वाणी

{ vāṇī }

हिन्दी (hindi) WN

noun  बोलने या बातचीत करने की शक्ति   Ex. कहते हैं कि सात वर्ष के गूँगे विष्णु आरोड़ा को गुरु की कृपा से वाणी मिली ।

ONTOLOGY:

गुण (Quality) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

वाचा

Wordnet:

guj વાણી

mal സംസാരശേഷി

mar वाचा

ori ବାକ୍‌ଶକ୍ତି

pan ਵਾਣੀ

san वाणी

See : वचन, सरस्वती, जीभ, आवाज़

कोंकणी (Konkani) WN

noun  मनशाच्या तोंडांतल्यान येवपी सार्थक उतर   Ex. अशी वाणी उलयात की दुसर्‍यांक बरी दिसतली

HYPONYMY:

तुस्त प्रवचन सुवचन

ONTOLOGY:

संप्रेषण (Communication) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

बोली वाचा

Wordnet:

bd बोसोन

ben বচন

guj વચન

hin वचन

kan ವಚನ

mal വാക്ക്

mni ꯋꯥꯉꯥꯡ

nep वचन

ori ବଚନ

pan ਬੋਲ

san वचनम्

tam பேச்சு

tel మాట.

urd بات , بیان , بول بچن ,

noun  जाचें मुखेल काम वेपार करप अशी भारतीय आर्यांच्या चार वर्णां मदली तिसर्‍या वर्णाची व्यक्ती   Ex. धनीराम एक वाणी

ONTOLOGY:

व्यक्ति (Person) ➜ स्तनपायी (Mammal) ➜ जन्तु (Fauna) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

वैश्य वेपारी

Wordnet:

asm বৈশ্য

bd बैश्य थाखो

ben বৈশ্য

guj વૈશ્ય

hin वैश्य

kan ವೈಶ್ಯ

kas کاربٲرۍ , تٲجِر

mal വൈശ്യന്

mar वैश्य

mni ꯕꯩꯁꯌ

ori ବୈଶ୍ୟ

pan ਬਾਣੀਆ

tam வைசியன்

tel కోమటి

urd ویشیہ , بنیا , بھومی جیوی

noun  वाणी जातीक उलो मारपाचें उतर   Ex. तूं वाणी रे?

ONTOLOGY:

उपाधि (Title) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

tam லாலா

tel కరణం

urd لالا

See : वाचा

A dictionary, Marathi and English

Used where one is full and exact in his directions respecting the manner and particulars of an act which the other utterly refuses to perform. 2 A kind of manylegged and harmless worm. It is of blackish red, and it coils itself up on being touched. Otherwise called मंडळी or मंडाळी.
Speech; articulate utterance, or the faculty, or the divinity governing it. 2 A name of सरस्वती as the goddess of speech. वाणी वदणें or लवणें To speak. Phrase used in remarking upon any speech considered as extraordinary. वाणीवाटें निघणें To be uttered.
In the manner or similitude of; as or like. Ex. वेड्यावाणी काय बोल- तोस?
Deficiency, insufficiency, want, lack. See ex. under वाण f.

Aryabhushan School Dictionary

 m  A caste.
 f  Speech.
prep   As or like.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

ना.  बोलणे , भाषण , वाचा ;
ना.  किराणा मालाचा दुकानदार , वैश्य .

मराठी (Marathi) WN

noun  धान्य विकणारा व्यापारी   Ex. तो वाणी दुकानात स्वच्छ धान्य ठेवतो

ONTOLOGY:

व्यक्ति (Person) ➜ स्तनपायी (Mammal) ➜ जन्तु (Fauna) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

भुसारी

Wordnet:

asm শস্য বিক্রেতা

bd माइ माइरं फानग्रा

ben আনাজ বিক্রেতা

hin अनाज विक्रेता

kan ಕಾಳು ವ್ಯಾಪಾರಿ

kas تۄملہٕ وول

kok धान्य विकपी

mal ധാന്യ കച്ചവടക്കാരന്‍

mni ꯆꯦꯡ ꯍꯋꯥꯏ꯭ꯌꯣꯟꯕ

nep अन्न विक्रेता

ori ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ବିକ୍ରେତା

pan ਅਨਾਜ ਵਿਕ੍ਰੇਤਾ

san अन्नापणिकः

tam தானியம்விற்பவர்

tel ధాన్యాన్నిఅమ్మేవాడు

urd غلہ فروش , اناج فروش

See : व्यापारी, बोल, सरस्वती, भाषा, वाचा

महाराष्ट्र शब्दकोश

 स्त्री. जोंधळ्याची एक जात . याचा हुरडा नरम असतो . हिचे प्रकारः --- नारळी , चपटी , आंधळी , झिप्री , दुधी , पिवळी हळदी दगडी इ०
 पु. व्यापारे ; वैश्य ; दुकानदार . [ सं . वणिक् ‍ ] समासांत वाणी शब्दाचें पूर्वपदीं वाण असें रुप होतें . सामाशब्द वाणकूट - गट - गंड - पु . ( तिरस्कारार्थी ) वाणी . वाणजिन्नस --- पु . वाण्याकडील माल ; किराणा ; वाणसवदा . [ वाणी + जिन्नस ] वाणपण --- न . वाणीपणा ; व्यापार . वाणपसारा --- पु . १ वाण्याच्या दुकानांतील माल ; वाणजिन्नसांचे प्रदर्शन . २ ( ल .) तर्‍हेतर्‍हेची व विस्तृत मांडणी ; एखाद्या कार्यातील अनेक गोष्टींची वस्तूंची मांडामांड , प्रदर्शन रचना . ३ अवव्यवस्थित रचना ;; अस्ताव्यस्तपणा ; गोंधळ . ४ ( बायकोचा ) प्रसूतिसमयीं घोटाळा , अडचण , कठीण परिस्थिति . ( क्रि०पडणें .) वाणसवदा - सौदा - पु . हिंगजिरें इत्यादि वाण्याच्या दुकानांत्रील जिन्नस ; वाणजिन्नस ; किराणा माल . [ वाणी + सौदा ] वणिज्य , वाणिज --- न . व्यापार ; उदीम ; वैश्यवृत्ति . गौरज्य वाणिज्य कृषिं। - दा १४ . २ . १८ . - हा १८ . ९१३ . वाणिया --- पु . वाणी पहा . व्यापारी . वाणी
शअ . ( कुण .) सारखें ; प्रमाणें ; सदृश कुरुकटकांत मिसळला तोहि धनंजय ( अर्जुन ) धनंजया ( अग्नि ) वाणी - मोकर्णी ४९ . ७० . [ संवत् ‍ ]
 स्त्री. १ वाचा ; भाषण . जयाची वदे पूर्ण वेदांतवाणीं। २ जिव्या ; रसना . - ज्ञा ९ . ८१६ . जेवीं वाणी न शके चाखों। - अमृत ७ . ११३ . ३ वाक्‌देवता ; सरस्वती . मग मुखविवरामध्यें घटकरणाच्या सुरार्थ ते वाणी । शीघ्र पितामह वाक्यें शिरे गुहेमाजि चंचले वाणी। - मोरामायण १ . १३८ . ४ भाषा . त्या शूर पूर्वजांची तुमच्याहि चालली लया वाणी।
 पु. एक किडा . टोळ , झुरळ , पुंगळ वाणी। - दावि २४४ .
०उदमी   बकाल पु . ( व्यापाक ) दुकानदार ; क्रयविक्रयादि व्यवहार करणारा .
०बैलकरी  पु. बैलावरुन वाहतुक करणारे . - मसाप २ . २ . ३० .
०वेव्हार  पु. ( सांकेतिक ) कर्ज .
०शाई वि.  वाण्याच्या पद्धतीचें ; एका विशिष्ट तर्‍हेचें

नेपाली (Nepali) WN

See : वचन, बोली

A Sanskrit English Dictionary

वाणी  f.  a f. See below
वाणी  f.  1. f. sound, voice, music ( pl. a choir of musicians or singers), [RV.] (the सप्त वाणीस् are referred by the Comms. to the seven metres or to the seven notes of the gamut &c.)
speech, language, words, diction, ( esp.) eloquent speech or fine diction, [MBh.]; [Kāv.] &c.
a literary production or composition, [Uttarar.]; [Bhām.]
praise, laudation, [MW.]
the goddess of speech, सरस्वती, [R.]; [BrahmaP.]
N. of a metre consisting only of long syllables, [Kāvyâd.] Sch.
of a river ( accord. to some the सरस्वती), [VP.]
वाणी  f.  2. f. ( cf. वाणि) weaving, [L.]
वाणी  f.  3. f. reed, [RV. v, 86, 1]
du. the two bars of a car or carriage, ib. i, 119, 5.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

वाणी [vāṇī]   1 Speech, words, language; वाण्येका समलंकरोति पुरुषं या संस्कृता धार्यते [Bh.2.19.]
Power of speech.
Sound, voice; केका वाणी मयूरस्य Ak.; so आकाशवाणी.
A literary production, a work or composition; मद्वाणि मा कुरु विषादमनादरेण मात्सर्यमग्नमनसां सहसा खलानाम् [Bv.4.41;] [U.7.2.]
Praise.
Sarasvatī, the goddess of learning; तव करकमलस्थां स्फाटिकीमक्षमालां, नखकिरणविभिन्नां दाडिमीबीजबुद्ध्या । अनुलवमनुकर्षन् येन कीरो निषिद्धः, स भवतु मम भूत्यै वाणि ते मन्दहासः ॥.
Eloquent speech.
Music.
 N. N. of a metre consisting only of long syllables. -Comp.
-वादः   a kind of bird.

Shabda-Sagara

वाणी  f.  ( -णी)
1. SARASWATĪ, the goddess of speech.
2. Speech, sound. 3. Voice, (as दैववाणी).
4. Eloquence.
5. Praise.
6. A literary pro- duction.
E. वण् to sound, aff. इञ् and ङीप् or ङीष् added.

ROOTS:

वण् इञ् ङीप् ङीष्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

noun  भाषणस्य शक्तिः।   Ex. सप्तवर्षीयं मूकम् आरोडाविष्णुः गुरोः कृपया वाणीं प्राप्तवान्।

ONTOLOGY:

गुण (Quality) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

वाक् वाचा

Wordnet:

guj વાણી

mal സംസാരശേഷി

mar वाचा

ori ବାକ୍‌ଶକ୍ତି

pan ਵਾਣੀ

noun  वृत्तविशेषः ।   Ex. वाण्यां सर्वाः वर्णाः दीर्घाः सन्ति
See : भाषा, दुर्गा, वचनम्