Dictionaries | References

पुलह

   { pulahḥ, pulaha }
Script: Devanagari

पुलह     

Puranic Encyclopaedia  | English  English
PULAHA   One of the Prajāpatis. The references about him in the Purāṇas are the following:
(1) Pulaha was one of the spiritual sons of Brahmā. [Śloka 12, Chapter 204, Vana Parva] .
(2) Kṣamā, wife of Pulaha, delivered three sons named Kardama, Urvarīvān and Sahiṣṇu. [Chapter 10, Aṁśa 1, Viṣṇu Purāṇa] .
(3) Pulaha got of his wife Kṣamā another son named Karmaśreṣtha. [Chapter 20, Agni Purāṇa] .
(4) Pulaha is included in the group of six powerful sages. [Śloka 4, Chapter 66, Ādi Parva] .
(5) From Pulaha were born the butterflies, lions, tigers, lambs, wolves and Kimpuruṣas. [Śloka 3, Chapter 66, Ādi Parva] .
(6) Pulaha took part in the Janmotsava of Arjuna. [Śloka 52, Chapter 122, Ādi Parva] .
(7) Pulaha was also among the sages who dissuaded Parāśara from conducting a yāga to kill all the rākṣasas. [Śloka 9, Chapter 180, Ādi Parva] .
(8) Pulaha was a member of the court of Indra. [Śloka 17, Chapter 7, Sabhā Parva] .
(9) Pulaha was a worshipper of Brahmā. [Śloka 18, Chapter 11, Sabhā Parva] .
(10) Pulaha did penance at a place on the shores of Alakanandā, a tributary of river Gaṅgā. [Śloka 6, Chapter 142, Vana Parva] .
(11) He took part in the Janmotsava of Subrahmaṇya. [Śloka 9, Chapter 45, Śalya Parva] .
(12) Pulaha is included in the twenty one Prajāpatis. [Śloka 35, Chapter 334, Śānti Parva] .
(13) Pulaha is one among the group of Saptarṣis called Citraśikhaṇḍins. [Śloka 29, Chapter 335, Śānti Parva] .
(14) Pulaha is also one of the Aṣṭaprakṛtis. [Chapter 340, Śānti Parva] .

पुलह     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
noun  एक ऋषि जो ब्रह्मा के मानसपुत्र थे   Ex. महाभारत के अनुसार पुलह सप्तर्षियों में से एक हैं ।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
पुलह ऋषि
Wordnet:
benপুলহ
gujપુલહ
kanಪುಲಹ
kokपुलह
malപുലഹ ഋഷി
marपुलह
oriପୁଲହ ଋଷି
panਪੁਲਹ
tamபுலக்ரிஷி
urdپھولہ , پھولہ رشی
noun  एक गंधर्व   Ex. पुलह का वर्णन पुराणों में मिलता है ।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasپُلہہ
malപുലഹൻ
panਪੁਲਹ
sanपुलहः
tamபுலக்
urdپولہ

पुलह     

पुलह n.  ब्रह्माजी के आठ मानसपुत्रों में से एक, जो छः शकिशाली ऋषियों में गिना जाता था [म.आ.६०.४] । स्वायंभुव मन्वंतर में यह ब्रह्माजी के नाभि से अथवा ‘व्यान’ से उत्पन्न हुआ [भा.४.१.३८] । यह स्वायंभुव दक्ष का दामाद तथा शिवजी का साडू था । दक्ष द्वारा अपमानित होने पर, शिवजी ने इस दग्ध कर मार डाला । दक्षकन्या क्षमा इसकी पत्नी थी । भागवत् में इसके गति और एक पत्नी का निर्देश प्राप्त है । ब्रह्माजी के अन्य मानसपुत्रों के साथ, यह भी शिवजी के शाप से मृत हुआ [मत्स्य.१९५]
पुलह n.  अपने क्षमा नामक पत्नी से, इसे निम्नलिखित पुत्र उत्पन्न हुएः---(१) कर्दम---अत्रि ऋषि की आत्रेयी ‘श्रुति’ नामक कन्या से इसका विवाह हुआ था, जिससे इसे शंखपाद एवं काम्या नामक दो सन्ताने हुयीं । उनमें से शंखपाद दक्षिण दिशा का प्रजापति था । काम्या का विवाह स्वायंभुव मनु का पुत्र प्रियव्रत राजा से हुआ था, जिससे उसे दस पुत्र, एवं दो कन्यायें उत्पन्न हुयीं । उन दस प्रियव्रतपुत्रों ने आगे चल कर ,क्षत्रियत्त्व को स्वीकार किया, एवं वे सप्तद्वीपों के स्वामी बन गये [ब्रह्मांड.२.१२.-३५] ; प्रियव्रत देखिये । (२) कनकपीठ---अपनी यशोधरा नामक पत्नी से, इसे सहिष्णु एवं कामदेव नामक दो पुत्र उत्पन्न हुए । (३) उर्वरीवत, (४) सहिष्णु (५) पीवरी (कन्या)
पुलह n.  अपने गति नामक पत्नी से, इसे कर्दम, उर्वरीवत एवं सहिष्णु नामक तीन पुत्र उत्पन्न हुए [विष्णु १.१०.१०]
पुलह II. n.  वैवस्वत मन्वन्तर में पैदा हुआ आद्य पुलह ऋषि का पुनरावतार । शिवजी के शाप से मरे हुये ब्रह्माजी के सारे मानसपुत्र, उसने वैवस्वत मन्वन्तर में पुनः उत्पन्न किये । उस समय, यह अग्नि के लंबे केशों में से उत्पन्न हुआ । इसे संध्या नामक एक पत्नी थी । इसके अतिरिक्त क्रोधा की बारह कन्यायें इसकी पत्नियॉं थीं, जिनके नाम इस प्रकार थे---मृगी, मृगमंद्रा, हरिभद्रा, इरावती, भूता, कपिशा, दंष्टा, रिषा, तिर्या, श्वेता सरमा तथा सुरसा [ब्रह्मांड. ३.७.१७१]
पुलह II. n.  महाभारत के अनुसार, पुलह की संतति मनुष्य न हो कर मृग, सिंह, रीछ, व्याघ्र, किंपुरुष आदि योनि की थीं [म.आं.६०.७] । वायु के अनुसार, इसके पुत्रों में दानव, रक्ष, गंधर्व, किन्नर, भूत, सर्प, पिशाच आदि प्रमुख थे [वायु.७०.६४-६५, ७३.२४.२५] । मार्कण्डेय के अनुसार, पुलह कें कर्दम, अर्ववीर एवं सहिष्णु नामक तीन पुत्र थे [मार्क.५२.२३-२४] । ये पुत्र दुष्टचरित्र थे, अतएव पुलह ने अगस्त्य के पुत्र दृढास्य (दृढच्युत) को गोद लिया । पद्म में इसी अगस्त्यपुत्र का नाम दंभोलि दिया गया हैं । इसी कारण पुलह के वंश की दो शाखायें हो गयीं । इनमें से पुलह के निजी पुत्र ‘पौलह’ अमानुषी योनि के थे, एवं अगस्त्यशाखा के पुत्र ब्रह्मराक्षस योनि के थे [मत्स्य.२०१.९-१०]
पुलह III. n.  महाभारतकालीन एक ऋषि । यह अर्जुन के जन्मोत्सव में उपस्थित था [म.आ.११४.४२] । शरशय्या पर पडे हुये भीष्म के पास आये हुये, ऋषियों में यह एक था [म.अनु.२६.४] । अलकनंदा नदी के तट पर यह जप तप करता था [म.व.परि.१.१६.१२]
पुलह IV. n.  एक ऋषि. जो ब्रह्माजी के द्वारा पुष्करक्षेत्र में किये यज्ञ में ‘प्रत्युद्‌गाता’ था [पद्म. सृ.३४]
पुलह V. n.  वैशाख माह में अर्यमा नामक् सूर्य के साथ घूमनेवाला एक ऋषि [भा.१२.११.३४]

पुलह     

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani
noun  ब्रह्माचो मानिल्लो पूत आशिल्लो असो एक रुशी   Ex. महाभारता प्रमाणें पुलह सप्तरुशीं भितरलो एक
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
पुलह रुशी
Wordnet:
benপুলহ
gujપુલહ
hinपुलह
kanಪುಲಹ
malപുലഹ ഋഷി
marपुलह
oriପୁଲହ ଋଷି
panਪੁਲਹ
tamபுலக்ரிஷி
urdپھولہ , پھولہ رشی
noun  एक गंधर्व   Ex. पुलहाचें वर्णन पुराणांनी मेळटा
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasپُلہہ
malപുലഹൻ
panਪੁਲਹ
sanपुलहः
tamபுலக்
urdپولہ

पुलह     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  एक ऋषी जे ब्रह्माचे मानसपुत्र होते   Ex. महाभारतानुसार पुलह हे सप्तर्षियांपैकी एक आहेत.
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
पुलह ऋषी
Wordnet:
benপুলহ
gujપુલહ
hinपुलह
kanಪುಲಹ
kokपुलह
malപുലഹ ഋഷി
oriପୁଲହ ଋଷି
panਪੁਲਹ
tamபுலக்ரிஷி
urdپھولہ , پھولہ رشی
noun  एक गंधर्व   Ex. पुलहचे वर्णन पुराणांत आढळते.
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasپُلہہ
malപുലഹൻ
panਪੁਲਹ
sanपुलहः
tamபுலக்
urdپولہ

पुलह     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
पुलह  m. m. (पुल + √ 2.हा) N. of an ancient ऋषि (one of the mind-born sons of ब्रह्मा enumerated among the प्रजा-पतिs and seven sages), [AV.Pariś.] ; [Pravar.] ; [Mn.] ; [MBh. &c.] ([IW. 517n.1] )
N. of a star, [Hariv.]
N. of शिवि, [Śivag.]

पुलह     

पुलहः [pulahḥ]  N. N. of a sage, one of the mind-born sons of Brahmā; [Ms.1.35.]

पुलह     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
पुलह  m.  (-हः) One of the seven divine sages, supposed to have born from the navel of BRAHMĀ.
E. पुल् great, हा to abandon, aff. .
ROOTS:
पुल् हा

Related Words

पुलह   पुलह ऋषि   पुलह ऋषी   पुलह रुशी   പുലഹ ഋഷി   புலக்ரிஷி   ପୁଲହ ଋଷି   ಪುಲಹ   পুলহ   ਪੁਲਹ   પુલહ   कर्मश   कणीशा   सप्त ब्रह्मपुत्र   वनकपीवत्   पौलह   गतिन   कर्मश्रेश्ठ   कर्मश्रेष्ठ   कृताहार   सप्त ॠषि   चित्रशिखंडिन्   अर्ववीर   भद्रमनस्   ऊर्ध्वदृष्टि   भूता   मृगमंदा   क्षेममूर्ति   सप्तर्शी   हरिभद्रा   वरीयस्   चित्रशिखण्डिन्   सप्तऋषि   सहिष्णु   दंष्ट्रा   ऋषि वंश   गुणाकार   गती   आज्यप   मानवेतर वंश   महर्षि   दृढस्यु   देवर्षि   पीवरी   सुजात   मृगी   प्रपंच   पारिजात   क्षमा   सप्तर्षि   रहूगण   विनत   गति   वानर   सुव्रत   तिथि   चाक्षुष   सप्तन्   ऋषि   यक्ष   अम्बरीष   शरभ   श्रुति   बुध   ब्रह्मन्   चित्र   रक्षस्   पराशर   भरत      प्रजापति   १०   कश्यप   मनु         હિલાલ્ શુક્લ પક્ષની શરુના ત્રણ-ચાર દિવસનો મુખ્યત   ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ନୂଆ ବା   વાહિની લોકોનો એ સમૂહ જેની પાસે પ્રભાવી કાર્યો કરવાની શક્તિ કે   સર્જરી એ શાસ્ત્ર જેમાં શરીરના   ન્યાસલેખ તે પાત્ર કે કાગળ જેમાં કોઇ વસ્તુને   બખૂબી સારી રીતે:"તેણે પોતાની જવાબદારી   ਆੜਤੀ ਅਪੂਰਨ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ   బొప్పాయిచెట్టు. అది ఒక   लोरसोर जायै जाय फेंजानाय नङा एबा जाय गंग्लायथाव नङा:"सिकन्दरनि खाथियाव पोरसा गोरा जायो   आनाव सोरनिबा बिजिरनायाव बिनि बिमानि फिसाजो एबा मादै   भाजप भाजपाची मजुरी:"पसरकार रोटयांची भाजणी म्हूण धा रुपया मागता   नागरिकता कुनै स्थान   ३।। कोटी   foreign exchange   foreign exchange assets   foreign exchange ban   foreign exchange broker   foreign exchange business   foreign exchange control   foreign exchange crisis   foreign exchange dealer's association of india   foreign exchange liabilities   foreign exchange loans   foreign exchange market   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP