एकादश स्कंध - अध्याय पहिला

श्रीगणेशायनमः । भवभवाचादाता । भवभवाचाजनिता । भवभवाचाकर्ता । भवहर्ताभवाचा ॥१॥

भवभवानीचापती । भवभवाचीगती । भवभवाचीमूर्ति । भवभूतीभवाची ॥२॥

भवभवाध्वदीपिका । भवभवाभवाब्धीचीनौका । भवभवजालाचीमूषिका । भवपटाचीकात्रीभव ॥३॥

भवधर्माचारक्षक । भव अधर्मभक्षक । भव अर्थाचादायक । अनर्थनाशभवमूर्ति ॥४॥

भवकामाचादाता । भवकामाचाधक्षिता । भवमोक्षांचाविता । मोक्षरुपसाक्षात्भव ॥५॥

भवदेवाचेसार । भवशास्त्राचाविचार । भवस्मृतीचानिर्धार । भवतत्वपुराणाचे ॥६॥

भवक्रियेचापती । भवहाचिअहंकृती । भव इंद्रियांतर्ज्योती । भवदेवसर्वभोक्ता ॥७॥

भवहाचतुरानन । शिवनामेंनारायण । हरनामेंरुद्र आपण । सांबनामेंहाशक्ति ॥८॥

भर्गनामेंहाचिसविता । गणेशहाविश्वेशम्हणता । भीमनामेंभयदाता । भयहर्ताशंकर ॥९॥

शिवासरिसेंदैवत । नाहींनाहींजगांत । आशुतोष उमानाथ । भोळाभंडारीदेवहा ॥१०॥

नाहींपूजेचीचाड । नकोसत्राकाबाड । भक्तांचेपुरवीलाड । जळेंकेवळबिल्वदळें ॥११॥

शिव ऐसेंयेतांवाचे । पापनासेंसमूळसाचें । हरम्हणतांजन्ममृत्यूचे । हरितोभयसहजची ॥१२॥

शिवाऐसाशीतळ । शिवाऐसानिर्मळ । शिवाऐसादयाळ । शिवचिएकसाजिरा ॥१३॥

उपमंन्यूसाक्ष आहे । शिवदयेचीप्रत्यक्षहे । मार्कंडेयदुजाआहे । दयाळदेवसांगाया ॥१४॥

इंद्राठाउकनिर्मळ । किंवाजाणेंशिळादबाळ । विषप्राशनींशीतळ । देवासुरजाणती ॥१५॥

शिवविष्णुगणपती । सूर्य आणिमहाशक्ति । पांचदेवएकमूर्ति । शिवशब्दबोधकहा ॥१६॥

शिवहेचिजगत्सूत्र । शिवहाचिजगन्मित्र । शिवावांचूनिअन्यत्र । नाहींकांहींवेदम्हणे ॥१७॥

शिवभवभर्गहर । सांबरुद्रशंकर । भीमशर्वविश्वेश्वर । उमावल्लभवाचेस्टा ॥१८॥

सहजसाधेलकाज । नासेलस्वयेंअकाज । ऐसीनसेदुजीमौज । विसरुंनकागड्यानो ॥१९॥

कलीवर्ततसेघोर । शिवस्मरावारंवार । सोडूनकासदाचार । पारपडायुक्तीनें ॥२०॥

धर्माचरणहीयुक्ती । भागवतपहाहेंभक्ती । विषयांकराविरक्ती । तारणमार्गहाच असे ॥२१॥

नारदम्हणेहोभगवंता । हेभूतभव्यभविष्यनाथा । वदलासीदेवीगाथा । चित्रचरित्र ऐकिले ॥२२॥

भक्तांचेकरायारक्षण । जीच्याअवताराचेंकारण । दयासागरातीपरीपूर्ण । सच्चिदानंदविग्रहा ॥२३॥

ऐसीजीपरंज्योती । जेणेंहोयतिचिप्रीति । तोधर्मसांगमजप्रती । धर्ममूर्तेनारायणा ॥२४॥

श्रीनारायणबोलिले । नारदासर्वत्वांजाणिलें । परीउगानेणीवधरिले । लोकहितार्थविचारिसी ॥२५॥

तरीऐकसादर । जेणेंअंबादेईवर । मुमुक्षुविप्रेंनिर्धार । केवींवर्तावेंसांगतो ॥२६॥

उदयापासूनजोंवरीअस्त । अस्तापास्रून उदयपर्यंत । काळजाईलसुकृत । नित्यनैमित्तिकतेविऐक ॥२७॥

धर्मावांचूनमातापिता । बंधुभगिनीमित्रकांता । साह्यनहोतीतत्वता । कन्यासुतपरलोकी ॥२८॥

स्वयेंजेंकेलेंधर्माचरण । तेंचउपयुक्तहोयजाण । याकरितांकरुनयत्न । धर्मसाधावासर्वदा ॥२९॥

धर्मेंचनासेव्याधी । धर्मेंचसर्वसिद्धी । धर्मेंतुटेउपाधी । धर्मेंसुखस्वर्गमोक्ष ॥३०॥

पहिलाधर्म आचार । श्रुतिस्मृतिआज्ञानुसार । अन्न आयुधनागार । सुतादिकतेणेंलाभे ॥३१॥

आचारेंवाढेंज्ञान । आचारेंचिथोरपण । सदाचारांपरीसाधन । अन्यनसेनारदा ॥३२॥

जोवर्ते आचारहीन । तोनव्हेब्राम्हण । शुद्रापरीनिरसन । त्याचेकरावेंविप्रांनी ॥३३॥

तोद्विविध आचार । शास्त्रीय आणिलोकाचार । दोनीकरावेसादर । नोल्लंघावेंकदापि ॥३४॥

जातिधर्मकुलधर्म । देशधर्मग्रामधर्म । टाकितांहोय अधर्म । अवश्यतेंआचारावें ॥३५॥

केवळजेंअर्थकाम । पडलेंतयाआचारनाम । नाचरावेंऐसेंकर्म । धर्मयुक्तनसोडावें ॥३६॥

धर्मम्हणवेंलोकींजरी । परीद्वेषदुःखकामकारी । त्यजावातोनिर्धारी । धर्मतयानम्हणावें ॥३७॥

श्रुतीस्मृतिधर्मनयन । ह्रदयवर्णिलेंपुराण । चौथेंधर्माचेंस्थान । नाहींकोठेंनारदा ॥३८॥

श्रुत्युक्तजेंधर्मद्वैत । दोनितेधर्मनिश्चित । आचारावेंयेथेंप्सित । उभयत्रदोषनसे ॥३९॥

जेथेंहोयस्मृतिद्वैत । तेथेंघ्यावेंवेदमत । अथवाघ्यावेंबहुमत । वेदबाह्यनसावें ॥४०॥

पुराणाचेंहोतांद्वैत । स्मृतितेथेंबळवंत । पुराणस्मृतिआणिश्रौत । एकहोतांउत्तमतो ॥४१॥

वेदासीजेंसंमत । तेंचिजाणकर्मविहित । इतरसर्वगर्हित । मुख्यत्वेंजाणनारदा ॥४२॥

वेदमार्गसोडून । अन्यथाकरितींआचरण । तयांसाठींनिर्माण । कुंडेंकेलीईश्वरें ॥४३॥

वरीपायडोकेखालीं । करुनीदूततयांबळीं । नरकांमाजीबुचकळी । दंडींप्रहारतयांच्या ॥४४॥

पाशुपत आणिकामाचार । तप्तमुद्रांकितलिंगधर । नर्कगामीसर्वनिर्धार । वेदबाह्यागतीकैची ॥४५॥

वेदोक्तसदांआचरावें । सदांजागृत असावें । पापकदांनाचरावें । विचारावेंमनासीं ॥४६॥

एकयामराहतांरंजनी । जागेंव्हावेंब्राम्हणानीं । बैसोनियाकमलासनीं । ब्रम्हध्यानकरावें ॥४७॥

प्राणायामेंकरुन । षडदलाचेंकीजेंध्यान । ब्रम्हरंध्रींबैसोन । एकाग्रव्हावेंयोगबलें ॥४८॥

मीचदेवीमहादेव । ऐसाशुद्धकीजेभाव । घ्यावातेथेंब्रम्हानुभव । विप्रेंतेथेंबुद्धियोगें ॥४९॥

सूर्योदयापासून । घटिजातांपंचावन । उषःकालतोचिजाण । अरुणोदयसप्तपंच ॥५०॥

पूर्णघटिकासत्तावन । सूर्योदयजाणतेथून । एवंकालीउठुन । ध्यानकीजेंगुरुचे ॥५१॥

करुनियाशौचादिक । स्मृतिविहितसम्यक । आचमनकरुनदेख । स्नानकीजेंविधीनें ॥५२॥

वस्त्रकरुनिपरिधान । बसावेंआसनीयेऊन । पुन्हाकरुन आचमन । भस्मधारणकरावें ॥५३॥

रुद्राक्षमाळाघालून । करावेंसंध्यावंदन । सहस्त्रगायत्रीजपून । उपस्थानसूर्योदईं ॥५४॥

मगकीजेंऔपासन । एवंनित्य आटपून । करावामगब्रम्हयज्ञ । नैमित्तिककरावें ॥५५॥

जरीकेलेंवेदाध्यन । वागेसदाआचारहीन । मरणसमईंतयाटाकून । जातीवेदपक्ष्यापरी ॥५६॥

नटाकितांआचार । देवीतुष्टेतयावर । भोगमोक्ष इहपर । सर्वदेततयाशी ॥५७॥

एक्याणवश्लोकसार । वर्णनकेलाआचार । एवंवागतांनिरंतर । कलीतयानबाधे ॥५८॥

श्रीदेवीविजयेएकादशस्कंदे । आचारप्रशंसावर्णनन्नामप्रथमोध्यायः ॥१॥