मोह

{ mōhḥ, moha }

Puranic Encyclopaedia

MOHA   A son born of the lustre of Brahmā. [3rd Skandha, Bhāgavata] .

हिन्दी (hindi) WN

noun  ईश्वर का ध्यान छोड़कर शरीर और सांसारिक पदार्थों को अपना सर्वस्व समझने की क्रिया या भाव   Ex. संत लोग मोह में नहीं पड़ते ।

HOLO MEMBER COLLECTION:

षट् क्लेश

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

विमोह ममता व्यामोह अस्मिता

Wordnet:

bd संसारनि माया

ben মোহ

guj મોહ

kas مَحبَت

kok मोह

mal മോഹം

mar मोह

mni ꯑꯄꯥꯝ꯭ꯃꯤꯍꯧ

ori ମୋହ

pan ਮੋਹ

san मोहः

tam மோகம்

tel మోహము

urd محبت , شفقت , دبستگی , چاہ , پیار

See : अज्ञानता, प्रेम

प्राचीन चरित्रकोश

मोह n.  ब्रह्मा का एक पुत्र, जो उसकी छाया से उत्पन्न हुआ था [भा.३.२०] । मत्स्य के अनुसार, यह ब्रह्मा की बुद्धि से उत्पन्न हुआ [मत्स्य.३.११] ।

कोंकणी (Konkani) WN

noun  देवाचें ध्यान सोडून कूड आनी संवसारीक पदार्थांक आपलें सर्वस्व समजुपाची क्रिया वा भावना   Ex. संत लोक मोहांत पडनात

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

आशा

Wordnet:

bd संसारनि माया

ben মোহ

guj મોહ

hin मोह

kas مَحبَت

mal മോഹം

mar मोह

mni ꯑꯄꯥꯝ꯭ꯃꯤꯍꯧ

ori ମୋହ

pan ਮੋਹ

san मोहः

tam மோகம்

tel మోహము

urd محبت , شفقت , دبستگی , چاہ , پیار

A dictionary, Marathi and English

Fascination, infatuation, bewitchment; whether the allurement of objects exciting love, affection, pity, sympathy &c.; or the state of being allured and engaged by. 2 Loss of consciousness or sense; fainting, forgetfulness, stupefaction. 3 Ignorance, folly, foolishness;--applied esp. to that spiritual ignorance which leads men to believe in the material reality of worldly objects, and to betake themselves to mundane or sensual enjoyments. 4 Affection, fondness. 5 A tree, Bassia latifolia. From the blossoms of it a spirituous liquor is distilled.
A bees' nest and comb.

Aryabhushan School Dictionary

 m  Fascination. Ignorance. Fondness. Loss of sense. A tree.
n m  A bees' nest and comb.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

ना.  आकर्षण , चित्तभ्रम , जाणिवेचा लोप , भारणे , भुरळ , भुलावणी , भूल , मोहिनी , विवेकबुद्धीचा नाश ;
ना.  प्रेम , माया ( अतिरेक );
ना.  आवड , आसक्ती .

मराठी (Marathi) WN

noun  जगाच्या सर्व गोष्टींचा उपभोग व वैषयिक सुख घेण्याकडे प्रवृत्त होण्याची क्रिया   Ex. म्हातारपणीही रामला पैशाचा मोह सुटत नव्हता

HOLO MEMBER COLLECTION:

षट् क्लेश

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

bd संसारनि माया

ben মোহ

guj મોહ

hin मोह

kas مَحبَت

kok मोह

mal മോഹം

mni ꯑꯄꯥꯝ꯭ꯃꯤꯍꯧ

ori ମୋହ

pan ਮੋਹ

san मोहः

tam மோகம்

tel మోహము

urd محبت , شفقت , دبستگی , چاہ , پیار

noun  एक फुलझाड ज्याच्या फुलांपासून मद्य आणि इतर खाद्यवस्तू बनवल्या जातात   Ex. मोहाचे लाकूड माणसासाठी फार उपयोगी असते.

MERO COMPONENT OBJECT:

मोह

ONTOLOGY:

वृक्ष (Tree) ➜ वनस्पति (Flora) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

guj મહુડો

hin महुआ

kan ಮದೂಕ

kas مَہوا , مَہورا , مووا , بیسِیا لیٚکٹِفولِیا

kok महाद्रूम

mal മഹുവ മരം

mni ꯃꯍꯨꯋꯥ

ori ମହୁଲ

pan ਮਹੂਆ

san मधुकः

tam இலுப்பை மரம்

tel విప్పచెట్టు

noun  मोहाच्या झाडाचे फूल   Ex. मोहाला वाळवून त्याचा वापर खाण्यात करतात.

HOLO COMPONENT OBJECT:

मोह

ONTOLOGY:

भाग (Part of) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

guj મહુડું

hin महुआ

kan ಮಧೂಕ

kas مَہوا , مَہوا پوش

kok महुआ

mal ഇരിപ്പവൃക്ഷം

mni ꯃꯍꯨꯋꯥꯒꯤ꯭ꯎꯍꯩ

tam இலுப்பம் பழம்

urd مہوا

noun  मोहाच्या झाडापासून मिळणारे फळ   Ex. मोह चवीला फार गोड असतो.

ONTOLOGY:

भाग (Part of) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

मोहाचे फळ

Wordnet:

hin कोआ

kan ಹಲಸಿನ ತೋಳೆ

mal മഹുവപഴം

ori ମହୁଲ

tam பலாச்சுளை

urd کوآکویا , گولوندا

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. 
 न. मोहोळ ; मधमाशांचें पोळें . मोहाची माशी - स्त्री . मधमाशी . मोहाचा मध , मेण - मोहोळाचा मध , मेण वगैरे .
पुस्त्री . चेहरा ; हजामत . - बदलापूर ३७ . १०५ . [ मुख ]
 पु. एक वृक्ष ; याच्या फुलांपासून दारु काढतात . [ सं . मधु , मधुक ; प्रा . महु ; उरि . बं . महु ] मोहतेल , टेल - न . मोहटीपासून , मोहाच्या बियांपासून काढलेलें तेल ; मोहाळ . [ मोहटी + तेल ]
मुर्च्छा ; बेशुद्धि ; चित्तभ्रम ; भुरळ ; भारणी ; मोहन ; भुलावण ; भूल .
प्रेम ; माया , दया , कींव , सहानुभूति इ० ना चेतविणार्‍या विषयांचा क्षुब्ध लोभ ; मोहन . द्रोणाला दुःशासन कथितां दे भीष्म हानि मोहातें । - मोभीष्म ११ . १३२ .
सदसदविवेकबुद्धीचा , जाणिवेचा लोप ; विस्मरण ; घोटाळा ; मतिभ्रम ; भुलवण . निजदोषें व्यसनातें पावुनि मोहीं निमग्न नससी कीं । - मोकर्ण १ . ६ .
अज्ञान ; मूर्खपणा ; आत्मज्ञानाचा अभाव असल्यामुळें जगांतील सर्व विषय , सर्व दृश्य जगत खरें आहे असा भास होऊन त्याचा उपभोग व वैषयिक सुख घेण्याकडे प्रवृत्ति होणें .
आवड ; शोक ; प्रीति ; प्रेमाचें वेड ; प्रेमाचा अतिरेक . परिभूपपुत्र मोहें केला पहिल्या परीस ही अंध । - मोरोपंत .
चूक . [ सं . मुह ] मोहक - वि .
भुरळ पाडणारें ; भ्रम उत्पन्न करणारें ; गुंतविणारें ; गुंगविणारें .
आकर्षक ; रमविणारें ; चित्त हरण करणारें . [ सं . ]
०पाश   पु मोहरुप जो पाश तो ; संसाराचें जाळें ; भ्रामक विषयांचें बंधन . मोहजाल पहा .
०यंत्र  न. नळा ( शोभेच्या दारुचा ); फुलबाजी . मोहयंत्री सुमनमाला । अग्निपुष्पें भासती डोळा । फुलें म्हणती अबळा । पाहता डोळां ते राखा । - एरुस्व १५ . ११८ . मोहा , मोहाचा वि . मोहक किंवा उत्कृष्ट गुणाचा -( एक प्रकारच्या नारळाबद्दल किंवा सुपारीबद्दल उपयोग ). मोहाचा नारळ नारळी , माड , सुपारी पुस्त्री . ज्यांची गोडी इतर नारळ , सुपारीपेक्षां अधिक असते तो नारळ , सुपारी इ० . या नारळाचें खोबरें गोड असून तें खाल्ल्यावर चोथा रहात नाहीं ; सुपारीहि गोड असते . - कृषि ७०३ . मोहाथिणें क्रि . ( काव्य ) मोहनी पाडणें ; भुरळ किंवा भुलवण पडणें ; भुलून जाणें ; मोहीत होणें . अवश्य म्हणोनि तीर्थेश्वरी मोहाथिली अनुवादे । मोहाळणें क्रि . मोह पावणें . मोहित वि . मोह पावलेला ; भुललेला ; भुरळ पडलेला ; मोहानें व्याप्त असा ; लुब्ध . मोहरात्रि स्त्री . श्रावण वद्य अष्टमी . ( या रात्रीं कृष्णानें कंसदूतास मोह पाडला यावरुन ). मोहजाल , जाळ न . मायेच्या योगानें संसारांत उत्पन्न होणारा मोहाचा पाश ; संसाराच , जगांतील पसार्‍याचें जाळें ; कुटुंब , इष्टमित्र , मालमत्ता व इतर भ्रामक विषय यांची भूल , भुरळ . तां घेतले ये मज मोहजाळीं । - सारुह १ . १९ . मोहणें उक्रि . भुलणें ; व्यामोह उत्पन्न होणें , करणें ; भुलविणें ; भुलणें ; चित्त भ्रमणें , भ्रमविणें . मन मोहिलें नंदाच्या नंदनें । मोहन वि . १ मोहविणारें ; आकर्षक . २ भुलविणारें ; भूल पाडणारें ; भ्रामक . एक म्हणे कुब्जेनें लाविला चंदन । त्यांत कांहीं घातलें मोहन । तरीच भुलला जगज्जीवन । कौटिल्य पूर्ण केलें तिनें । - ह २१ . १७७ . - न .
( वैद्यक ) गुंगी आणणें ; भूल देणें ; बेहोष पाडणें . - ज्ञा १३ . ९९५ .
भुरळ मूर्च्छा ; भ्रम . गुंगी , निद्रा आणणारें औषध . मोहनभूत - न . एक प्रकारचें भूत , पिशाच . मोहनमाळ , माला - स्त्री . सोन्याच्या मण्यांची गळ्यांत घालावयाची एक विशिष्ट माळ . मोहनास्त्र - न . एखाद्या इसमावर मोहनी टाकण्याचें अस्त्र ; जें शत्रूवर सोडलें असतां त्याला मूर्च्छा येते असें एक अस्त्र . मोहनी , मोहिनी - स्त्री .
भूल ; भुलावण ; मोहन .
मोह घालण्याचीं कृत्यें ; वश करण्याचीं किंवा भूल घालण्याचीं , भुलविण्याचीं कृत्यें ( क्रि० घालणें ). एखाद्यास भुलविण्याकरितां उपयोगांत आणण्याचे मंत्र .
विष्णूनें अमृतमंथनाच्या वेळीं घेतलेलें सुंदर स्त्रीचें रुप . [ सं . मुह = बेशुद्ध होणें ] मोहिनी - स्त्री .
मोहन ; प्रलोभन ; भुलवण ; भुरळणें ; चित्तभ्रम ; बुद्धिभ्रम ; मोह करणारी .
समुद्रमंथनप्रसंगीं भगवंतानीं जें मोहिनीचें रुप घेतलें होतें तें ; भुरळ पाडणारी . कथा भुवन मोहिनी अशि न मोहिनी होय ती । - केका १०३ . [ सं . मुह ] मोहिरें - न . ( महानु . ) मोहक वस्तु ; मोहविणारें तो दाउनि माया वेषाचें मोहिरें । जेथ चरित्रें करी - ऋ ४२ .

नेपाली (Nepali) WN

See : अज्ञानता, मायाँ, माया, प्रेम, प्रेम

A Sanskrit English Dictionary

मोह  n.  m. (√ 1. मुह्; ifc. f( आ).) loss of consciousness, bewilderment, perplexity, distraction, infatuation, delusion, error, folly, [AV.] &c. &c. ( मोहम्-√ ब्रू, to say anything that leads to error; मोहं-√ या, to fall into error; मोहात् ind. through folly or ignorance)
fainting, stupefaction, a swoon, [MBh.]; [Kāv.] &c.
(in phil.) darkness or delusion of mind (preventing the discernment of truth and leading men to believe in the reality of worldly objects)
(with Buddhists) ignorance (one of the three roots of vice, [Dharmas. 139])
मोहन   a magical art employed to bewilder an enemy (= ), [Cat.]
wonder, amazement, [L.]
Infatuation personified (as the offspring of ब्रह्मा), [VP.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

मोहः [mōhḥ]   [मुह् घञ्]
Loss of consciousness, fainting, a swoon, insensibility; मोहेनान्तर्वरतनुरियं लक्ष्यते मुच्यमाना [V.1.8;] मोहादभूत् कष्टतरः प्रबोधः [R.14.56;] [Ku.3.73;] कतिचन पेतुरुपेत्य मोहमुद्राम् [Śiva.B.28.88.]
Perplexity, delusion, embarrassment, confusion; यज्ज्ञात्वा न पुनर्मोहमेवं यास्यसि पाण्डव [Bg.4.35.]
Folly, ignorance, infatuation; तितीर्षुर्दुस्तरं मोहादुडुपेनास्मि सागरम् [R.1.2;] [Ś.7.25.]
Error, mistake.
Wonder, astonishment.
Affliction, pain.
A magical art employed to confound an enemy.
(In phil.) Delusion of mind which prevents one from discerning the truth (makes one believe in the reality of worldly objects and to be addicted to the gratification of sensual pleasures); महामोहं च मोहं च तमश्चाज्ञानवृत्तयः [Bhāg.3.12.2.]
Illusion of attachment or love; स्वगृहोद्यानगतेीऽपि स्निग्धैः पापं विशङ्क्यते मोहात् [Pt.2.171.] Comp.
-उपमा   (in Rhet.) a figure of speech in which the उपमान and उपमेय are confounded; शशीत्युत्प्रेक्ष्य तन्वङ्गि त्वन्मुखं त्वन्मुखाशया । इन्दुमप्यनु- धावामीत्येषा मोहोपमा स्मृता ॥ [Kāv.2.25.]
कलिलम् the thick net or snare of delusion.
spirituous liquor.-जालम् mundane fascination.
-निद्रा   over-weening confidence.
-मन्त्रः   a deluding spell.
-रात्रिः  f. f. the night when the whole universe will be destroyed; कालरात्रि- र्महारात्रिर्मोहरात्रिश्च Chaṇḍīpāṭha.
-शास्त्रम्   a false doctrine or precept.

Shabda-Sagara

मोह  m.  ( -हः)
1. Fainting, loss of consciousness or sense.
2. Ignorance, folly, foolishness; it is applied especially to that spiritual igno- rance which leads men to believe in the reality of worldly objects, and to addict themselves to mundane or sensual enjoyment.
3. Pain, affliction.
4. Error, mistake.
5. Bewilderment, distraction.
E. मुह् to be ignorant or foolish, aff. घञ् .

ROOTS:

मुह् घञ् .