होय

मित्र ऐसा कीजीऐ ढालसरीखा होय, सुखमां पीछा पडा रडे, दुःखमां आगळ होय   अल्प धन थोर मन, नाश न होय स्वहित जाण   निष्ठुरतेपासून, सूड होय निर्माण   अल्प अपराध करी, शासन होय त्या परी   हिरा ठेवितां ऐरणीं l वांचे मारितां जो घणीं तोचि मोल पावे खरा l करणीचा होय चुरा ll   बापासि बाप न म्हणे (ऐशाला काय होय आजोबा)   साधूसे साधू मिले तो होय दोन दोन बाता   खोट्याच्या नांवाची होय माती, खर्‍याची वाढे कीर्ति   होयीस होय करणें   मूर्ख मोठी कल्पना करी, अल्प प्राप्त होय तरी   वाळूच्या कणाचा दोरा, कधीं न होय पुरा   होतां राज्यक्रांति, होय द्रव्याची प्राप्ति   छिद्र सांगे ज्‍यास, त्‍याचा होय दास   एकदम काम सारें, दिवसांत न होय पुरें   सकाळचा रामराम म्हणजे मृत्यूचेंच बोलावणें होय   अन्न वस्त्र आणि पत उद्योगानें होय प्राप्त   एका पुष्पाचा हार, न होय तें सार   आपल्याला जें प्राप्त न होय, त्याची आदावत करून काय   देवी रडते हगतां, प्रसन्न होय गे भक्ता   अमर्यादेनें मौजा मारिती, होय पापाची भरती   अपकारीं देतां उत्तेजन तेणें होय दुजें नुकसान   न मागे तयाची रमा होय दासी।   जी स्‍त्री मूळची वाईट, जपून न होय नीट   काका मामा केहेवाना, ने गांठे होय तो खावाना   चाबूक लगामाविना, घोडा न होय नीट जाणा   मित होय व्यय तर न होई क्षय   धरितां गर्व आणि स्वार्थ, संसारीं होय अनर्थ   आप करे सो काम, पदरी होय सो दाम (हाथ लगै सो दाम)   करी ज्ञानाचा अभ्‍यास, होय सुखोपभोग त्‍यास   धनलोभ आणि हेवा, त्याची तृप्ति न होय केव्हां   स्वभाव वांकडा, तो नीट न होय बापडा   दर्पण अंधळयाकरीं, देतां न होय उपकारी   सांग सोनें, कधींहि न होय जुनें   अस्तमान होय तोंवरी, न कळे काय होईल तरी   आप करे सो काम, पल्लो होय सो दाम   किंचित्‌ वार्‍यासंयुक्त, अग्‍नि मोठा होय प्रदीप्त   अशक्त असतांना, काम न होय जाणा   दुष्टाचे तोंडीं कुटका, देतां होय सुटका   एकाचें जे अन्न होय, ते दुसर्‍याचे विषप्राय   रांड, भांड, भैंसा, बिघडे तो होय कैसा?   दृष्टीस पडतां नावडे, इच्छा न होय त्याकडे   रांड भांड म्हैसा, बिघडे तो होय कैसा   द्रव्यावीण हिंमत धरी, त्याचा नाश होय भारी   गोड शब्‍दे करून, मूर्खाचें होय मनरंजन   उपकारीया लाभ होय, अपकारीया घडे अपाय   चोरासी चांदणें वेश्येसी सेजार। परिसेसी खापर काय होय।।   ईश्र्वरी कल्याणापासून, दुःख हरून होय सधन   जें होय सहजानें, तें न करी जुलुमानें   जों जों भिजे कामरी, तों तों भारी होय   तमाखूकी निंदा करे होय इसका सत्‍यानाश