|
आप्त [āpta] p.p. p. p. p. [आप्-क्त]
Got, obtained, gained; ˚कामः, शापः &c.
Reached, overtaken, equalled, engrossed; यदिदं सर्वं मृत्युनाप्तं सर्वं मृत्युनाभिपन्नं केन यजमानो मृत्योराप्तिमतिमुच्यते [Bṛi. Up.3.1.3.]
Reaching to, extending as far as.
Trustworthy, reliable, credible (as news &c.).
Trusty, confidential, faithful (person); कुमारभृत्याकुशलैरनुष्ठिते भिषग्भिराप्तैः [R.3.12;5.39;] आप्ताः सर्वेषु वर्णेषु [Ms.8.63.]
(a) Clever, skilful; प्राजकश्चेद्भवेदाप्तः [Ms.8.294.] (b) Apt, fit.
Full, complete, abundant; न सत्यं दानमानौ वा यज्ञो वाप्याप्तदक्षिणः [Rām.2.3.35.] यजेत राजा क्रतुभिर्विविधैराप्त- दक्षिणैः [Ms.7.79.]
True, exact.
Intimate, closely related, acquainted; कन्यायाः किल पूजयन्ति पितरो जामातुराप्तं जनम् [U.4.17] relatives; [Ms.5.11.]
Appointed.
Generally received, commonly used; authentic.
Accused, prosecuted.
Reasonable, sensible.
Beneficial, useful; अधिष्ठितं हयज्ञेन सूतेनाप्तोपदेशिना [Rām.6.9.1.]
प्तः A trustworthy, reliable, or fit person; credible person or source, guarantee; आप्तः यथार्थवक्ता [T. S.]
A relative, friend; निग्रहात्स्वसुराप्तानां वधाच्च धनदानुजः [R.12.52;] कथमाप्तवर्गोऽयं भवत्याः [M.5;] [Y.1.28,] 2.71; [Ms.2.19;8.64.]
An Arhat.
-प्ता A twisted lock of hair (जटा).
प्तम् A quotient.
(In Math.) Equation of a degree. -Comp.
-आगमः Proper knowledge परोक्षमाप्तागमात् सिद्धम् Sāṅ. [K.6.]
-आधीन a. a. Dependent on trustworthy person.
-उक्तिः f. f.
an augment.
an affix.
a word of received acceptation and established by usage only; see आप्तवाच् also.
-काम a.
one who has obtained his desire; येनाक्रमन्त्यृषयो ह्याप्रकामाः Muṇḍa.3.1.6.
one who has renounced all worldly desires and attachments. (-मः) the Supreme Soul.
-कारिन् a. a. doing things in a fit or confidential manner; अरक्षिता गृहे रुद्धाः पुरुषैराप्तकारिभिः [Ms.9.12.] m. a trusty, agent or confidential servant; तस्माद्गच्छन्तु पुरुषाः स्मारणायाप्तकारिणः [Mb.3.239.17.]
-गर्भा a pregnant woman.
-दक्षिण a. a. having proper or abundant gifts.
वचनम् received text or authority, revelation.
the words of a credible or trustworthy person; [R.11.42,] इत्याप्तवचनाद्रामो विनेष्यन्वर्णविक्रियाम् 15.48.-वाक्यम् a true or correct sentence; आप्तवाक्यं शब्दः T. S.-वचनम् above. cf. आप्तश्रुतिराप्तवचनम् तु Sāṅ. [K.5.] -वाच् a. worthy of belief, regarded as authority, one whose words are credible and authoritative; पराति- संधानमधीयते यैर्विद्येति ते सन्तु किलाप्तवाचः [Ś.5.25.] f.
the advice of a friend or credible person.
the Vedas or Śruti; a word of authority (said to apply to Smṛitis, Ithihāsas and Purāṇas also, which are considered as authoritative evidence); आप्तवागनुमानाभ्यां साध्यं त्वा प्रति का कथा [R.1.28.]
the Vedas.
Smṛitis &c. आप्तश्रुतिराप्तवचनम् तु । Sāṅ. [K.5.]
आप्त [āpta] आप्य [āpya] आप्य see आप्.
|