१ - ३५ - किम् उदाहरणम् ।
२ - ३५ - प्रियविश्वाय ।
३ - ३५ - न एतत् अस्ति प्रयोजनम् ।
४ - ३५ - सर्वाद्यन्तस्य बहुव्रीहेः प्रतिषेधेन भवितव्यम् ।
५ - ३५ - वक्ष्यति च एतत् बहुव्रीहौ सर्वनामसङ्ख्ययोः उपसङ्ख्यानम् इति ।
६ - ३५ - तत्र विश्वप्रियाय इति भवितव्यम् ।
७ - ३५ - इदम् तर्हि द्व्यन्याय त्र्यन्याय ।
८ - ३५ - ननु च अत्र अपि सर्वनाम्नः एव पूर्वनिपातेन भवितव्यम् ।
९ - ३५ - न एषः दोषः ।
१० - ३५ - वक्ष्यति एतत् सङ्ख्यासर्वनाम्नोः यः बहुव्रीहिः परत्वात् तत्र सङ्ख्यायाः पूर्वनिपातः भवति इति ।
११ - ३५ - इदम् च अपि उदाहरणम् प्रियविश्वाय ।
१२ - ३५ - ननु च उक्तम् विश्वप्रियाय इति भवितव्यम् इति ।
१३ - ३५ - वक्ष्यति एतत् वा प्रियस्य इति ।
१४ - ३५ - न खलु अपि अवश्यम् सर्वाद्यन्तस्य एव बहुव्रीहेः प्रतिषेधेन भवितव्यम् ।
१५ - ३५ - किम् तर्हि ।
१६ - ३५ - असर्वाद्यन्तस्य अपि भवितव्यम् ।
१७ - ३५ - किम् प्रयोजनम् ।
१८ - ३५ - अकच् मा भूत् ।
१९ - ३५ - किम् च स्यात् यदि अकच् स्यात् ।
२० - ३५ - कः न स्यात् ।
२१ - ३५ - कः च इदानीम् काकचोः विशेषः ।
२२ - ३५ - व्यञ्जनान्तेषु विशेषः ।
२३ - ३५ - अहकम् पिता अस्य मकत्पितृकः , त्वकम् पिता अस्य त्वकत्पितृकः इति प्राप्नोति , मत्कपितृकः त्वत्कपितृकः इति च इष्यते ।
२४ - ३५ - कथम् पुनः इच्छता अपि भवता बहिरङ्गेन प्रतिषेधेन अन्तरङ्गः विधिः शख्यः बाधितुम् ।
२५ - ३५ - अन्तरङ्गान् अपि विधीन् बहिरङ्गः विधिः बाधते गोमत्प्रियः इति यथा ।
२६ - ३५ - क्रियते तत्र यत्नः प्रत्ययोत्तरपदयोः च इति ।
२७ - ३५ - ननु च इह अपि क्रियते न बहुव्रीहौ इति ।
२८ - ३५ - अस्ति अन्यत् एतस्य वचने प्रयोजनम् ।
२९ - ३५ - किम् ।
३० - ३५ - प्रियविश्वाय ।
३१ - ३५ - उपसर्जनप्रतिषेधेन अपि एतत् सिद्धम् ।
३२ - ३५ - अयम् खलु अपि बहुव्रीहिः अस्ति एव प्राथमकल्पिकः यस्मिन् ऐकपद्यम् ऐकस्वर्यम् ऐकविभक्तिकत्वम् च ।
३३ - ३५ - अस्ति तादर्थ्यात् ताच्छब्द्यम् बहुव्रीह्यर्थानि पदानि बहुव्रीहिः इति ।
३४ - ३५ - तत् यत् तादर्थ्यात् ताच्छब्द्यम् तस्य इदम् ग्रहणम् ।
३५ - ३५ - गोनर्दीयः आह अकच्स्वरौ तु कर्तव्यौ प्रत्यङ्गम् मुक्तसंशयौ । त्वकत्पितृकः मकत्पितृकः इति एव भवितव्यम् इति ।
१ - ९ - प्रतिषेधे भूतपूर्वस्य उपसङ्ख्यानम् ।
२ - ९ - प्रतिषेधे भूतपूर्वस्य उपसङ्ख्यानम् कर्तव्यम् ।
३ - ९ - आढ्यः भूतपूर्वः आढ्यपूर्वः , आढ्यपूर्वाय देहि इति ।
४ - ९ - प्रतिषेधे भूतपूर्वस्य उपसङ्ख्यानानर्थक्यम् पूर्वादीनाम् व्यवस्थायाम् इति वचनात् ।
५ - ९ - प्रतिषेधे भूतपूर्वस्य उपसङ्ख्यानम् नर्थकम् ।
६ - ९ - किम् कारणम् ।
७ - ९ - पूर्वादीनाम् व्यवस्थायाम् इति वचनात् ।
८ - ९ - पूर्वादीनाम् व्यवस्थायाम् सर्वनामस्ञ्ज्ञा उच्यते ।
९ - ९ - न च अत्र व्यवस्था गम्यते ।
१ - १२ - समासे इति वर्तमाने पुनः समासग्रहणम् किमर्थम् ।
२ - १२ - अयम् तृतीयासमासः अस्ति एव प्राथमकल्पिकः यस्मिन् ऐकपद्यम् ऐकस्वर्यम् ऐकविभक्तिकत्वम् च ।
३ - १२ - अस्ति तादर्थ्यात् ताच्छब्द्यम् तृतीयासमासार्थानि पदानि तृतीयासमासः इति ।
४ - १२ - तत् यत् तादर्थ्यात् ताच्छब्द्यम् तस्य इदम् ग्रहणम् ।
५ - १२ - अथ वा समसे इति वर्तमाने पुनः समासग्रहणस्य एतत् प्रयोजनम् योगाङ्गम् यथा उपजायेत ।
६ - १२ - सति योगाङ्गे योगविभागः करिष्यते ।
७ - १२ - तृतीया ।
८ - १२ - तृतीयासमासे सर्वादीनि सर्वनामसञ्ज्ञानि न भवन्ति ।
९ - १२ - मासपूर्वाय देहि संवत्सरपूर्वाय देहि ।
१० - १२ - ततः असमासे ।
११ - १२ - असमासे च तृतीयायाः सर्वादीनि सर्वनामसञ्ज्ञानि न भवन्ति ।
१२ - १२ - मासेन पूर्वाय इति
१ - १ - जसः कार्यम् प्रति विभाषा , अकच् हि न भवति ।
१ - १८ - अवरादीनाम् च पुनः सूत्रपाठे ग्रहणानर्थक्यम् गणे पठितत्वात् ।
२ - १८ - अवरादीनाम् च पुनः सूत्रपाठे ग्रहणम् अनर्थकम् ।
३ - १८ - किम् कारणम् ।
४ - १८ - गणे पठितत्वात् ।
५ - १८ - गणे हि एतानि पठ्यन्ते ।
६ - १८ - कथम् पुनः ज्ञायते सः पूर्वः पाठः अयम् पुनः पाठः इति ।
७ - १८ - तानि हि पूर्वादीनि इमानि अवरादीनि ।
८ - १८ - इमानि अपि पूर्वादीनि ।
९ - १८ - एवम् तर्हि आचार्यप्रवृत्तिः ज्ञापयति सः पूर्वः पाठः अयम् पुनः पाठः इति यत् अयम् पूर्वादिभ्यः नवभ्यः वा इति नवग्रहणम् करोति ।
१० - १८ - नव एव पूर्वादीनि ।
११ - १८ - इदम् तर्हि प्रयोजनम् व्यवस्थायाम् असञ्ज्ञायाम् इति वक्ष्यामि इति ।
१२ - १८ - एतत् अपि न अस्ति प्रयोजनम् ।
१३ - १८ - एवंविशिष्टानि एव एतानि गणे पठ्यन्ते ।
१४ - १८ - इदम् तर्हि प्रयोजनम् द्व्यादिपर्युदासेन पर्युदासः मा भूत् इति ।
१५ - १८ - एतत् अपि न अस्ति प्रयोजनम् ।
१६ - १८ - आचार्यप्रवृत्तिः ज्ञापयति न एषाम् द्व्यादिपर्युदासेन पर्युदासः भवति इति यत् अयम् पूर्वत्र असिद्धम् इति निपातनम् करोति ।
१७ - १८ - वार्त्तिककारः च पठति जश्भावात् इति चेत् उत्तरत्र अभावात् अपवादप्रसङ्गः इति ।
१८ - १८ - इदम् तर्हि प्रयोजनम् जसि विभाषाम् वक्ष्यामि इति ।
१ - ३ - आख्याग्रहणम् किमर्थम् ।
२ - ३ - ज्ञातिधनपर्यायवाची यः स्वशब्दः तस्य यथा स्यात् ।
३ - ३ - इह मा भूत् स्वे पुत्राः स्वाः पुत्राः स्वे गावः स्वाः गावः ।
१ - १० - उपसंव्यानग्रहणम् अनर्थकम् बहिर्योगेण कृतत्वात् ।
२ - १० - उपसंव्यानग्रहणम् अनर्थकम् ।
३ - १० - किम् कारणम् ।
४ - १० - बहिर्योगेण कृतत्वात् ।
५ - १० - बहिर्योगे इति एव सिद्धम् ।
६ - १० - न वा शाटकयुगाद्यर्थम् ।
७ - १० - न वा अनर्थकम् ।
८ - १० - किम् कारणम् ।
९ - १० - शाटकयुगाद्यर्थम् ।
१० - १० - शाटकयुगाद्यर्थम् तर्हि इदम् वक्तव्यम् यत्र एतत् न ज्ञायते किम् अन्तरीयम् किम् उत्तरीयम् इति. अत्र अपि यः एषः मनुष्यः प्रेक्षापूर्वकारी भवति निर्ज्ञातम् तस्य भवति इदम् अन्तरीयम् इदम् उत्तरीयम् इति ।
१ - ७ - अपुरि इति वक्तव्यम् ।
२ - ७ - इह मा भूत् अन्तरायाम् पुरि वसति इति ।
३ - ७ - वाप्रकरणे तीयस्य ङित्सु उपसङ्ख्यानम् । वाप्रकरणे तीयस्य ङित्सु उपसङ्ख्यानम् कर्तव्यम् द्वितीयायै द्वितीयस्यै तृतीयायै तृतीयस्यै ।
४ - ७ - विभाषा द्वितीयातृतीयाभ्याम् इति एतत् न वक्तव्यम् भवति ।
५ - ७ - किम् पुनः अत्र ज्यायः ।
६ - ७ - उपसङ्ख्यानम् एव अत्र ज्यायः ।
७ - ७ - इदम् अपि सिद्धम् भवति द्वितीयाय द्वितीयस्मै तृतीयाय तृतीयस्मै ।
१ - ११ - किमर्थम् पृथक् ग्रहणम् स्वरादीनाम् क्रियते न चादिषु एव पठ्येरन् ।
२ - ११ - चादीनाम् वै असत्त्ववचनानाम् निपातसञ्ज्ञा स्वरादीनाम् पुनः सत्त्ववचनानाम् असत्त्ववचनानाम् च ।
३ - ११ - अथ किमर्थम् उभे सञ्ज्ञे क्रियेते न निपात्सञ्ज्ञा एव स्यात् ।
४ - ११ - न एवम् शक्यम् ।
५ - ११ - निपातः एकाच् अनाङ् इति प्रगृह्यसञ्ज्ञा उक्ता ।
६ - ११ - सा स्वरादीनाम् अपि एकाचाम् प्रसज्येत ।
७ - ११ - एवम् तर्हि अव्ययसञ्ज्ञा एव अस्तु ।
८ - ११ - तत् च अशक्यम् ।
९ - ११ - वक्ष्यति एतत् अव्यये नञ्कुनिपातानाम् इति ।
१० - ११ - तत् गरीयसा न्यासेन परिगणनम् कर्तव्यम् स्यात् ।
११ - ११ - तस्मात् पृथक् ग्रहणम् कर्तव्यम् उभे च सञ्ज्ञे कर्तव्ये ।
१ - १२ - असर्वविभक्तौ अविभक्तिनिमित्तस्य उपसङ्ख्यानम् ।
२ - १२ - असर्वविभक्तौ अविभक्तिनिमित्तस्य उपसङ्ख्यानम् कर्तव्यम् नाना विना ।
३ - १२ - किम् पुनः कारणम् न सिध्यति ।
४ - १२ - सर्वविभक्तिः हि अविशेषात् । सर्वविभक्तिः हि एषः भवति ।
५ - १२ - किम् कारणम् ।
६ - १२ - अविशेषात् ।
७ - १२ - अविशेषेण विहितत्वात् ।
८ - १२ - त्रलादीनाम् च उपसङ्ख्यानम् ।
९ - १२ - त्रलादीनाम् च उपसङ्ख्यानम् कर्तव्यम् ।
१० - १२ - तत्र यत्र ततः यतः ।
११ - १२ - ननु च विशेषेण एते विधीयन्ते पञ्चम्याः तसिल् सप्तम्याः त्रल् इति ।
१२ - १२ - वक्ष्यति एतत् इतराभ्यः अपि दृश्यन्ते इति ।
१ - २३ - यदि पुनः अविभक्तिः शब्दः अव्ययसञ्ज्ञः भवति इति उच्येत ।
२ - २३ - अविभक्तौ इतरेतराश्रयत्वात् अप्रसिद्धिः ।
३ - २३ - अविभक्तौ इतरेतराश्रयत्वात् अप्रसिद्धिः सञ्ज्ञायाः ।
४ - २३ - का इतरेतराश्रयता ।
५ - २३ - सति अविभक्तित्वे सञ्ज्ञया भवितव्यम् सञ्ज्ञया च अविभक्तित्वम् भाव्यते ।
६ - २३ - तत् इतरेतराश्रयम् भवति , इतरेतराश्रयाणि च कार्याणि न प्रकल्पन्ते ।
७ - २३ - अलिङ्गम् असङ्ख्यम् इति वा ।
८ - २३ - अथ वा अलिङ्गम् असङ्ख्यम् अव्ययम् इति वक्तव्यम् ।
९ - २३ - एवम् अपि इतरेतराश्रयम् एव भवति ।
१० - २३ - का इतरेतराश्रयता ।
११ - २३ - सति अलिङ्गासङ्ख्यत्वे सञ्ज्ञया भवितव्यम् सञ्ज्ञया च अलिङ्गासङ्ख्यत्वम् भाव्यते ।
१२ - २३ - तत् इतरेतराश्रयम् भवति , इतरेतराश्रयाणि च कार्याणि न प्रकल्पन्ते ।
१३ - २३ - न इदम् वाचनिकम् अलिङ्गता असङ्ख्यता च ।
१४ - २३ - किम् तर्हि ।
१५ - २३ - स्वाभाविकम् एतत् ।
१६ - २३ - तत् यथा समानम् ईहमानानाम् अधीयानानाम् च के चित् अर्थैः युज्यन्ते अपरे न ।
१७ - २३ - तत्र किम् अस्माभिः कर्तुम् शक्यम् ।
१८ - २३ - स्वाभाविकम् एतत् ।
१९ - २३ - तत् तर्हि वक्तव्यम् अलिङ्गम् असङ्ख्यम् इति ।
२० - २३ - न वक्तव्यम् ।
२१ - २३ - सिद्धम् तु पाठात् ।
२२ - २३ - पाठात् वा सिद्धम् एतत्. कथम् पाठः कर्तव्यः ।
२३ - २३ - तसिलादयः प्राक् पासपः , शस्प्रभृतयः प्राक् समासान्तेभ्यः , मान्तः , कृत्वोर्थः , तसिवती , नानाञौ इति ।
१ - १४ - अथ वा पुनः अस्तु अविभक्तिः शब्दः अव्ययसञ्ज्ञः भवति इति एव ।
२ - १४ - ननु च उक्तम् अविभक्तौ इतरेतराश्रयत्वात् अप्रसिद्धिः इति ।
३ - १४ - न एषः दोषः ।
४ - १४ - इदम् तावत् अयम् प्रष्टव्यः ।
५ - १४ - यदि अपि वैयाकरणाः विभक्तिलोपम् आरभमाणाः अविभक्तिकान् शब्दाञ् प्रयुञ्जते ये तु एते वैयाकरणेभ्यः अन्ये मनुष्याः कथम् ते अविभक्तिकान् शब्दान् प्रयुञ्जते इति ।
६ - १४ - अभिज्ञाः च पुनः लौकिकाः एकत्वादीनाम् अर्थानाम् ।
७ - १४ - आतः च अभिज्ञाः अन्येन हि वस्नेन एकम् गाम् क्रीणन्ति , अन्येन द्वौ , अन्येन त्रीन् ।
८ - १४ - अभिज्ञाः च न च प्रयुञ्जते ।
९ - १४ - तत् एतत् एवम् सन्दृश्यताम् अर्थरूपम् एतत् एवञ्जातीयकम् येन अत्र विभक्तिः न भवति इति ।
१० - १४ - तत् च अपि एतत् एवम् अनुगम्यमानम् दृश्यताम् किम् चित् अव्ययम् विभक्त्यर्थप्रधानम् किम् चित् क्रियाप्रधानम् ।
११ - १४ - उच्चैः , नीचैः इति विभक्त्यर्थप्रधानम् , हिरुक् पृथक् इति क्रियाप्रधानम् ।
१२ - १४ - तद्धितः च अपि कः चित् विभक्त्यर्थप्रधानः कः चित् क्रियाप्रधानः ।
१३ - १४ - तत्र यत्र इति विभक्त्यर्थप्रधानः , नाना विन इति क्रियाप्रधानः ।
१४ - १४ - न च एतयोः अर्थयोः लिङ्गसङ्ख्याभ्याम् योगः अस्ति ।
१ - १६ - अथ अपि असर्वविभक्तिः इति उच्यते एवम् अपि न दोषः ।
२ - १६ - कथम् ।
३ - १६ - इदम् च अपि अद्यत्वे अतिबहु क्रियते एकस्मिन् एकवचनम् , द्वयोः द्विवचनम् , बहुषु बहुवचनम् इति ।
४ - १६ - कथम् तर्हि ।
५ - १६ - एकवचनम् उत्सर्गः करिष्यते ।
६ - १६ - तस्य द्विबह्वोः अर्थयोः द्विवचनबहुवचने बाधके भविष्यतः ।
७ - १६ - न च अपि एवम् विग्रहः करिष्यते न सर्वाः असर्वाः , असर्वाः विभक्तयः अस्मात् इति ।
८ - १६ - कथम् तर्हि ।
९ - १६ - न सर्वा असर्वा , असर्वा विभक्तिः अस्मात् इति ।
१० - १६ - त्रिकम् पुनः विभक्तिसञ्ज्ञम् ।
११ - १६ - एवम् गते कृति अपि तुल्यम् एतत् मान्तस्य कार्यम् ग्रहणम् न तत्र ।
१२ - १६ - ततः परे च अभिमताः कार्याः त्रयः कृदर्थाः ग्रहणेन योगाः ।
१३ - १६ - कृत्तद्धितानाम् ग्रहणम् तु कार्यम् सङ्ख्याविशेषम् हि अभिनिश्रिताः ये ।
१४ - १६ - तेषाम् प्रतिषेधः भवति इति वक्तव्यम् ।
१५ - १६ - इह मा भूत् एकः , द्वौ , बहवः इति ।
१६ - १६ - तस्मात् स्वरादिग्रहणम् च कार्यम् कृत्तद्धितानाम् च पाठे ।
१ - २२ - पाठेन इयम् अव्ययसञ्ज्ञा क्रियते ।
२ - २२ - सा इह न प्राप्नोति परमोच्चैः , परमनीचैः इति ।
३ - २२ - तदन्तविधिना भविष्यति ।
४ - २२ - इह अपि तर्हि प्राप्नोति अत्युच्चैः अत्युच्चैसौ अत्युच्चैसः इति ।
५ - २२ - उपसर्जनस्य न इति प्रतिषेधः भविष्यति ।
६ - २२ - सः तर्हि प्रतिषेधः वक्तव्यः ।
७ - २२ - न वक्तव्यः ।
८ - २२ - सर्वनामसञ्ज्ञायाम् प्रकृतः प्रतिषेधः इह अनुवर्तिष्यते ।
९ - २२ - सः वै तत्र प्रत्याख्यायते ।
१० - २२ - यथा सः तत्र प्रत्याख्यायते इह अपि तथा शक्यः प्रत्याख्यातुम् ।
११ - २२ - कथम् सः तत्र प्रत्याख्यायते ।
१२ - २२ - महती इयम् सञ्ज्ञा क्रियते ।
१३ - २२ - इयम् अपि च महती सञ्ज्ञा क्रियते ।
१४ - २२ - सञ्ज्ञा च नाम यतः न लघीयः ।
१५ - २२ - कुतः एतत् ।
१६ - २२ - लघ्वर्थम् हि सञ्ज्ञाकरणम् ।
१७ - २२ - तत्र महत्याः सञ्ज्ञायाः करणे एतत् प्रयोजनम् अन्वर्थसञ्ज्ञा यथा विज्ञायेत न व्येति इति अव्ययम् इति ।
१८ - २२ - क्व पुनः न व्येति ।
१९ - २२ - स्त्रीपुंनपुंसकानि सत्त्वगुणाः एकत्वद्वित्वबहुत्वानि च ।
२० - २२ - एतान् अर्थान् के चित् वियन्ति के चित् न वियन्ति ।
२१ - २२ - ये न वियन्ति तद् अव्ययम् ।
२२ - २२ - सदृशम् त्रिषु लिङ्गेषु सर्वासु च विभक्तिषु वचनेषु च सर्वेषु यत् न व्येति तत् अव्ययम् ।
१ - २२ - कथम् इदम् विज्ञायते कृत् यः मान्तः इति आहोस्वित् कृदन्तम् यत् मान्तम् इति ।
२ - २२ - किम् च अतः ।
३ - २२ - यदि विज्ञायते कृत् यः मान्तः इति कारयाम् चकार हारयाम् चकार इति अत्र न प्राप्नोति ।
४ - २२ - अथ विज्ञायते कृदन्तम् यत् मान्तम् इति प्रतामौ प्रतामः इति अत्र अपि प्राप्नोति ।
५ - २२ - यथा इच्छसि तथा अस्तु ।
६ - २२ - अस्तु तावत् कृत् यः मान्तः इति ।
७ - २२ - कथम् कारयाम् चकार हारयाम् चकार इति ।
८ - २२ - किम् पुनः अत्र अव्ययसञ्ज्ञया प्रार्थ्यते ।
९ - २२ - अव्ययात् इति लुक् यथा स्यात् ।
१० - २२ - मा भूत् एवम् ।
११ - २२ - आमः इति एवम् भविष्यति ।
१२ - २२ - न सिध्यति ।
१३ - २२ - लिग्रहणम् तत्र अनुवर्तते ।
१४ - २२ - लिग्रहणम् निवर्तिष्यते ।
१५ - २२ - यदि निवर्तते प्रत्ययमात्रस्य लुक् प्राप्नोति ।
१६ - २२ - इष्यते च प्रत्ययमात्रस्य ।
१७ - २२ - आतः च इष्यते ।
१८ - २२ - एवम् हि आह कृञ् च अनुप्रयुज्यते लिटि इति ।
१९ - २२ - यदि च प्रत्ययमात्रस्य लुक् भवति ततः एतत् उपपन्नम् भवति ।
२० - २२ - अथ वा पुनः अस्तु कृदन्तम् यत् मान्तम् इति ।
२१ - २२ - कथम् प्रतामौ प्रतामः इति ।
२२ - २२ - आचार्यप्रवृत्तिः ज्ञापयति न प्रत्ययलक्षणेन अव्ययसञ्ज्ञा भवति इति यत् अयम् प्रशान्शब्दम् स्वरादिषु पठति ।
१ - १२३ - कृत् मेजन्तः च अनिकारोकारप्रकृतिः ।
२ - १२३ - कृत् मेजन्तः च अनिकारोकारप्रकृतिः इति वक्तव्यम् ।
३ - १२३ - इह मा भूत् आधये , आधेः , चिकीर्षवे , चिकीर्षोः इति ।
४ - १२३ - अनन्यप्रकृतिः इति वा ।
५ - १२३ - अथ वा अनन्यप्रकृतिः कृत् अव्ययसञ्ज्ञः भवति इति वक्तव्यम् ।
६ - १२३ - किम् पुनः अत्र ज्यायः ।
७ - १२३ - अनन्यप्रकृतिवचनम् एव ज्यायः ।
८ - १२३ - इदम् अपि सिद्धम् भवति कुम्भकारेभ्यः , नगरकारेभ्यः इति ।
९ - १२३ - तत् तर्हि वक्तव्यम् ।
१० - १२३ - न वा सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य ।
११ - १२३ - न वा वक्तव्यम् ।
१२ - १२३ - किम् कारणम् ।
१३ - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति एषा परिभाषा कर्तव्या ।
१४ - १२३ - कः पुनः अत्र विशेषः एषा वा परिभाषा क्रियेत अनन्यप्रकृतिः इति वा उच्येत ।
१५ - १२३ - अवश्यम् एषा परिभाषा कर्तव्या ।
१६ - १२३ - बहूनि एतस्याः परिभाषायाः प्रयोजनानि ।
१७ - १२३ - कानि पुनः तानि ।
१८ - १२३ - प्रयोजनम् ह्रस्वतम् तुग्विधेः ग्रामणिकुलम् ।
१९ - १२३ - ग्रामणिकुलम् , सेनानिकुलम् इति अत्र ह्रस्वत्वे कृते ह्रस्वस्य पिति कृति तुक् भवति इति तुक् प्राप्नोति ।
२० - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति न दोषः भवति ।
२१ - १२३ - न एतत् अस्ति प्रयोजनम् ।
२२ - १२३ - बहिरङ्गम् ह्रस्वत्वम् ।
२३ - १२३ - अन्तरङ्गः तुक् ।
२४ - १२३ - असिद्धम् बहिरङ्गम् अन्तरङ्गे ।
२५ - १२३ - नलोपः वृत्रहभिः ।
२६ - १२३ - वृत्र्हभिः , भ्रूण्हभिः इति अत्र नलोपे कृते ह्रस्वस्य पिति कृति तुक् भवति इति तुक् प्राप्नोति ।
२७ - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति न दोषः भवति ।
२८ - १२३ - एतत् अपि न अस्ति प्रयोजनम् ।
२९ - १२३ - असिद्धः नलोपः ।
३० - १२३ - तस्य असिद्धत्वात् न भविष्यति ।
३१ - १२३ - उदुपधत्वम् अकित्त्वस्य निकुचिते ।
३२ - १२३ - उदुपधत्वम् अकित्त्वस्य अनिमित्तम् ।
३३ - १२३ - क्व ।
३४ - १२३ - निकुचिते ।
३५ - १२३ - निकुचितः इति अत्र नलोपे कृते उदुपधात् भावादिकर्मणोः अन्यतरस्याम् इति अकित्त्वम् प्राप्नोति ।
३६ - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति न दोषः भवति ।
३७ - १२३ - एतत् अपि न अस्ति प्रयोजनम् ।
३८ - १२३ - अस्तु अत्र अकित्त्वम् ।
३९ - १२३ - न धातुलोपे आर्धधातुके इति प्रतिषेधः भविष्यति ।
४० - १२३ - नाभावः यञि दीर्घत्वस्य अमुना ।
४१ - १२३ - नाभावः यञि दीर्घत्वस्य अस्निमित्तम् ।
४२ - १२३ - क्व ।
४३ - १२३ - अमुना ।
४४ - १२३ - नाभावे कृते अतः दीर्घः यञि सुपि च इति दीर्घत्वम् प्राप्नोति ।
४५ - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति न दोषः भवति ।
४६ - १२३ - एतत् अपि न अस्ति प्रयोजनम् ।
४७ - १२३ - वक्ष्यति एतत् न मु टादेशे इति ।
४८ - १२३ - आत्त्वम् कित्त्वस्य उपादास्त ।
४९ - १२३ - आत्त्वम् कित्त्वस्य अनिमित्तम् ।
५० - १२३ - क्व ।
५१ - १२३ - उपादास्त अस्य स्वरः शिक्षकस्य इति ।
५२ - १२३ - आत्त्वे कृते स्थाघ्वोः इत् च इति इत्त्वम् प्राप्नोति ।
५३ - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति न दोषः भवति ।
५४ - १२३ - एतत् अपि न अस्ति प्रयोजनम् ।
५५ - १२३ - उक्तम् एतत् दीङः प्रतिषेधः स्थाघ्वोः इत्त्वे इति ।
५६ - १२३ - तिसृचतसृत्वम् ङीब्विधेः ।
५७ - १२३ - तिसृचतसृत्वम् ङीब्विधेः अनिमित्तम् ।
५८ - १२३ - तिस्रः तिष्ठन्ति चतस्रः तिष्ठन्ति ।
५९ - १२३ - तिसृचतसृभावे कृते ऋन्नेभ्यः ङीप् इति ङीप् प्राप्नोति ।
६० - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति न दोषः भवति ।
६१ - १२३ - एतत् अपि न अस्ति प्रयोजनम् ।
६२ - १२३ - आचार्यप्रवृत्तिः ज्ञापयति न तिसृचतसृभावे कृते ङीप् भवति इति यत् अयम् न तिसृचतसृ इति नामि दीर्घत्वप्रतिषेधम् शास्ति ।
६३ - १२३ - इमानि तर्हि प्रयोजनानि शतानि सहस्राणि ।
६४ - १२३ - नुमि कृते ष्णान्ता षट् इत् षट्सञ्ज्ञा प्राप्नोति ।
६५ - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति न दोषः भवति ।
६६ - १२३ - शकटौ पद्धतौ ।
६७ - १२३ - अत्त्वे कृते अतः इति टाप् प्राप्नोति ।
६८ - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति न दोषः भवति ।
६९ - १२३ - इयेष , उवोष ।
७० - १२३ - गुणे कृते इजादेः च गुरुमतः अनृच्छः इति आम् प्राप्नोति ।
७१ - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति न दोषः भवति ।
७२ - १२३ - तस्य दोषः वर्णाश्रयः प्रत्ययः वर्णविचालस्य ।
७३ - १२३ - तस्य एतस्य लक्षणस्य दोषः वर्णाश्रयः प्रत्ययः वर्णविचालस्य अनिमित्तम् स्यात् ।
७४ - १२३ - क्व ।
७५ - १२३ - अत इञ् दाक्षिः , प्लाक्षिः ।
७६ - १२३ - न प्रत्ययः सन्निपातलक्षणः ।
७७ - १२३ - अङ्गसञ्ज्ञा तर्हि अनिमित्तम् स्यात् ।
७८ - १२३ - आत्त्वम् पुग्विधेः क्रापयति ।
७९ - १२३ - आत्त्वम् पुग्विधेः अनिमित्तम् स्यात् ।
८० - १२३ - क्व ।
८१ - १२३ - क्रापयति इति ।
८२ - १२३ - पुग् ह्रस्वत्वस्य अदीदपत् ।
८३ - १२३ - पुक् ह्रस्वत्वस्य अनिमित्तम् स्यात् ।
८४ - १२३ - क्व ।
८५ - १२३ - अदीदपत् इति ।
८६ - १२३ - त्यदाद्यकारः टाब्विधेः ।
८७ - १२३ - त्यदाद्यकारः टाब्विधेः अनिमित्तम् स्यात् ।
८८ - १२३ - क्व ।
८९ - १२३ - या सा ।
९० - १२३ - इड्विधिः आकारलोपस्य पपिवान् ।
९१ - १२३ - इड्विधिः आकारलोपस्य अनिमित्तम् स्यात् ।
९२ - १२३ - क्व ।
९३ - १२३ - पपिवान् तस्थिवान् इति ।
९४ - १२३ - मतुब्विभक्त्युदात्तत्वम् पूर्वनिघातस्य ।
९५ - १२३ - मतुब्विभक्त्युदात्तत्वम् पूर्वनिघातस्य अनिमित्तम् स्यात् ।
९६ - १२३ - क्व ।
९७ - १२३ - अग्निमान् वायुमान् परमवाचा परमवाचे ।
९८ - १२३ - नदीह्रस्व्रत्वम् सम्बुद्धिलोपस्य ।
९९ - १२३ - नदीह्रस्व्रत्वम् सम्बुद्धिलोपस्य अनिमित्तम् स्यात् ।
१०० - १२३ - क्व ।
१०१ - १२३ - नदि कुमारि किशोरि ब्राह्मणि ब्रह्मबन्धु ।
१०२ - १२३ - ह्रस्वत्वे कृते एङ्ह्रस्वात् सम्बुद्धेः इति लोपः न प्राप्नोति ।
१०३ - १२३ - मा भूत् एवम् ।
१०४ - १२३ - ङ्यन्तात् इति एवम् भविष्यति ।
१०५ - १२३ - न सिध्यति ।
१०६ - १२३ - दीर्घात् इति उच्यते ।
१०७ - १२३ - ह्रस्वान्तात् च न प्राप्नोति ।
१०८ - १२३ - इदम् इह सम्प्रधार्यम् ह्रस्वत्वम् क्रियताम् सम्बुद्धिलोपः इति किम् अत्र कर्तव्यम् ।
१०९ - १२३ - परत्वात् ह्रस्वत्वम् ।
११० - १२३ - नित्यः सम्बुद्धिलोपः ।
१११ - १२३ - कृते अपि ह्रस्वत्वे प्राप्नोति अकृते अपि ।
११२ - १२३ - अनित्यः सम्बुद्धिलोपः ।
११३ - १२३ - न हि कृते ह्रस्वत्वे प्राप्नोति ।
११४ - १२३ - किम् कारणम् ।
११५ - १२३ - सन्निपातलक्षणः विधिः अनिमित्तम् तद्विघातस्य इति ।
११६ - १२३ - एते दोषाः समाः भूयांसः वा ।
११७ - १२३ - तस्मात् न अर्थः अनया परिभाषया ।
११८ - १२३ - न हि दोषाः सन्ति इति परिभाषा न कर्तव्या लक्षणम् वा न प्रणेयम् ।
११९ - १२३ - न हि भिक्षुकाः सन्ति इति स्थाल्यः न अधिश्रीयन्ते न च मृगाः सन्ति इति यवाः न उप्यन्ते ।
१२० - १२३ - दोषाः खलु अपि साकल्येन परिगणिताः प्रयोजनानाम् उदाहरणमात्रम् ।
१२१ - १२३ - कुतः एतत् ।
१२२ - १२३ - न हि दोषाणाम् लक्षणम् अस्ति ।
१२३ - १२३ - तस्मात् यानि एतस्याः परिभाषायाः प्रयोजनानि तदर्थम् एषा परिभाषा कर्तव्या प्रतिविधेयम् च दोषेषु ।
१ - ३२ - अव्ययीभावस्य अव्ययत्वे प्रयोजनम् लुग्मुख्स्वरोपचाराः ।
२ - ३२ - अव्ययीभावस्य अव्ययत्वे प्रयोजनम् किम् ।
३ - ३२ - लुग्मुख्स्वरोपचाराः ।
४ - ३२ - लुक् उपाग्नि प्रत्यग्नि ।
५ - ३२ - अव्ययात् इति लुक् सिद्धः भवति ।
६ - ३२ - मुखस्वरः ।
७ - ३२ - उपाग्निमुखः , प्रत्यग्निमुखः ।
८ - ३२ - न अव्ययदिक्शब्द्गोमहत्स्थूलपृथुवत्सेभ्यः इति प्रतिषेधः सिद्धः भवति ।
९ - ३२ - उपचारः उपपयःकारः , उपपयःकामः इति ।
१० - ३२ - अतः कृकमिकंसकुम्भपात्रकुशाकर्णीषु अनव्ययस्य इति प्रतिषेधः सिद्धः भवति ।
११ - ३२ - किम् पुनः इदम् परिगणनम् आहोस्वित् उदाहरणमात्रम् ।
१२ - ३२ - परिगणनम् इति आह ।
१३ - ३२ - अपि खलु अपि आहुः ।
१४ - ३२ - यत् अन्यत् अव्ययीभावस्य अव्ययकृतम् प्राप्नोति तस्य प्रतिषेधः वक्तव्यः इति ।
१५ - ३२ - किम् पुनः तत् ।
१६ - ३२ - पराङ्गवद्भावः ।
१७ - ३२ - पराङ्गवद्भावे अव्ययप्रतिषेधः चोदितः उच्चैः अधीयान नीचैः अधीयान इति एवमर्थम् ।
१८ - ३२ - सः इह अपि प्राप्नोति उपाग्नि अधीयान प्रत्यग्नि अधीयान ।
१९ - ३२ - अकचि अव्ययग्रहणम् क्रियते उच्चकैः , नीचकैः इति एवमर्थम् ।
२० - ३२ - तत् इह अपि प्राप्नोति उपाग्निकम् , प्रत्यग्निकम् इति ।
२१ - ३२ - मुमि अव्ययप्रतिषेधः उच्यते दोषामन्यम् अहः , दिवामन्या रात्रिः इति एवमर्थम् ।
२२ - ३२ - सः इह अपि प्राप्नोति औपकुम्भम्मन्यः , उपमणिकम्मन्यः ।
२३ - ३२ - अस्य च्वौ अव्ययप्रतिषेधः उच्यते दोषाभूतम् अहः , दिवाभूता रात्रिः इति एवमर्थम् ।
२४ - ३२ - सः इह अपि प्राप्नोति उपकुम्भीभूतम् उपमणिकीभूतम् ।
२५ - ३२ - यदि परिगणनम् क्रियते न अर्थः अव्ययीभावस्य अव्ययसञ्ज्ञया ।
२६ - ३२ - कथम् यानि अव्ययीभावस्य अव्ययत्वे प्रयोजनानि ।
२७ - ३२ - न एतानि सन्ति ।
२८ - ३२ - यत् तावत् उच्यते लुक् इति आचार्यप्रवृत्तिः ज्ञापयति भवति अव्ययीभावात् लुक् इति यद् अयम् न अव्ययीभावात् अतः इति प्रतिषेधम् शास्ति ।
२९ - ३२ - उपचारः अनुत्तरपदस्थस्य इति वर्तते ।
३० - ३२ - तत्र मुखस्वरः एकः प्रयोजयति ।
३१ - ३२ - न च एकम् प्रयोजनम् योगारम्भम् प्रयोजयति ।
३२ - ३२ - यदि एतावत् प्रयोजनम् स्यात् तत्र एव अयम् ब्रूयात् नाव्ययात् अव्ययीभावात् च इति ।
१ - २५ - शि सर्वनामस्थानम् सुट् अनपुंसकस्य इति चेत् जसि शिप्रतिषेधः ।
२ - २५ - शि सर्वनामस्थानम् सुट् अनपुंसकस्य इति चेत् जसि शेः प्रतिषेधः प्राप्नोति कुण्डानि तिष्ठन्ति वनानि तिष्ठन्ति ।
३ - २५ - असमर्थसमासः च अयम् द्रष्टव्यः अनपुंसकस्य इति ।
४ - २५ - न हि नञः नपुंसकेन सामर्थ्यम्. केन तर्हि ।
५ - २५ - भवतिना न भवति नपुंसकस्य इति ।
६ - २५ - यत् तावत् उच्यते शि सर्वनामस्थानम् सुट् अनपुंसकस्य इति चेत् जसि शिप्रतिषेधः इति ।
७ - २५ - न अप्रतिषेधात् ।
८ - २५ - न अयम् प्रसज्यप्रतिषेधः नपुंसकस्य न इति ।
९ - २५ - किम् तर्हि ।
१० - २५ - पर्युदासः अयम् यत् अन्यत् नपुंसकात् इति ।
११ - २५ - नपुंसके अव्यापारः ।
१२ - २५ - यदि केन चित् प्राप्नोति तेन भविष्यति ।
१३ - २५ - पूर्वेण च प्राप्नोति ।
१४ - २५ - अप्राप्तेः वा ।
१५ - २५ - अथ वा अनन्तरा या प्राप्तिः सा प्रतिषिध्यते ।
१६ - २५ - कुतः एतत् ।
१७ - २५ - अनन्तरस्य विधिः वा भवति प्रतिषेधः वा इति ।
१८ - २५ - पूर्वा प्राप्तिः अप्रतिषिद्धा ।
१९ - २५ - तया भविष्यति ।
२० - २५ - ननु च इयम् प्राप्तिः पूर्वाम् प्राप्तिम् बाधते ।
२१ - २५ - न उत्सहते प्रतिषिद्धा सती बाधितुम् ।
२२ - २५ - यत् अपि उच्यते ।
२३ - २५ - असमर्थसमासः च अयम् द्रष्टव्यः इति यदि अपि वक्तव्यः अथ वा एतर्हि बहूनि प्रयोजनानि ।
२४ - २५ - कानि ।
२५ - २५ - असूर्यम्पश्यानि मुखानि , अपुनर्गेयाः श्लोकाः , अश्राद्धभोजी ब्राह्मणः इति ।