श्री स्वामी समर्थ सारामृत - अध्याय २

॥ दुसरा अध्याय ॥

श्री गणेशाय नमः । कामना धरोनी जे भजती । होय त्यांची मनोरथपूर्ति । तैसेचि निष्काम भक्ताप्रती । कैवल्यप्राप्ती होतसे ॥१॥
नृसिंहसरस्वती प्रगट झाले । अगणित पापी तारिले । कर्दवीवनी गुप्त जहाले । गुरुचरित्री ती कथा ॥२॥
पुढे लोकोद्धाराकारणे । भाग पडले प्रगट होणे । धुंडिली बहुत पट्टणे । तेचि स्वामी यतिवर्य ॥३॥
स्वामींची जन्मपत्रिका । एका भक्ते केली देखा । परी तिजविषयी शंका । मनामाजी येतसे ॥४॥
गुरुराज गुप्त झाले । स्वामीरुपे प्रगटले । त्यांचे शकप्रमाण न मिळे ।  म्हणोनि शंका पत्रिकेची ॥५॥
ते केवळ अनादिसिद्ध । खुंटला तेथें पत्रिकावाद । लोकोद्धारासाठी प्रसिद्ध मानवरुपे जाहले ॥६॥
अक्कलकोटा - माझारी । राचाप्पा मोदी याचे घरी । बैसली समर्थांची स्वारी । भक्तमंडळी वेष्टित ॥७॥
साहेब कोणी कलकत्त्याचा । हेतू धरोनी दर्शनाचा । पातला त्याच दिवशी साचा । आदर तयाचा केला की ॥८॥
त्याजसवे एक पारसी । आता होता दर्शनासी । ते येण्यापूर्वी मंडळीसी । महाराजांनी सुचविले ॥९॥
तीन खुर्च्या आणोनी बाहेरी । मांडा म्हणती एके हारी । दोघांसी बैसवोनी दोहोंवरी । तिसरीवरी बैसले आपण ॥१०॥
पाहोनी समर्थांचे तेज । उभयतांसी वाटले चोज । साहेबाने प्रश्न केला सहज । आपण आता कोठूनी ॥११॥
स्वामीनी हास्यमुख करोनी । उत्तर दिलें तयालागोनी । आम्ही कर्दलीवनांतुनी । प्रथमारंभी निघालो ॥१२॥
मग पाहिले कलकत्ता शहर । दुसरी नगरे देखिली अपूर्व । बंगालदेश समग्र । आम्ही असे पाहिला ॥१३॥
घेतले कालीचे दर्शन । पाहिले गंगातटाक पावन । नाना तीर्थे हिंडोन । हरिद्वाराप्रति गेलो ॥१४॥
पुढे पाहिले केदारेश्वर । हिंडलो तीर्थ समग्र । ऐंशी हजारो हजार । नगरे आम्ही देखिली ॥१५॥
मग तेथुनी सहज गती । पातलो गोदातटाकाप्रति । जियेची महाप्रख्याती । पुराणांतरी वर्णिली ॥१६॥
केले गोदावरीचे स्नान । स्थळे पाहिली परम पावन । काही दिवस फिरोन । हैदाराबादेसी पातलो ॥१७॥
येउनिया मंगळवेढ्यास । बहुत दिवस केला वास । मग येउनिया पंढरपुरास । स्वेच्छेने तेथे राहिलो ॥१८॥
तदनंतर बेगमपूर । पाहिले आम्ही सुंदर । रमले आमुचे अंतर । काही दिवस राहिलो ॥१९॥
तेथोनि स्वेच्छेने केवळ मग पाहिले मोहोळ । देश हिंडोनी सकळ । सोलापुरी पातलो ॥२०॥
तेथे आम्ही काही महिने । वास केला स्वेच्छेने । अक्कलकोटा - प्रति येणे । तेथोनिया जाहले ॥२१॥
तैपासूनि या नगरात । आनंदे आहो नांदत । ऐसे आमुचे सकल वृत्त । असे मूळापासोनि ॥२२॥
ऐकोनिया ऐशी वाणी । उभयता संतोषले मनी । मग स्वामी आज्ञा घेवोनी । गेले उठोनी उभयता ॥२३॥
द्वादश वर्षे मंगळवेढ्याप्रति । राहिले स्वामीराज यती । परी त्या स्थळी प्रख्याती । विशेष त्यांची न जाहली ॥२४॥
सदा वास अरण्यात । बहुधा न येती गावात । जरी आलिया क्वचित । गलिच्छ जागी बैसती ॥२५॥
कोणी काही आणोनि देती । तेचि महाराज भक्षिती । क्षणैक राहूनि मागुती । अरण्यात जाती उठोनी ॥२६॥
वेडा बुवा तयांप्रती । गावातील लोक म्हणती । कोणीही अज्ञाने नेणती । परब्रम्हरुप हे ॥२७॥
त्या समयी नामे दिगंबर । वृत्तीने केवळ जे शंकर । तेव्हा तयांचा अवतार । सोलापूरी जाहला ॥२८॥
ते जाणोनी अंतरखूण । स्वामींसी मानिती ईश्वरासमान । परी दुसरे अज्ञ जन । वेडा म्हणोनी लेखिती ॥२९॥
दर्शना येता दिगंबर । लीलाविग्रही यतिवर्य । कंबरेवरी ठेवूनी कर । दर्शन देती तयासी ॥३०॥
अमृतासमान पुढें कथा । ऐकता पावन श्रोता वक्ता । स्वामी समर्थ वदविता । ज्यांची सत्तासर्वत्र ॥३१॥
अहो हे स्वामी चरित्र । भरला असे क्षीरसागर । मुक्त करोनी श्रवणद्वर । प्राशन करा श्रोते हो ॥३२॥
तुम्हा नसावा येथे वीट । सर्वदा सेवावे आकंठ । भवभयाचे अरिष्ट । तेणे चुके विष्णू म्हणे ॥३३॥
स्वामी चरित्र सारामृत । नाना प्राकृत कथासंमत । आनंदे भक्त परिसोत । द्वितीयोऽध्याय गोड हा ॥३४॥
इति श्री स्वामी चरित्र सारामृते द्वितीयोऽध्यायः । श्रीरस्तु ॥ शुभमस्तु ॥