केदारखण्डः - अध्यायः २६

॥ लोमश उवाच ॥
अथ ते पर्वतश्रेष्ठा मेर्वाद्या जातसंभ्रमाः ॥
ऊचुस्ते चैकपद्येन हिमवंतं महागिरिम् ॥१॥

॥ पर्वता ऊचुः ॥
कन्यादानं क्रियतां चाद्य शैल श्रीमाञ्छम्भुर्भाग्यतस्तेऽद्य लब्धः ॥
हृन्मध्ये वै नात्र कार्यो विमर्शस्तस्मादेषा दीयतामीश्वराय ॥२॥

तच्छ्रुत्वा वचनं तेषां सुहृदां वै हिमालयः ॥
सम्यक्संकल्पमकरोद्ब्रह्ममा नोदितस्तदा ॥
इमां कन्यां तुभ्यमहं ददामि परमेश्वर ॥३॥

भार्यार्थं प्रतिगृह्णीष्वमंत्रेणानेन दत्तवान् ॥
अस्मै रुद्राय महते देवदवाय शंभव ॥
कन्या दत्ता महेशाय गिरींद्रेण महात्मना ॥४॥

वेद्यां च बहिरानीतौ दंपतीव कमलेक्षणौ ॥
उपवेशितौ बहिर्वेद्यां पार्वतीपरमेश्वरौ ॥५॥

आचार्येणाथ तत्रैव कश्यपेन महात्मना ॥
आह्वानं हवनार्थाय कृतमग्नेस्तदा द्विजाः ॥६॥

ब्रह्मा ब्रह्मासनगतो बभूव शिवसन्निधौ ॥
प्रवर्तमाने हवन ऋषयश्च विचक्षणाः ॥७॥

ऊचुः परस्परं तत्र नानादर्शनवेदिनः ॥
वेदवादरताः केचिदवदन्संमतेन वै ॥८॥

एवमेव न चाप्येवमेवमेव न चान्यथा ॥
कार्यमेव न वा कार्यं कार्याकार्यं तथा परे ॥९॥

इत्येवं ब्रुवतां शब्दः श्रूयते शिवसन्निधौ ॥
स्वकीयं मतमास्थाय ह्यब्रुवंस्ते परस्परम् ॥
तत्त्वज्ञानविहीनास्ते केवलं वेदबुद्धयः ॥१०॥

तेषां तद्वचनं श्रुत्वा परस्परजयैषिणाम् ॥
प्रहस्य नारदो वाक्यमुवाच शिवसन्निधौ ॥११॥

यूयं सर्वे वादिनश्च वेदवादरतास्तथा ॥
मौनमास्थाय भोविप्रा हृदि कृत्य सदाशिवम् ॥१२॥

आत्मानं परमात्मानं पराणां परमं च तत् ॥
येनेदं कारितं विश्वं यतः सर्वं प्रवर्त्तते ॥
यस्मिन्निलीयते विश्वं तस्मै सर्वात्मने नमः ॥१३॥

सोऽयमास्तेऽधुना गेहे पर्वतेंद्रस्य भो द्विजाः ॥
मुखादस्यैव संजाताः सर्वे यूयं विचक्षणाः ॥१४॥

एवमुक्तास्तदा तेन नारदेन द्विजोत्तमाः ॥
उपदेशकरैर्वाक्यैर्बोधितास्ते द्विजोत्तमाः ॥१५॥

वर्त्तमाने च यज्ञे च ब्रह्मा लोकपितामहः ॥
ददर्श चरणौ देव्या नखेंदुं च मनोहरम् ॥१६॥

दर्शनात्स्खलितः सद्यो बभूवांबुजसंभवः ॥
मदनेन समाविष्टो वीर्यं च प्राच्यवद्भुवि ॥१७॥

रेतसा क्षरमाणेन लज्जितोऽभूत्पितामहः ॥
चरणाभ्यां ममर्द्दाथ महद्गोप्यं दुरत्ययम् ॥१८॥

बहवश्चर्षयो जाता वालखिल्याः सहस्रशः ॥
उपतस्थुस्तदा सर्वेताततातेति चाब्रुवन् ॥१९॥

नारदेन तदोक्तास्ते वालखिल्याः प्रकोपिना ॥
गच्छंतु बटवो यूयं पर्वतं गंधमादनम् ॥२०॥

न स्थातव्यं भवद्भिश्च भवतां न प्रयोजनम् ॥
इत्येवमुक्तास्ते सर्वे वालखिल्याश्च पर्वतम् ॥
नारदेन समादिष्टा ययुः सर्वे त्वरान्विताः ॥२१॥

नारदेन ततो ब्रह्माऽऽश्वासितो वचनैः शुभैः ॥
तावच्च हवनं पूर्णं जातं तस्य महात्मनः ॥२२॥

महेशस्य तथा विप्राः शांतिपाठपरा बभुः ॥
ब्रह्मघोषेण महता व्याप्त मासीद्दिगंतरम् ॥२३॥

ततो नीराजितो देवो देवपत्नीभिरुत्तमः ॥
तथैव ऋषिपत्नीभिरर्चितः पूजितस्तथा ॥२४॥

तथा गिरीन्द्रस्य मनोरमाः शुभा नीराजयामासुरथैव योषितः ॥
गीतैः सुगीतज्ञविशारदाश्च तथैव चान्ये स्तुतिभिर्महर्षयः ॥२५॥

रत्नानि च महार्हाणि ददौ तेभ्यो महामनाः ॥
हिमालयो महाशैलः संहृष्टः परितोषयन् ॥२६॥

बभौ तदानीं सुरसिद्धसंघैर्वेद्यां स्थितोऽसौ सकलत्रको विभुः ॥
सर्वैरुपेती निजपार्षदैर्गणैः प्रहृष्टचेता जगदेकसुन्दराः ॥२७॥

एतस्मिन्नंतरे तत्र ब्रह्मविष्णुपुरोगमाः ॥
ऋषिगंधर्वयक्षाश्च येन्ये तत्र समागताः ॥२८॥

सर्वान्समभ्यर्च्य तदा महात्मा महान्गिरीशः परमेण वर्चसा ॥
सद्रत्नवस्त्राभरणानि सम्यग्ददौ च ताम्बूलसुगन्धवार्यपि ॥२९॥

तदा शिवं पुरस्कृत्याभ्यव जह्रुः सुरेश्वराः ॥
तथा सर्वे मिलित्वा तु ऐकपद्येन मोदिताः ॥३०॥

पंक्तीभूताश्च बुभुर्लिंगिना श्रृंगिणा सह ॥
केचिद्गणाः पृथग्भूता नानाहास्यरसैर्विभुम् ॥३१॥

अतोषयन्नारदाद्या अनेकालीकसंयुताः ॥
तथा चण्डीगणाः सर्वे बभुजुः कृतभाजनाः ॥३२॥

वैतालाः क्षेत्रपालाश्च बुभुजुः कृतभाजनाः ॥
शाकिनी डाकिनी चैव यक्षिण्यो मातृकादयः ॥३३॥

योगिन्योऽथ चतुः षष्टिर्योगिनो हि तथा परे ॥
दश कोट्यो गणानां च कोट्येका च महात्मनाम् ॥३४॥

एवं तु ऋषयः सर्वे तथानये विबुधादयः ॥
योगिनो हि मया चान्ये कथिताः पूर्वमेव हि ॥३५॥

योगिन्यश्चैव कथितास्तासां भक्ष्यं वदामि वः ॥
खड्गानां केचिदानीय क्रव्यं पवित्रमेव च ॥३६॥

भुंजंति चास्थिसंयुक्तं तथांत्राणि बुभुक्षिताः ॥
आनीय केचिच्छीर्षाणि महिषाणां गुरूणि च ॥३७॥

तथा केचिन्नृत्यमानास्तदानीं रोरूय्यमाणाः प्रमथाश्चैव चान्ये ॥
केचित्तूष्णीमास्थिता रुद्ररूपाः परेचान्याँल्लोकमानास्तथैव ॥३८॥

योगिनीचक्रमध्यस्थो भैरवो हि ननर्त च ॥
तथान्ये भूतवेताला मामेत्येवं प्रलापिनः ॥३९॥

एवं तेषामुद्धवं हि निरिक्ष्य मधुसूदनः ॥
उवाच प्रहसन्वाक्यं शंकरं लोकशंकरम् ॥४०॥

एतान्गणान्वारय भो अत्र मत्तांश्च संप्रति ॥
अस्मिन्काले च यत्कार्यं सर्वैस्तत्कार्यमे व च ॥४१॥

पांडित्येन महादेव तस्मादेतान्निवारय ॥
तच्छ्रुत्वा भगवान्रुद्रो वीरभद्रमुवाच ह ॥४२॥

॥ रुद्र उवाच ॥
वारयस्व प्रमत्तांश्च क्षीबांश्चैव विशेषतः ॥
तेनोक्तो वीरभद्रश्च शंभुना परमेष्ठिना ॥४३॥

आज्ञापिताः प्रमत्ताश्च वीरभद्रेण धीमता ॥
प्रमथा वारितास्तेन तूष्णीमाश्रित्य ते स्थिताः ॥४४॥

निश्चला योगिनीमध्ये भूतप्रमथगुह्यकाः ॥
शाकिन्यो यातुधानाश्च कूष्मांडाः कोपिकर्पटाः ॥४५॥

तथान्ये भूतवेतालाः क्षेत्रपालाश्च भैरवाः ॥
सर्वे शांताः प्रमत्ताश्च बभूवुः प्रमथादयः ॥४६॥

एवं विस्तारसंयुक्तं कृतमुद्वहनं तदा ॥
हिमाद्रिणा परं विप्राः सुमंगल्यं सुशोभनम् ॥४७॥

चत्वारो दिवसा जाताः परिपूर्णेन चेतसा ॥
हिमाद्रिणा कृता पूजा देवदेवस्य शूलिनः ॥४८॥

वस्त्रालंकाराभरणै रत्नैरुच्चावचैस्ततः ॥
पूजयित्वा महादेवं विष्णोर्वचनपरोऽभवत् ॥४९॥

लक्ष्मीसमेतं विष्णुं च वस्त्रालंकरणैः शुभैः ॥
पूजयामास हिमवांस्तथा ब्रह्माणमेव च ॥५०॥

इंद्रं पुरोधसा सार्द्धमिंद्राण्या सहितं विभुम् ॥
तथैव लोकपालांश्च पूजयित्वा पृथक्पृथक् ॥५१॥

तथैव पूजिता चंडी भूतप्रमथगुह्यकैः ॥
वस्त्रालंकरणैश्चैव रत्नैर्नानाविधैरपि ॥
ये चान्य आगतास्तत्र ते च सर्वे प्रपूजिताः ॥५२॥

एवं तदानीं प्रतिपूजिताश्च देवाश्च सर्वे ऋषयश्च यक्षाः ॥
गंधर्वविद्याधरसिद्धचारणास्तथैव मर्त्त्याप्सरसां गणाश्च ॥५३॥

इति श्रीस्कांदे महापुराण एकाशीतिसाहस्र्यां संहितायां प्रथमे माहेश्वरखण्डे केदारखण्डे शिवपार्वतिविवाहमंगलोत्सववर्णनं नाम षड्विशोऽध्यायः ॥२६॥