शिवाजी राजांचा पोवाडा - भाग ३

जाहागीरचा पैसा सारा लावी खर्चास ।
चाकरी ठेवी लोकांस ॥
थाप देऊन हातीं घेई चाकण किल्ल्यास ।
मुख्य केले फिरंगोजीस ॥
थोडया लोकांसहित छापा तीनशे घोडयास ।
करामत केली रात्रीस ॥
मुसलमानां लांच देई घेई कोंडाण्यास ।
सिंहगड नांव दिले त्यास ॥
पुरंधरी जाई जसा भला माणूस न्यायास ।
कैद पाहा केलें सर्वास ॥
गांव इनाम देऊन सर्वा ठेवी चाकरीस ।
मारलें नाहीं कोणास ॥
वाटेमधीं छापा घालून लुटी खजीन्यास ।
सांठवी राजगडास ॥
राजमाचीं लोहगडी लढे घेई तिकोण्यास
बाकी चार किल्ल्यांस ॥
मावळयांस धाडी कोकणीं गांव लुटायास ।
धूर्त योजी फितूरास ॥
सन्मान कैद्यां देई पाठवि वीजापुरास ॥

मुलान्या सुभेदारास ॥
विजापुरी मुसलमाना झाला बहु त्रास ।
योजना केली कपटास ॥
करनाटकीं पत्र पाठवी बाजी घोरपडयास ।
कैद तुम्ही करा शहाजीस ॥
भोजनाचें निमित्य केलें नेलें भोसल्यास ।
दग्यानें कैद केलें त्यास ॥
थेट शहाजी कैदी आणिला विजापूरास ।
खुशी मग झाली यवनास ॥
चिरेबंदी कोठडीमध्ये बंद केले त्यास ।
ठेविलें भोक वा-यास ॥
शाहाजीला पिडा दीली कळलें शिवाजीस ।
ऐकून भ्याला बातमीस ॥
पिताभक्ति मनीं लागला शरण जायास ।
विचारी आपल्या स्त्रियेस ॥
साजे नाव सईबाई स्त्री सुचवी पतीस ।
ताडा दंडीं दुसमानास ॥
स्त्रीची सुचना सत्य भासली लिहिलें पत्रास ।
पाठवी दिल्ली मोगलास ॥
चाकर झालों तुमचा आतां येतों चाकरीस
सोडवा माझ्या पित्यास ॥
मोगल थैली गेली थेट मुसलमानास ।
ठेविले किल्ल्यावर त्यास ।
बाजी शामराज कां लाजला जात सांगायास ।
धरुं पाही शिवाजीस ॥
धेड ह्रणावा नाक नाहीं द्यावा कोणास ।
अडचण झाली बखरीस ॥
सिद्विस बेत गेला नाही अंती भ्याला जिवास ।
काळे केलें महाडास ॥
शाहाजीचा बाजी आखेर घेईल बक्षीस ।
हा पाजी मुकला जातीस ॥
करनाटकीं आज्ञा झाली शाहाजीस ।
यवन भ्याला सिंहास ॥
वर्षे चार झाली शिवला नाही कबजास ।
पिताभक्ति पुत्रास ॥
चंद्रराव मो-यास मारी घेई जावळीस ।
दुसरे वासोटया किल्ल्यास ॥
प्रतापगड बांधी पेशवा केला एकास ।
नवे योजी हुद्यास ॥
आपली बाकी काढी धाडी पत्र तगाद्यास ।
चलाखी दावी मोंगलास ॥
रात्रीं जाऊन एकाएकीं लुटी जुन्नरास ।
पाठवि गडी लुटीस ॥
आडमार्ग करी हळुच गेला नगरास ।
लुटी हत्तीघोडयांस ॥
उंच वस्त्रे, रत्नें होन कमती नाहीं द्रव्यास ।
चाकरी ठेवि पठाणास ॥
सिद्दी पेशव्या आपेश देई घेई यशास ।
उदासी लाभ शिवाजीस ॥
आबजूलखान शूर पठाण आला वांईस ।
शोभला मोठा फौजेस ॥
हत्ती बारा हजार घोडा त्याचे दिमतीस ।
कमी नाहीं दारुगोळीस ॥
कारकुनाला वचनीं दिलें हिंवरें बक्षीस ।
फितिवले लोभी ब्राह्यणांस ॥
गोपीनाथ फसवी पठाणा आणी एकांतास ।
चुकला नाहीं संकेतास ॥
माते पायीं डोई ठेवी, लपवी हत्यारास ।
बरोबर आला बेतास ॥
समीप येतां शिवाजी जसा भ्याला व्याघ्रास ।
कमी करी आपल्या चालीस ॥
गोपीनाथ सुचना देई भोळ्या यवनास ।
भ्याला तुमच्या शिपायांस ॥
त्या अधमाचें ऐकून शिपाई केला बाजूस ।
लागला भेटूं शिवाजीस ॥
वर भेदभाव वाघनख मारीं पोटास ।
भयभित केलें पठाणास ॥
पोटीं जखम सोसी केला वार शिवाजीस ।
झोंबती एकमेकांस ॥
हातचलाखी केली बिचवा मारी शत्रूस ।
पठाण मुकला प्राणास ॥
स्वामीभक्त धाव घेई कळले शिपायास ।
राहिला उभा लढण्यास ॥
त्याची घोप घेई शिवाजी बचवी आपल्यास ।
तान्हाजी भिडे बाजूस ॥
दांती दाढी चावी तोडी घेई धनी सूडास ।
घाबरें केलें दोघांस ॥
नांव सय्यदबंधू साजे शोभा आणी बखरीस ।
लाथाळी जीवदानास ॥
तान्हाजिला हूल देई मारी हात शिवाजीस ।
न्याहाळी प्रेती धण्यास ॥
उभयतांसी लढतां मुकला आपल्या प्राणास ।
गेला जन्नत स्वर्गास ॥
छापा खाली मारी करी कैद बाकी फौजेस ।
पठाणपुत्र खाशा स्त्रियेस ।
चार हजार घोडा लूट कमी नाही द्रव्यास ।
दुस-या सरंजाषास ॥
अलंकार वस्त्रे देई सर्व कैदी जखम्यांस ॥
पाठवि विजापूरास ॥
वचनीं साचा शिवाजी देई हिवरेम बक्षीस ।
फितु-या गोपीनाथास ॥
नाचत गात सर्व गेले प्रतापगडास ।
उपमा नाहीं आनंदास ॥

॥चाल॥
॥शिवाचा गजर जयनामाचा झेंडा रोविला ॥
॥क्षेत्य्राचा मेळा मावळ्याचा शिकार खेळला ॥
माते पायीं ठेवी डोई गर्व नाहीं काडीचा ।
आशिर्वाद घेई आईचा ॥
आलाबला घेई आवडता होता जिजीचा ।
पवाडा गातो शिवाजीचा ॥
कुळवाडी-भूषण पवाडा गातो भोसल्याचा ।
छत्रपती शिवाजीचा ॥३॥