Dictionaries | References

सरमा

   { saramā }
Script: Devanagari

सरमा     

Puranic Encyclopaedia  | English  English
SARAMĀ I   
1) General.
Bitch of the Devas. Śyāma and Śabala, sons of Saramā, were two prominent messengers of Yama and they possessed four eyes each. The offsprings of these dogs are called Sārameyas. The Ṛgveda and Mahābhārata contain a story about Saramā cursing Janamejaya. (For details see under Śrutaśravas III).
2) Other information.
(i) Saramā worships Brahmā in his court. [Sabhā Parva, Chapter 11, Verse 40] .
(ii) Saramā is a graha (Evil spirit) of Subrahmaṇya which enters the womb of pregnant women and steals the babies. [Vana Parva, Chapter 230, Verse 34] .
(iii) Saramā after having once drunk milk from dasyus lied about it to Indra, and he punished her. [Varāha Purāṇa] .
(iv) Indra once deputed Saramā to find out the place where the Paṇis had hidden the cows on condition that he would feed her children. Saramā found out the place and informed Indra about it thus earning for her children their livelihood. [Ṛgveda, Maṇḍala 1, Chapter 5] .
SARAMĀ II   Wife of Vibhīṣaṇa and daughter of the Gandharva called Śailūṣa. Saramā consoled Sītā weeping under the Aśoka tree in Laṅkā. [Vālmīki Rāmāyaṇa, Yuddhakāṇḍa, Canto 33, Verse 1] .
SARAMĀ III   Daughter of Dakṣaprajāpati by his wife Asiknī. She was married by Kaśyapa maharṣi and from her were born the ferocious animals on earth. [Bhāgavata, Skandha 6] .

सरमा     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
noun  विभीषण की पत्नी   Ex. सरमा एक गंधर्व की पुत्री थी ।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
benসরমা
gujસરમા
kasسرما
kokसरमा
marसरमा
panਸਰਮਾ
sanसरमा
urdسرما

सरमा     

सरमा n.  विभीषण की पत्‍नी, जो ऋषभ पर्वत पर निवास करनेवाले शैलूष नामक गंधर्व की कन्या थी [वा. रा. उ. १२.२४-२७]
सरमा n.  मानससरोवर के तट पर इसका जन्म हुआ। इसके जन्म के समय सरोवर में बाढ आने के कारण, उसका पानी लगातार बढ़ रहा था । उस समय इसकी माता ने घबरा कर बढते हुए पानी से प्रार्थना की, ‘सर मा’ (आगे मत बढना) इसकी माता की उपर्युक्त प्रार्थना के कारण, सरोवर का पानी बढ़ना बंद हुआ। इस कारण, अपनी नवजात कन्या का नाम उसने ‘सरमा’ ही रख दिया ।
सरमा n.  रावण के द्वारा सीता का हरण किये जाने पर, उसके देखभाल का कार्य अशोकवन में इस पर ही सौंपा गया था । यह शुरू से ही सीता से सहानुभूति रखती थी । इस कारण यह सीता को रावण के सारे षड्यंत्र समझाकर उसे सांत्वना देती थी । इसी सांत्वना से सीता का भय कम होता था, एवं इसका धीरज बँधा जाता था (विभीषण देखिये) । पद्म के अनुसार, विभीषण के राज्यकाल में राम एवं सीता पुनः एकबार लंका गये थे, जिस समय उन्होंनें लंका में स्थित वामनमंदिर का उद्घाटन किया था । अपनी लंका भेट में सीता ने बड़े ही सौहाद से इसकी पूछताछ की थी [पद्म. सृ. ३८]
सरमा (देवशुनी) n.  देवलोक की एक कृतिया, जो इंद्र की दूती मानी जाती थी । यम के श्याम एवं शवल नामक दो कुत्ते इसीके ही पुत्र थे, जिस कारण वे ‘सारमेय’ (सरमा के पुत्र) नाम से सुविख्यात थे । संसार के समस्त ‘सारमेय’ (कुत्ते) भी इसीके ही संतान माने जाते हैं।
सरमा (देवशुनी) n.  ऋग्वेद में इंद्र के दूत के रूप में इसका निर्देश प्राप्त है [ऋ. १०.१०८] । यद्यपि ऋग्वेद में कहीं भी इसे स्पष्ट रूप से कुतिया नहीं कहा गया है, फिर भी उत्तरकालीन वैदिक साहित्य में, एवं यास्क के ‘निरुक्त’ में इसे ‘देवों की कुतिया’ (देवशुनी) ही माना गया है ।
सरमा (देवशुनी) n.  पणि नामक कृपण लोगों का धन ढूँढ़ निकालने के लिए इंद्र ने अपने दूत एवं गुप्तचर सरमा को पणियों के निवासस्थान में भेजा था [ऋ. १०.१०८. १-२] । पणियों ने वैदिक ऋत्विजों की गायों को पकड़ कर, उन्हें रसा नामक नदी के तट पर स्थित कंदरों में छिपा रखा था । सरमा ने उन गायों का पता लगाया, एवं इंद्र के दूत के नाते उनकी माँग की। किंन्तु उन्हें देने से इन्कार कर, पणियों ने सरमा को कैद कर दिया । अन्त में इन्द्र ने सरमा की एवं पणियों के द्वारा बन्दी की गयी गायों की मुक्तता की। इंद्र के दूत के नाते इसका पणियों से किया संवाद ऋग्वेद में ‘सरमा-पणि संवाद’ नाम से प्राप्त है [ऋ. १०८.२, ४, ६, ८, १०, ११] । बृहद्देवता में भी इस संवाद का निर्देश प्राप्त है [बृहद्दे. ८.२४.३६] । उत्तरकालीन वैदिक साहित्य में भी सरमा-पणि कथा अधिक विस्तृत स्वरूप में दी गयी है ।
सरमा (देवशुनी) n.  इस साहित्य में इसे कश्यप एवं क्रोधा की कन्या कहा गया है [ब्रह्मांड. ३.७.३१२] । यह इंद्र की दूती थी, एवं सारे दानव इससे डरते थे [भा. ५.२४.३०] । एक बार इसका पुत्र जनमेजय के सर्पसत्र में गया, जहाँ जनभेजय के बांधवों ने उसे खूब पीटा, एवं यज्ञभूमि से भगा दिया । अपने पीट गये पुत्र के दुःख से अत्यधिक दुःखी हो कर, इसने जनमेजय को शाप दिया, ‘तुम एवं तुम्हारे सर्पसत्र पर अनेकानेक आपत्तियाँ आ गिरेंगी’ [म. आ. ३.१-८] । आगे चल कर इसकी यह शापवाणी सही सिद्ध हुई, एवं जनयेजय का सर्पसत्र आस्तीक ऋषि के द्वारा बंद किया गया ।
सरमा II. n.  कश्यप ऋषि की पत्‍नी, जो दक्ष प्रजापति एवं आसिक्री की कन्या थी । संसार के समस्त हिंस्त्र पशु इसीके ही संतान माने जाते है [भा. ६.६.२६]

सरमा     

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani
noun  विभीषणाली बायल   Ex. सरमा एका गंधर्वाची धूव आशिल्ली
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
benসরমা
gujસરમા
hinसरमा
kasسرما
marसरमा
panਸਰਮਾ
sanसरमा
urdسرما

सरमा     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  बिभिषणाची बायको   Ex. सरमा ही गंधर्वकन्या होती.
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
benসরমা
gujસરમા
hinसरमा
kasسرما
kokसरमा
panਸਰਮਾ
sanसरमा
urdسرما

सरमा     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
सरमा  f. af. ‘the fleet one’, N. of a female dog belonging to इन्द्र and the gods (represented in [RV. x, 14, 10] as the mother of the four-eyed brindled dogs of यम [cf.[IW. 470] ], and called in [MBh. i, 671] देव-शुनी; in the [RV.] said to have gone in search of and recovered the cows stolen by the पणिs; elsewhere regarded as the mother of beasts of prey सरमादेव-शुनी is also said to be the authoress of part of [RV. x, 108] ), [RV.] ; [PārGṛ.] ; [MBh.] &c.
a female dog in general, bitch, [L.]
N. of a राक्षसी, [R.]
of a daughter of the गन्धर्व king शैलूष and wife of विभीषण, ib.
of a wife of कश्यप, [VahniP.]
सरमा   b See p. 1182, col. 1.

सरमा     

सरमा [saramā]   [सृ-अमः [Uṇ.4.9] ]
A bitch.
The bitch of the gods.
 N. N. of a daughter of Dakṣa.
 N. N. of the wife of Bibhīṣaṇa, brother of Rāvaṇa.

सरमा     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
सरमा  f.  (-मा) The wife of RĀVAṆA'S brother, VIBHĪSAṆA.
2. The bitch of the gods.
3. One of the daughter of DAKSHA.
E. सृ to go, अम aff.; or with, रम sport, pleasure.
ROOTS:
सृ अम रम

सरमा     

noun  बिभीषणस्य पत्नी।   Ex. सरमा गन्धर्वस्य पुत्री आसीत्।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
benসরমা
gujસરમા
hinसरमा
kasسرما
kokसरमा
marसरमा
panਸਰਮਾ
urdسرما

Related Words

सरमा   সরমা   ਸਰਮਾ   સરમા   سرما   ସରମା   सीसर   सरमात्मज   bitch   देवशुनी   सारमेय   श्यामशबल   शाम   शबल   पणि   २६      शैलूष   २१   विभीषण   जनमेजय   मातृका   पुलह   श्याम   वानर   कश्यप   अंगिरस्   यम वैवस्वत   पाणिनि   भीमसेन   હિલાલ્ શુક્લ પક્ષની શરુના ત્રણ-ચાર દિવસનો મુખ્યત   ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ନୂଆ ବା   વાહિની લોકોનો એ સમૂહ જેની પાસે પ્રભાવી કાર્યો કરવાની શક્તિ કે   સર્જરી એ શાસ્ત્ર જેમાં શરીરના   ન્યાસલેખ તે પાત્ર કે કાગળ જેમાં કોઇ વસ્તુને   બખૂબી સારી રીતે:"તેણે પોતાની જવાબદારી   ਆੜਤੀ ਅਪੂਰਨ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ   బొప్పాయిచెట్టు. అది ఒక   लोरसोर जायै जाय फेंजानाय नङा एबा जाय गंग्लायथाव नङा:"सिकन्दरनि खाथियाव पोरसा गोरा जायो   आनाव सोरनिबा बिजिरनायाव बिनि बिमानि फिसाजो एबा मादै   भाजप भाजपाची मजुरी:"पसरकार रोटयांची भाजणी म्हूण धा रुपया मागता   नागरिकता कुनै स्थान   ३।। कोटी   foreign exchange   foreign exchange assets   foreign exchange ban   foreign exchange broker   foreign exchange business   foreign exchange control   foreign exchange crisis   foreign exchange dealer's association of india   foreign exchange liabilities   foreign exchange loans   foreign exchange market   foreign exchange rate   foreign exchange regulations   foreign exchange reserve   foreign exchange reserves   foreign exchange risk   foreign exchange transactions   foreign goods   foreign government   foreign henna   foreign importer   foreign income   foreign incorporated bank   foreign instrument   foreign investment   foreign judgment   foreign jurisdiction   foreign law   foreign loan   foreign mail   foreign market   foreign matter   foreign minister   foreign mission   foreign nationals of indian origin   foreignness   foreign object   foreign office   foreign owned brokerage   foreign parties   foreign periodical   foreign policy   foreign port   foreign possessions   foreign post office   foreign public debt office   foreign publid debt   foreign remittance   foreign ruler   foreign section   foreign securities   foreign service   foreign state   foreign tariff schedule   foreign tourist   foreign trade   foreign trade multiplier   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP