नाहीं तरी जीवित्व वेंचिन तुझ्या पायीं । विनविते गोणाई केशिराजा ॥१५॥

२९
अगा ये विठोबा पाहे मजकडे । कां गा केलें वेडें बाळ माझें ॥१॥
तुझें काय खादलें त्वां काय दिधलें । भलें दाखविलें देवपण ॥२॥
आम्हीं म्हणूं तूं ते कृपाळू अससी । आतां तूं कळलासि पंढरिराया ॥३॥
कां देवपण आपुलें भोगूं पैं जाणावें । भक्तां सुख द्यावें हेळामात्र ॥४॥
देव देव होऊनियां अपेश कां घ्यावें । माझें कां बिघडावें एकुलतें बाळ ॥५॥
तूं कैसारे देव या देशावेगळा । बांधितें तुझा गळा परि संतां भ्यालें ॥६॥
तुझी करणी अवघी आम्हां ठाउकीच आहे । बोलोनियां काय हलकट व्हावें ॥७॥
जाणोनि पुंडलिक तुझी न पाहेचि वास । तूं भला नव्हेस घरघेणा ॥८॥
तो बैस पैं न म्हणे तुज याचकाकरणें । जडसी जीवेंप्राणें सात्विकभावें ॥९॥
झणीं तूं आपुला करिसी बोभाट । मग येईल वीट लोकाचारी ॥१०॥
थोरपणें  नामा करीं मज आधीन । गोणाई म्हणे चरण धरिन तुझे ॥११॥

३०
तुझा नामा तुज व्हावा जन्मोजन्मीं । काय यासी आम्ही करूं शकों ॥१॥
मर्यादाअ सांडोनि बोलसी कठिण । करिसी वायांविण इष्ट तुटी ॥२॥
ऐसें कांहीं सुखा अनुपम्य दाखवीं । जया ओळखी जीवीं निजरूपाअ ॥३॥
जेणें लोभें त्याचेंज मन मागें मोहरे । वृत्तिसहित विरे ठाईं ॥४॥
तेणें या जन्माचे विसरोनि संताप । सोय आपेंआप धरिल तुझी ॥५॥
जरी तूं देखतीस स्वहित पूर्वीं याचें । तरी कां चित्त त्याचें त्रास घेतें ॥६॥
संसार करितां कांहीं न देखेचि सुख । म्हणोनि विन्मुख जाला तुज ॥७॥
वरपंगाचें  पेहें पाजिसिल काय । हा निजमुखीं धाय ऐसें करी ॥८॥
तरीच तूं  निजाची लोभापर माता । म्हणोनि श्लघ्यता जगामाजीं ॥९॥
आतां असो सहज येणेंविण काय काज । मी बोलिलों तुज कळेल तें करीं ॥१०॥
नामा म्हणे देवा ऐसें काय केलें । काय तुजवेगळें जीवन माझें ॥११॥