कायः [kāyḥ] यम् [yam] यम् [चीयतेऽस्मिन् अस्थ्यादिकमिति काय; चि-घञ् आदेः ककारः
[P.III.3.41.] Sk.]
The body; विभाति कायः करुणापराणां परोपकारैर्न तु चन्दनेन
[Bh.2.71;] कायेन मनसा बुद्ध्या
[Bg.5.11;] so कायेन, वाचा, मनसा &c.
The trunk of a tree.
The body of a lute (the whole lute except the wires).
A multitude, assemblage, collection.
Principal, capital.
Home, residence, habitation.
A butt, a mark.
Natural temperament.
-यम् (with or without तीर्थ) The part of the hand just below the fingers, especially the little finger, or the last two fingers (this part being considered sacred to Prajāpati is called प्रजापतितीर्थ; cf.
[Ms.2.58-59] ).
-यः One of the eight forms of marriage, generally known as प्राजापत्य q. v.; स कायः पावयेत्तज्जः
[Y.1.6;] [Ms.3.38.] -Comp.
-अग्निः the digestive faculty. मनः कायाग्निमाहन्ति
[Maitri. Up.7.11.] -क्लेशः bodily suffering or pain; कायक्ले- शभयात्त्येजत्
[Bg.18.8.] -उत्सर्गः a kind of religious austerity in Jainas.
-चिकित्सा the third of the eight departments of medical science, treatment of diseases affecting the whole body.
-दण्डः a complete command over one's body; वाग्दण्डोऽथ मनोदण्डः कायदण्डस्तथैव च । यस्यैते निहिता बुद्धौ त्रिदण्डीति स उच्यते ॥
[Ms.12.1.] -मानम् measurement of the body.
बन्धनम् girdle.
the union of semen virile and blood.
-वलनम् an armour.
स्थः the Supreme Being.
the writer-caste (born from a क्षत्रिय father and a शूद्र mother). कायस्थेनोदरस्थेन मातु- र्मांसं न भक्षितम् । दयावृत्तिर्न चैवात्र दन्ताभावो हि कारणम् ॥ Subhāṣ.
a man of that caste; कायस्थ इति लध्वी मात्रा
[Mu.1;] [Y.1.336;] [Mk.9.] (स्था) a woman of that caste.
the Myrobalan tree (Mar. हिरडा). (-स्थी) the wife of a कायस्थ.
-स्थित a. a. corporeal, bodily.