उपदेश - अभंग १६ ते २०

१६.
आम्ही आणि संत संत आणि आम्ही । सूर्य आणि रश्मि काय दोन ॥१॥
दीप आणि सारंग सारंग आणि दीप । ध्यान आणि जप काय दोन ॥२॥
शांति आणि विरक्ति विरक्ति आणि शांती । समाधान तृप्ति काय दोन ॥३॥
रोग आणि व्याधी व्याधी आणि रोग । देह आणि अंग काय दोन ॥४॥
कान आणि श्रोत्न श्रोत्र आणि कान । यश आणि मान काय दोन ॥५॥
देव आणि संत संत आणि देव । म्हणे जनी भाव के ऐसा ॥६॥
१७.
संत आणि देव मानी जो वेगळे । तेणें येथें आगळे केले दोष ॥१॥
माता ते वेगळी कुच तें आगळें । म्हणोनि गरळें पितो मद ॥३॥
दिवस उगवतां पाहों नये त्यातें । जेणें हो संतांतें द्वेषियेलें ॥४॥
तयाचा विटाळ वाहे रजस्वला । म्हणे जनी चांडाळा बोलावूं नका ॥५॥
१८.
पाणी तेंचि मेघ मेघ तेंचि पाणी । काया या दोन्ही पणीं वेगळीक ॥१॥
माती तेचि धूळ धूळ तेचि माती । भेंडा आणि भिंती काय दोन ॥२॥
साखरीं गोडी गोडी साखरेसी । थिजलें तुपासी काय दोन्ही ॥३॥
डोळा तें बुबुळ बुबुळ तो डोळा । शांति ज्ञानकळा काय भिन्न ॥४॥
वदन ते ओंठ ओंठ तें वदन । क्षेमआलिंगन काय दोन ॥५॥
जीभ ते पडजीभ पडजीभ ते जीभ । आशा आणि लोभ काय दोन ॥६॥
संत तेचि देव देव तेचि संत । म्हणे जनी मात गोष्टी भिन्न ॥७॥
१९.
प्रपंचीं जो रडे । ब्रम्हावन त्यातें जडे ॥१॥
ऐसा अखंडित ब्रम्हीं । विठ्ठला जो कर्माकर्मीं ॥२॥
पुत्रदेह ध्याया ध्यानीं । कांता धनवो कामिनी ॥३॥
सिंधूसी सांडावा । जनी म्हणे गा सदैवा ॥४॥
२०.
काम लागे कृषापाठीं । कोली स्मशानाची गांठी ॥१॥
परम कामें भुलविला । कृष्ण स्मशानासी नेला ॥२॥
भुलविला मनीं । रुद्र पाहोनी मोहनी ॥३॥
कन्येचिये पाठीं । ब्रम्हा लागे हतवटी ॥४॥
काम पराशरालागीं । ज्ञानासी लाविली आगी ॥५॥
काम गेला शुकापाठीं । म्हणे जनी मारी काठी ॥६॥