मूर्तीची प्राणप्रतिष्ठा

वास्तुप्रतिमेचे अग्न्युत्तारण

संकल्प - देशकालौ स्मृत्वा अस्याः प्रतिमायाः अंगप्रत्यंग संधि समुत्पन्नवास्याऽग्निकुद्दालाऽग्निटंक अग्न्यातप निरासार्थं अग्न्युत्तारणं करिष्ये ।

महिम्नाचे पहिले ५ श्लोक

महिम्नः पारं ते परमविदुषो यद्यसदृशी स्तुतिर्बह्यादीनामपि तदवसन्नास्त्वयि गिरः ।

अथावाच्यः सर्वः स्वमतिपरिणामावधि गृणन्‌ ममाप्येष स्तोत्रे हर निरपवादः परिकरः ॥१॥

अतीतः पंथानं तव च महिमा वाङ्‌मनयसयोरतद्‌व्यावृत्त्यायं चकितमभिधत्ते श्रुतिरपि ।

स कस्य स्तोतव्यः कतिविधगुणः कस्य विषयः पदे त्वर्वाचीने पतति न मनः कस्य न वचः ॥२॥

मधुस्फीता वाचः परमममृतं निर्मितवतस्‌तव ब्रह्मन् किं वागपि सुरगुरोर्विस्मयपदम् ।

मम त्वेतां वाणीं गुणकथनपुण्येन भवतः पुनामीत्यर्थेऽस्मिन् पुरमथनबुद्धिर्व्यवसिता ॥३॥

तवैश्वर्यं यत्तज्जगदुरक्षाप्रलयकृत् त्रयीवस्तु व्यस्तं तिसृषु गुणभिन्नासु तनुषु ।

अभव्यानामस्मिन् वरद रमणीयामरणीं विहन्तुंव्याक्रोशीं विदधत इहैके जडधियः ॥४॥

किमीहः किंकायः स खलु किमुपायस्त्रिभुवनं किमाधारो धाता सृजति किमुपादान इति च ।

अतर्कैश्वर्यै त्वय्यनवसरदुस्थो हथधियः कुतर्कोऽयं कांश्चिन्मुखरयति मोहाय जगतः ॥५॥

मूर्तीची प्राणप्रतिष्ठा

संकल्प - अस्यां प्रतिमायां देवकला सान्निध्यार्थं प्राणप्रतिष्ठां करिष्ये । औं आं र्‍हीं क्रौं ।

अं यं रं लं वं शं षं सं हं क्षं अः । क्रौं र्‍हीं आं हंसः सोऽहम् । अस्या मूर्तौ प्राण इह प्राणाः ।

औं आं र्‍हीं क्रौं । अं यं रं लं वं शं षं सं हं क्षं अः । क्रौं र्‍हीं आं हंसः सोऽहम् । अस्यां मूर्तौ जीव इह स्थितः ।

औं आं र्‍हीं क्रौं । अं यं रं लं वं शं षं सं हं क्षं अः । क्रौं र्‍हीं आं हंसः सोऽहम् ।

अस्यां मूर्तौ सर्वेंद्रियाणि वाङमनस् त्वक् चक्षु श्रोत्र जिव्हा पाणि पाद पायुपस्थानि इह एवागत्य सुखं चिरं तिष्ठंतु स्वाहा ।

गर्भाधानादि पंच दश संस्कारा सिद्ध्यर्थं पंचदश र्‍हीं वृत्तीं करिष्ये ।

रक्तांभोधिस्तपोतोल्लसदरुन सरोजाधिरूढा कराब्जैः । पाशं कोदंडभिक्षुद्भवमथ गुणमप्यंकुशं पंचबाणान् ।

बिभ्राणासृक्कपालं त्रिनयनलसितापीनवृक्षोरुहाढ्या । देवीं बालार्कवर्णा भवतु सुखकरी प्राणशक्तिः परा नः ।

अस्यै प्राणाः प्रतिष्ठंतु अस्यै प्राणाः क्षरंतु च । अस्यै देवत्वमर्चायै मामहेति च कश्चन् ।

प्राणशक्त्यै नमः । सर्वोपचारार्थे गंधाक्षत पुष्पं समर्पयामि । हरिद्रां कुंकुमम् सौभाग्य द्रव्यं समर्पयामि । नमस्करोमि ।

शिख्यादि वास्तुपीठाच्या ईशान्येस कलश स्थापन

सर्वेषामाश्रया० या साम्यायकः० कलशस्य०

पंचपल्लव, सर्वोषधी

गजाश्वरथ्यावल्मीक संगमाद्‌ध्रगोकुलात् । चत्वरान्मृदमानीय कुंभेऽस्मिन्प्रक्षिपाम्यहम् ॥

इति पंचामृत गोमूत्र गोमयं क्षीरं दधि सर्पिर्यथाक्रमम् । एतानि पंचगव्यानि कुंभेऽस्मिन्प्रक्षिपाम्यहम् ॥ इति पंचगव्यं ।

कुष्ठं मांसी हरिद्रे द्वे मुरा शैलेयचंदने । वच चंपकमुस्तौ च सवौषध्यो दश स्मृताः ॥ इति सर्वोषधीः ।

यवगोधूमधान्यानि तिलाः कंगुस्तथैव च । शामाकं चीनकं चैव सप्तधान्यं क्षिपाम्यहम् ॥ इति सप्तधान्यानि ।

मलयाचल० त्वं दूर्वें० अश्वत्थोदुंबरः० फलेन फलितं० कनकं० हिरण्यगर्भ० सितं सूक्ष्मं० पूर्णपात्रं० पाशहस्तं च वरुणं यादसंपतिमीश्वरं ।

आवाहयामि यज्ञेस्मिन् पूजनार्थं नमामि तं । कलशे वरुणाय नमः । आवाहनार्थे अक्षतां समर्पयामि । श्री वरुणाय नमः ।

विलेपनार्थे चंदनं समर्पयामि । श्री वरुणाय नमः । हरिद्रां कुंकुमम् सौभाग्य द्रव्यं समर्पयामि । श्री वरुणाय नमः ।

सकल पूजार्थे अक्षता समर्पयामि । श्री वरुणाय नमः । पुष्पं समर्पयामि । श्री वरुणाय नमः । तुलसीपत्रं बिल्वपत्रं च समर्पयामि ।

श्री वरुणाय नमः । नमस्करोमि ।

यथा मेरुगिरेः शृंगे देवानामालयः सदा । तथा ब्रह्मादि देवानां गृहे मम स्थिरो भव । देवदानव संवादे मथ्यमाने महोदधौ ।

उत्पन्नौऽसि तदा कुंभ विधृतो विष्णुना स्वयम् ।