कल [kala] a. a. [ कल्- घञ्]
Sweet and indistinct (अस्पष्टमधुर); कर्णे कलं किमपि रौति
[H.1.78;] सारसैः कलनिर्ह्रादैः
[R.1.41,8.] 59;
[M.5.1.] वाग्भिः कलाभिर्ललितैश्च हावैः
[Bu. Ch.2.3.] (Hence
Low, soft, sweet (note &c.); melodious, pleasing, निशासु भास्वत्कलनूपुराणाम्
[R.16.12.] Making noise, jingling, tinkling &c.; भास्वत्कलनूपुराणाम्
[R.16.12;] कल- किङ्किणीरवम्
[Śi.9.74,82;] कलमेखलाकलकलः 6.14,4.57;
Weak.
Crude; undigested.
Vigorous.
Full. दीनस्य ताम्राश्रुकलस्य राज्ञः
[Rām.2.13.24.] ला A low or soft and inarticulate tone.
(In poetry) Time equal to four Mātrās.
(-m. pl.) A class of manes.-लम् Semen. -Comp. अङ्कुरः the Sārasa bird.
-अनु- वादिन् m. m.
हंसः a gander, a swan; वधूदुकूलं कलहंस- लक्षणम्
[Ku.5.67.] a duck, drake;
[Bk.2.18;] कलमन्य- भृतासु भाषितं कलहंसीषु मदालसं गतम्
[R.8.59.] the supreme soul.
an excellent king.
a sparrow.
a bee.
the Chātaka bird.
आलापः a sweet humming sound.
sweet and agreeable discourse; स्फुरत्- कलालापविलासकोमला करोति रागं हृदि कौतुकधिकम्
[K.2.] -उत्ताल a. a. high, sharp.
-कण्ठ a. a. having a sweet voice. (-ण्ठः) (ण्ठी f.)
the (Indian) cuckoo.
a goose, swan.
a pigeon.
कलः murmuring or hum of a crowd.
indistinct or confused noise; चलितया विदधे कलमेखलाकलकलोऽलकलोलदृशान्यया
[Śi.6.14;] नेपथ्ये कलकलः (in dramas);
[Bh.1.27,37;] [Amaru.31.] N. N. of Śiva.
resin, pitch.
-कूजिका, -कूणिका a wanton woman.
-चु(चू)रिः N. N. of a royal family;
[B. R.] -तूलिका a wanton or lascivious woman.
-धूतम् silver.
धौतम् silver; कलधौतधौत- शिलवेश्मनां रुचौ
[Śi.13.21,4.41.] gold; विमलकलधौत- त्सरुणा खड्गेन
[Ve.3.] कन्येयं कलधौतकोमलरुचिः कीर्तिस्तु नातः परा Mahār.
a low or pleasing tone. ˚लिपि f.
illumination of a manuscript with gold.
characters written in gold; मरकतशकलकलितकलधौतलिपेरिव रतिजय- लेखम्
[Gīt.8.] ध्वनिः a low sweet tone.
a peacock.
the (Indian) cuckoo.-नाद a. having a low and sweet tone. (-दः) a swan; see कलध्वनि.
-भाषणम् lisping, the prattle of childhood.
रवः a low sweet tone.
a dove.
-विशुद्ध a. a. soft and clear;
[Ś.5.] -व्याघ्रः a mongrel breed between a tigress and panther.